متعاقب آن افزایش می یابد. در نتیجه باعث می شود که اوضاع مالی این شرکت ها بهتر نشان داده شود، که به نوبه ی خود باعث کاهش هزینه سرمایه خواهد شد.( ولک و همکاران،1995).
اسلوان (1996) نخستین تحقیقی است که به صورت مستقیم به تجزیه و تحلیل تاثیرات پایداری نسبی جریان های نقدی و اجزای تعهدی سودهای فعلی بر روی پیش بینی سودهای آتی پرداخته است. مطالعات اسلوان از این جهت به مطالعات پیش بینی سود کمک می کند که وی یک مدل پیش بینی ساده ارائه نموده که فقط بر فرایند حسابداری مورد نیاز آن تکیه می نماید بدون آنکه از مباحث آماری دست و پاگیر استفاده کند. (اسلوان،1996).
فرانسیس و همکاران(2005) در تحقیق خود عنوان می کنند که کیفیت اقلام تعهدی معیار ابهام موجود در گردش وجه نقد آتی شرکت می باشد. کیفیت اقلام تعهدی از نظر سرمایه گذاران به معنی نزدیکی سود حسابداری به وجه نقد می باشد. بنابراین کیفیت ضعیف اقلام تعهدی باعث می شود که مبهم بودن اطلاعات افزایش یافته و ریسک سرمایه گذاری نیز در پی آن افزایش داشته باشد. ( فرانسیس و همکاران ،2005).
فاولکندر خصوصیات اثرگذار بر میزان وجه نقد در واحد های تجاری کوچک را مورد مطالعه قرار داده است.یافته های وی حاکی است که بر خلاف شرکتهای بزرگ در شرکتهای کوچک با افزایش اهرم ، میزان وجه نقد نگهداری شده نیز افزایش می یابد.به علاوه شرکتهایی که از اعتبار بهتری برخوردار بوده و نیز شرکتهایی که وضعیت مالی بهتری دارند وجه نقد کمتری نگه می دارند. (فاولکندر ،2006،ص 1959) .
گارسیا-تروئل و همکاران ارتباط بین کیفیت اقلام تعهدی و میزان وجه نقد نگهداری شده در شرکت،را مورد بررسی قرار داده وبه این نتیجه رسیدند که در شرکتهایی که کیفیت اقلام تعهدی بالاست وجه نقد نگهداری شده به نسبت سایر شرکت ها کمتر است.به علاوه آنها به این نتیجه رسیده اند که با افزایش سطح تامین مالی از طریق بانکها و همچنین در حضور سایر دارایی های نقد گونه،وجه نقد نگهداری شده کاهش می یابد و البته شرکتهایی که توان بالاتری در ایجاد وجه نقد دارند وجه نقد بیشتری را نیز نگهداری می کنند (گارسیا و همکاران ،2008،ص 112) .
گارسیا -تروئل و مارتینزو سولانا،2008، در بررسی عوامل تاثیر گذار بر میزان وجه نقد شرکتهای کوچک و متوسط اینگونه نتیجه گیری کردند که شرکتها در تلاش برای رسیدن به نسبت وجه نقد هدف (مطلوب)بوده و این نسبت برای شرکتهایی که فرصت های رشد و توان ایجاد وجه نقد بهتری دارند از سایر شرکتها بیشتر است .
تحقیق ( چون – چیا چانگ ،پراوین کومار ،کا سیوا را ماکریشنان – 2006 ) تحت عنوان “تغییرات سود تقسیمی، قابلیت پیش بینی و علامت دهی جریان های نقدی آتی” به بررسی ارتباط بین سود تقسیمی و سودهای آتی پرداخته است. محققین مذکور به دنبال شواهد تازه ای جهت اعتبار بخشیدن به فرضیه علامت دهی سود تقسیمی با استفاده از یک رویکرد آزمون جدید بودند. آنها با استفاده از یک روش آزمون جدید به بررسی رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و سود های آتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس آمریکا پرداختند. در این تحقیق آنها رابطه بین سود تقسیمی و سود های آتی را با وارد کردن اثر سه محرک، قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ،نسبت ارزش بازار به دفتری و نرخ بازده گذشته حقوق صاحبان سهام را مورد بررسی قرار دادند.
نمونه انتخابی این محققین شامل شرکت های بودند که سهامشان در بورس سهام نیویورک و یا بورس سهام آمریکا مورد معامله قرار می گرفت و اطلاعات مالی شان در دسترس بود. نمونه انتخابی آنها از سال 1974 الی 1999 را شامل می شد که در مجموع 17119 مشاهده شرکت را در بر می گرفت.
این محققین به منظور آزمون فرضیات اطلاعات گردآوری شده را برای هر فرضیه، در دو گروه طبقه بندی نمودند، به گونه ای که اطلاعات مربوط به شرکت های دارای قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ونسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام بالارا در یک طبقه واطلاعات مربوط به شرکت های دارای قابلیت پیش بینی جریان های نقدی ونسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام پا یین را در طبقه دیگر قراردادند. سپس فرضیات مطرح شده را مورد آزمون قرار دادند که پس از آزمون فرضیه ها، تمامی فرضیات مطرح شده تایید شد. بدین صورت که ارتباط مهمتری بین تغییرات سود تقسیمی جاری و سود های آتی برای شرکتهایی که از قابلیت پیش بینی جریانهای نقدی، نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام پایین برخوردار بودند نسبت به شرکت هایی که از قابلیت پیش بینی جریان های نقدی، نسبت ارزش بازار به دفتری و بازده گذشته حقوق صاحبان سهام بالا برخوردار بودند، یافتند. (چانگ و همکاران ، 2006)
جدول 2-1 خلاصه تحقیقات خارجی
محقق/ محققین
سال
عنوان
مدل تحقیق
نتایج
جنسن
1986
بررسی ارتباط بین جریان نقد آزاد، سود تقسیمی و سرمایه گذاری اضافی در سایر شرکت ها
بین جریان نقد آزاد و سیاست تقسیم سود ارتباط منفی و معنی داری وجود دارد وشرکت ها با جریان نقد آزاد بالا، به طور اساسی در فرصت هایی که خالص ارزش فعلی مثبت دارند سرمایه گذاری می کنند و میزان سود تقسیمی را کاهش می دهند.
فردین و گال
1999
بررسی ارتباط میان جریان نقد آزاد و میزان بدهی ها و میزان سود تقسیمی
رگرسیون خطی
با افزایش میزان جریان نقد آزاد توان شرکت برای بازپرداخت بدهی ها بیشتر شده وت
مایل شرکت برای تقسیم سود کاهش می یابد
فاماو فرنچ
2001
بررسی ارتباط سود تقسیمی با فرصت های سرمایه گذاری
ضریب همبستگی
سود تقسیمی با فرصت سرمایه گذاری سودآور و فرصت های رشد شرکت ها، رابطه منفی دارد.
آهارونی و همکاران
2006
بررسی توان توضیحی معیارهای مبتنی بر جریان نقد آزاد و معیارهای مبتنی بر اقلام تعهدی در مراحل مختلف چرخه عمر
رگرسیون خطی
در مرحله رشد توان توضیحی معیارهای مبتنی بر جریان نقد آزاد در رابطه با ارزش شرکت بیشتر بوده و در مراحل بلوغ و افول، توان توضیحی معیارهای مبتنی بر اقلام تعهدی بیشتر است .
ترانگ و هینی
2007
بررسی ارتباط متقابل سهامداران عمده و سیاست تقسیم سود
رگرسیون خطی
شرکت هایی که سودآوری بالایی دارند و فرصت های سرمایه گذاری آنها محدود است (مرحله بلوغ ) و یا زمانی که اکثریت سهامداران آنها سهامداران خارجی هستند، احتمال بیشتری وجود دارد که سود سهام پرداخت نمایند .
وانگ
2009
بررسی سیاست تقسیم سود و نظریه چرخه عمر
ًضریب همبستگی
پرداخت سود سهام در واحدهای تجاری جوان تر با توان رشد بالا اما سودآوری پایین، منجر به توزیع سود به شکل سود سهمی نسبت به سود نقدی می شود. زمانی که واحدهای تجاری بال غتر می شوند، توان رشد پایین و سودآوری بالا، منجر به توزیع بیشتر سود نقدی در مقابل سود سهمی است.
تاناتایی
2011
بررسی فرضیه جریان نقد آزاد و نظریه چرخه عمر در کشور تایلند
رگرسیون خطی
جریان نقد آزاد، مراحل چرخه عمر و سیاست تقسیم سود رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
جی کوب
2005
سیاست پرداخت سود سهام، انعطاف پذیری مالی و هزینه های نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد
رگرسیون خطی
سود سهام، هزینه های نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد را به وسیله توزیع وجوه نقد در دسترس محدود می سازد.
چیونگ و همکاران
2005
مدیریت سود، جریان وجوه نقد آزاد، نظارت های برون سازمانی
ضریب همبستگی
مدیران شرکت های دارای رشد اندک و جریان وجوه نقد آزاد بالا برای جبران سود کم و یا منفی خود، که به ناچار همراه با پروژه های منفی دارای خالص ارزش فعلی منفی است، از اقلام تعهدی اختیاری افزاینده سود استفاده می کنند.
لی ژانگ
2009
نقش تبادلی دیون و پاداش های انگیزشی در کنترل مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد
رگرسیون خطی
دیون و حق اختیار سهام هیأت مدیره نقش مؤثری در کاهش مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد دارند.
دی آنجلو و استالز
2006
بررسی احتمال پرداخت سود سهام با توجه به ترکیب سهام و نظریه چرخه عمر
ضریب همبستگی
یافته ای که مطابقت آنرا با پیش بینی چرخه عمر تایید می نماید و بیانگر این است که توزیع جریان نقد آزاد یک تعیین کننده اصلی در سیاست سود سهام است.
وانگ و همکاران
2009
بررسی سیاست تقسیم سود و فرضیه چرخه عمر در بازار بورس تایوان
رگرسیون خطی
پرداخت سود سهام در واحدهای تجاری جوانتر با توان رشد بالا و سودآوری پایین، به توزیع سود سهمی در مقابل سود نقدی منجر می شود. همچنین در واحدهای تجاری بالغ تر با توان رشد پایین و سودآوری بالا، به توزیع بیشتر سود نقدی در مقابل سود سهمی منجر می شود.
جنکینز وهمکاران
2004
بررسی تأثیرچرخه عمرشرکت برمیزان مربوط بودن اجزای سود
رگرسیون خطی
میزان مربوط بودن اجزای سود بسته به اینکه شرکت در کدام مرحله از چرخه عمر قرار دارد، متفاوت است.
2-6- پژوهش های داخلی:
شاه نظریان ( 1385 ) در پژوهش خود به دنبال یافتن نقش وجه نقد عملیاتی در تغییرات سالانه سود تقسیمی بود. نتایج پژوهش وی وجود رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و وجه نقد عملیاتی را نشان می دهد و رابطه تغییرات سود تقسیمی و سود عملیاتی قوی تر از این رابطه ارزیابی می شود. همچنین در شرکت هایی با رشد متعادل رابطه بین تغییرات سود تقسیمی و وجه نقد عملیاتی قوی تر از شرکت هایی با رشد کم و رشد زیاد است . افزون بر این، طبق نتایج این تحقیق هیچ گونه رابطه ای بین اندازه شرکت و اهمیت وجه نقد عملیاتی در توضیح تغییرات سود تقسیمی مشاهده نشد.
حقیقت و قربانی ( 1386 ) در پژوهش خود به بررسی رابطه سود و جریان نقدی با ارزش شرکت در چارچوب چرخه عمر شرکت پرداختند. یافته های این پژوهش نشان داد که در مراحل رشد و افول رابطه جریان نقدی با ارزش شرکت قوی تر از رابطه سود با ارزش شرکت است و در مرحله بلوغ، عکس این موضوع صادق است . دهدار (1386) در پژوهشی به بررسی تاثیر چرخه عمر بر توان توضیحی افزاینده اجزای سود و جریان نقدی پرداخت. یافته های این پژوهش نشان داد که در مراحل رشد و بلوغ الگوهای ارزش گذاری مبتنی بر سود و اقلام تعهدی در قیاس با الگو های مبتنی بر جریان نقد عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی حاوی توان توضیحی افزاینده بیشتری هستند و در مرحله افول، عکس این موضوع صادق است.
نتایج تحقیق پورحیدری و خاکساری ( 1387 ) نشان دادکه مهمترین عامل تعیین کننده خط مشی تقسیم سود، وضعیت نقدینگی شرکت است . همچنین یافته های این تحقیق نشان دادکه ثبات سودآوری شرکت و درجه اهرم مالی در تعیین خط مشی تقسیم سود نقشی ندارد. این مطالعه همچنین نشان داد که بین وجود فرصت های سرمایه گذاری سودآور و توزیع سود ارتباط مثبت و معنی دار وجود دارد.
هاشمی و رسائیان ( 1388 ) تاثیر اندازه ، سودآوری و فرصت های رشد شرکت به عنوان متغیرهای مستقل و سیاست تقسیم سود به عنو
ان متغیر وابسته را مورد بررسی قرار داد . نتایج بیانگر آن است که بین اندازه و فرصت های رشد با سیاست تقسیم سود رابطه معنی داری وجود ندارد و سودآوری با سیاست تقسیم سود در سطح 95 درصد رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
رکابدار ( 1388 ) در پژوهش خود رابطه جریان نقد آزاد و سیاست تقسیم سود در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران را آزمون کرد. نتایج این تحقیق نشان می داد که هم در شرکت های بزرگ و هم در شرکت های دارای فرصت سرمایه گذاری پایین بین جریان نقد آزاد و تغییرات تقسیم سود رابطه مثبت معنی دار وجود دارد.
کرمی و عمرانی(1389) به بررسی تاثیر چرخه عمر شرکت بر میزان مربوط بودن معیارهای ریسک و عملکرد پرداختند؛ در این تحقیق، بازده سهام به عنوان متغیر وابسته و معیارهای ریسک و عملکرد به عنوان متغیرهای توضیحی در نظر گرفته شده تا میزان مربوط بودن معیارهای مزبور با در نظرگرفتن متغیر تعدیل کننده چرخه عمر شرکت بررسی گردد. نتایج نشان می دهد که میزان مربوط بودن معیارهای ریسک و عملکرد و نیز توان توضیحی افزاینده معیارهای ریسک در مراحل مختلف چرخه عمر (رشد، بلوغ، افول) تفاوت معناداری با یکدیگر دارند.
رحمانی و همکاران(1390)، موضوع اصلی این تحقیق بررسی و تجزیه و تحلیل رابطه سودآوری و بازده سهام با توجه به چرخه عمر و اندازه شرکت، در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. متغیرهای سود هر سهم و تغییر سود هر سهم به عنوان متغیر مستقل و نرخ بازده سهام شرکت ها به عنوان متغیر وابسته و همچنین دو متغیر چرخه عمر و اندازه شرکت به عنوان متغیرهای کنترلی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که متغیرهای چرخه عمر و اندازه شرکت عوامل تاثیرگذار در رابطه بین سودآوری و بازده می باشند و باعث افزایش ضریب تعیین تعدیل شده می شوند.
ستایش و مهتری(1390) ، به بررسی رابطه بین جریانهای نقد عملیاتی و تغییرات سود تقسیمی پرداختند. در این راستا تاثیر جریانهای نقد عملیاتی، سود تقسیمی سال قبل و سود خالص عملیاتی بر سود تقسیمی بررسی شده است. به رغم اهمیت جریانهای نقد عملیاتی در ارزیابی سیاستهای تقسیم سود شرکت، این مطالعه هیچ رابطه با اهمیتی میان تغییرات سود تقسیمی و جریانهای نقد عملیاتی شرکتها پیدا نکرده است. به منظور بررسی دوباره تاثیر جریانهای نقد عملیاتی در تعیین سیاستهای تقسیم سود شرکت، کل نمونه بر اساس سطوح رشد به سه نمونه فرعی تقسیم شده است؛ اما باز هم هیچ رابطه ای بین جریانهای نقد عملیاتی و سیاست تقسیم سود شرکت یافت نشده است. این بدین معناست که عوامل خاص دیگری باعث تغییرات در سود تقسیمی می شوند.
استا و قیطاسی (1391)، به بررسی اثر چرخه عمر واحد تجاری بر اقلام تعهدی اختیاری پرداختند؛ لذا مساله اساسی این تحقیق است که آیا چرخه عمر واحد تجاری بر میزان استفاده از اقلام تعهدی اختیاری تاثیر می گذارد؟ نتایج حاصل از بررسی 140 شرکت عضو نمونه آماری تحقیق نشان داد که میزان استفاده از اقلام تعهدی اختیاری در مراحل مختلف چرخه عمر متفاوت است؛ به طوری که میزان استفاده از اقلام تعهدی اختیاری در مرحله رشد، نسبت به مرحله بلوغ و افول بیشتر و میزان استفاده از این اقلام در مرحله بلوغ نسبت به مرحله افول کمتر است.
احسان کمالی در کار تحقیقاتی خود در سال 1387 به بررسی “تأثیر افزایش اهرم مالی، میزان جریان نقدی آزاد و رشد شرکت بر مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق