همکاری زن و مرد در منزل
از جلوه‌های دیگر ابراز علاقه‌مندی در بین زوجین می‌توان به تعامل و همکاری آنان با یکدیگر در مدیریت داخلی منزل اشاره نمود. این مسئله اهمیت خود را در عصر حاضر که زنان نسبت به گذشته بیشتر به فعالیت‌های خارج از منزل روی آورده‌اند، بیشتر آشکار می‌سازد.
زن و شوهر علاوه بر نسبت زوجیت باید دو رفیق دلسوز برای یکدیگر باشند،قانون و محبت باید همراه همدیگر باشند. چنانچه در سوره نحل آیه 90 آمده است: بدرستی که خداوند (مردم را) دستور به عدل و احسان می‌دهد. (مظاهری،1364) .
تعاون میان همسران نیازمند انسانهایی است که دارای ذهنی باز و ظرفیتی بالا هستند تا به دور از تعصب عمل کنند. البته، امروزه هم بسیاری از مردان هستند که به خود اجازه نمی‌دهند در کار منزل به همسرشان کمک کنند و این را برای خود عار می‌دانند. آیت الله فضل الله در این خصوص بیان می‌کنند: این نشانه عقب ماندگی است وگرنه در تاریخ زندگی حضرت زهرا(س) مسئله تقسیم کار منزل در آن زمان، هیچ گونه عیب و عاری برای شخصیت مرد در برابر زن، در پی نداشته است. (فضل الله،1383)
در این خصوص رسول اکرم (ص) مایحتاج خانواده را خودشان تهیه می‌کردند و خجالت نمی‌کشیدند که کالای خود را از بازار به سوی خانواده شان حمل کنند.[1] و هنگامی که از عایشه سؤال شد رسول خدا (ص) در خانه چه می‌کردند؟ گفت: جامه اش را می‌دوخت و پای افزارش را پینه می‌زد و آنچه مردان در خانه هایشان انجام می‌دهند.[2] (مجلسی،1404).
همچنین رسول خدا(ص) در آن وقتی که به خانواده اختصاص می‌داد در خدمت خانواده بود. در این باره از عایشه درباره رفتار پیامبر در درون خانه نقل شده است که گفت: رسول خدا(ص) در خانه در خدمت خانواده اش بود. (دلشاد تهرانی،1386). در خصوص مدیریت زندگی امام علی (ع) که رسول خدا (ص) کارهای داخل منزل را به فاطمه (س) و کارهای بیرون منزل را علی(ع) محول کردند و حضرت زهرا(س) رضایت خود را از این تقسیم کار با این جمله که: کسی جز خداوند نمی‌داند که چقدر از این امر خوشحال شدم[3] اعلام نمودند (نوری، 1408) اما با این وجود امام علی(ع) در کارهای داخل منزل نیز به همسر خود کمک می‌کردند. این مسئله در نگاه دینی اهمیتش آنجا نمودی آشکار می‌یابد که امام علی(ع) میفرمایند : روزی رسول خدا بر ما وارد شد در حالیکه فاطمه بر سر دیگ غذا بود و من عدس پاک می‌کردم فرمود:ای ابا الحسن ! گفتم بله‌ای رسول خدا فرمود: از من بشنو و من جز آنچه پروردگارم مرا بدان فرمان داده است نمی‌گویم:…ای علی(ع) ! هر که خدمت به خانواده را عار نداند و از آن سرباز نزند بی‌حساب وارد بهشت شود …ای علی(ع) خدمت به خانواده کفاره گناهان کبیره است و آتش خشم خداوند را خاموش می‌سازد و چنین کسی به پاداش همکاری اش، نیکویی‌ها و درجه‌های بهشتی نصیبش خواهد شد.ای علی ! به خانواده اش خدمت نمی‌کند مگر کسی که به مقام صدیق یا شهید رسیده باشد و یا کسی که خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او بخواهد [4](شعیری،1363) این موارد بیانگر گستره همکاری معصومین در امور خانه است و این میزان همکاری از سوی انسانهایی است که در مقامات معنوی .و مراتب کمال انسانی به جایی رسیده‌اند که هیچ انسانی بدان مقامات و مراتب دست نیافته است(دلشاد تهرانی،1386) و تامل در این مسائل و عمل به آن یکی از مهارت‌های مؤثر در افزایش احساس محبت و ابراز علاقه‌مندی در روابط زوجین است.
2-7- همراهی زن و شوهر در مسائل اقتصادی
یکی از مهارت‌های ابراز علاقه در بین زوجین نگاه و شیوه برخورد آنان در مسائل اقتصادی خانواده است.
از این رو درروایاتی که از معصومین (ع) نقل شده است، یکی از مواردی که مرد می‌تواند علاقه خویش را نسبت به همسر خود ابراز نماید گشایش بخشی در زندگی در حد توان و تلاش برای بهبود بخشی به وضعیت اقتصادی و تامین نیازهای مادی همسر است. امام سجاد (ع) در این باره میفرمایند:به راستی پسندیده‌ترین شما در درگاه خدا نعمت بخش‌ترین شما بر خانواده خویش است…[5] وامام صادق یکی از خصلت‌هایی را که هر مردی در منزل خود نسبت به عیال و خانواده اش به آن احتیاج دارد را، وسعت در زندگی به اندازه می‌دانند[6](مجلسی،1404)و امام رضا (ع)در سفارشی میفرمایند: برصاحب نعمت لازم است که برای خانواده اش وسعت دهد و گشاده دستی نماید. [7](شعبه حرانی،1404). متقابلا یک زن با تدبیر نیز در این امر می‌تواند با رعایت اخلاق و مدیریت صحیح زندگی علاقه‌مندی خود را نسبت به شوهر خود ابراز نماید به طور مثال درخواست او در مسائل مادی در حد توان شوهرش باشد[8] و در مراحل مختلف زندگی مهارت قناعت ورزی را در نظر بگیرد[9] و در مشکلات رفاهی زندگی صبر داشته و ضمن داشتن حسن مدیریت در مخارج زندگی از تجمل گرایی و چشم و هم چشمی پرهیز نماید. تا بدین وسیله همراهی و همدلی خویش را که از علاقه‌مندی او نسبت به همسر ش نشات گرفته است ابراز نماید.
2-9- روابط عاطفی و جنسی
قرآن کریم بر ازدواج و تشکیل خانواده تأکید ورزیده و آن را یک سنت الهی در سیره انبیاء و رسولان الهی دانسته است. قرآن کریم به همه ی نیازهای جسمانی و روانی انسان‌ها توجه داشته و در این میان به نیازهای جنسی و عاطفی تأکید و در بسیاری از آیات قرآن، نکته هایی را درباره آن بیان داشته است. در قرآن کریم بر دوستی زوجین و روابط جنسی و عاطفی و زینت آن برای زندگی، تصریح شده است (آل عمران، آیه 14)[10] و حتی روابط عاطفی و جنسی در سیره ی پاک و طیب انبیاء مورد تأکید قرار گرفته است به گونه ای که رسول الله (ص) فرموده اند: از دنیای شما عطر همسر صالحه و نماز را دوست می دارم. (مجلسی، 1983)
یکی از ابعاد مهم زندگی انسان، لذت جوئی است که می توان اوج آن را در روابط عاطفی و جنسی زوجین دانست تعالیم قرآنی این واقعیت زندگی بشری را تأکید می کند و حتی آن را به زندگی پس از مرگ تعمیم داده و گفته شده است که مردم در دنیا و آخرت از هیچ چیز به اندازه روابط جنسی لذت نمی برند
در معارف قرآن به روابط عاطفی و جنسی با دید معنوی و عبادی نگریسته شده است و قرآن ناطق (حضرات معصومین علیهم السلام) در موارد متعددی صحبت از پاداش اُخروی در روابط جنسی نموده‌اند. اولیای دین روابط عاطفی و جنسی زوجین را با معادل سازی پاداش اُخروی آن با تکالیف دشوار دینی همچون جهاد فی سبیل الله و ریزش گناهان و پاک شدن افراد مورد تأکید و توجه قرار داده‌اند. ایجاد این نگرش مثبت دینی به این روابط باعث می شود زوجین از روابط مشروع خود لذت و نشاط بیشتری ببرند و این از امتیازات مهم دین اسلام نسبت به برخی از ادیان است که غالباً روابط عاطفی و جنسی زوجین را با دید منفی نگریسته اند.
2-9- اهداف قرآن از طرح روابط عاطفی و جنسی زوجین
در بررسی آیات وحیانی و بررسی نظرات مفسرین قرآن می توان اهداف قرآن از طرح روابط عاطفی و جنسی را بدین ترتیب مطرح و برشمرد:
2-9-1- ارضاء مشروع نیازهای عاطفی و جنسی زوجین
عدم توجه به ارضاء مشروع زوجین از سوی طرفین موجب پیدایش بیماری های روحی، روانی جسمانی و آسیب های فردی و خانوادگی و بعضاً اجتماعی می گردد. اسلام عزیز براساس آیات وحیانی قرآن آن را یک نیاز واقعی و صحیح دانسته و با القای تفکری مثبت نسبت به ارضاء عاطفی و جنسی زوجین در نهاد خانه و خانواده آن را موجب رشد و کمال انسان دانسته است.
2-9-2- آرامش روانی زوجین
از جمله اهداف ازدواج و تشکیل خانواده و ارضاء نیازهای عاطفی و جنسی رسیدن به آرامش روانی است. زن و شوهر در سایه روابط صحیح عاطفی و جنسی به یک سکونت قلبی و آرامش روانی دست می یابند.
قرآن کریم در آیات متعددی به این واقعیت اشاره می کند
(از نشانه های خداوند این است که از نوع خودتان، همسرانی برای شما آفریده تا در کنار آنان آرامش یابید و میانتان دوستی و رحمت نهاد)[11]
(و اوست خدایی که شما را از نفس واحدی آفرید و همسرانی را از آن پدید آورد تا در کنار او بیاسائید)[12].
نکته مهم: مفسران در تحلیل و بررسی این آیات به طرح سه نکته مهم پرداخته اند:
نکته اول: هم شکلی در ساختمان و همنوعی زن و مرد است که در ایجاد آرامش آنها نقش مهمی دارد.
نکته دوم: مکمل بودن شخصیت زن و مرد برای یکدیگر است به طوری که ساختار بدنی و هورمونی زن و مرد و ویژگی های روانی آنها مایه ی جذب طرف مقابل و انس زن و مرد با هم می شود.
نکته سوم: زن و مرد به ویژه در دوران جوانی دچار احساسات و کشش های معارض هستند. ازدواج تسکین بخش این ناآرامی هاست چرا که با برقراری روابط عاطفی و جنسی زوجین در محیط خانه و خانواده آرامش و امنیت آنها فراهم می گردد.
2-9-3- سلامت یابی زوجین
در عصر حاضر که رفتارهای جنسی از چارچوب ازدواج قانونی خارج شده اهمیت مهر و محبت متقابل که فقط در سایه ی ازدواج فراهم می شود اهمیت بیشتری دارد به گونه ای که نیاز به مهر و محبت و داشتن شریک و همراه در زندگی، از مهم ترین انگیزه های ازدواج و تشکیل خانواده است. گویا مهر و محبت به همسر و عطوفت کلامی و لمسی و غمخواری و پذیرش همدیگر از نهایت صمیمیت لازمه زندگی است. نقش روابط عاطفی و جنسی زوجین که با مهر و محبت و صمیمیت همراه می گردد در سلامت یابی زوجین و توسعه آن وقتی روشن می شود که تأثیر فقدان یا آسیب به این روابط را مشاهده کنیم در میان حوادث استرس زا، شدیدترین استرس‌ها مربوط به هم گسیختگی روابط خانوادگی است. از بهترین راه های مقابله با تنیدگی‌ها، برقراری روابط مناسب و رضایت بخشی عاطفی و جنسی بین زن و شوهر است. هنگام نیاز به حمایت اجتماعی نیز، زن و شوهر می توانند بهترین یاور یکدیگر باشند. قرآن کریم در توصیف رابطه بسیار نزدیک زن و شوهر، از کنایه زیبائی استفاده می کند که می توان نکته های ظریفی از آن برداشت نمود (زنان برای شما لباسی هستند و شما برای آنها لباس هستید [13](بقره، آیه 187) لباس مایه‌ی سلامت و آبروی انسان است.
قرآن کریم کتاب نور و هدایت است لذا تشبیه (همسر به لباس) نکات تربیتی دقیقی است که هم نکته‌های اخلاقی و تربیتی را که صبغه ضمانت اجرای احکام فقهی و حقوقی را دارد بیان می کند و در این آیه پس از حکم جواز آمیزش همسران را لباس یکدیگر می داند. در این تشبیه لطیف (تشبیه همسر به لباس) نکات تربیتی دقیقی است که برخی از آنها بدین شرح است:
الف: لباس مانع از آسیب است ازدواج هر چند اطفای غریزه را به همراه دارد لیکن صبغه حکومتی آن صیانت از گناه و حراست از نگاه آلوده است. مهمترین بهره‌ای که از ازدواج نصیب همسران‌می‌شود صیانت گوهر دین از غارت ابلیس از خارج و چپاول هوس از داخل است.
ب) لباس عیوب انسان را‌می‌پوشاند و آبرو را حفظ‌می‌کند، زن و شوهر نیز باید عیوب هم را بپوشانند و آبروی اجتماعی یکدیگر را حفظ کنند.
[1]. کان لا یمنعه الحیاء أن یحمل بضاعته من السوق إلى منزل أهله شرحنهجالبلاغه ج : 11 ص : 196
[2] وَ سُئِلَتْ عَائِشَهُ مَا کَانَ النَّبِیُّ ص یَصْنَعُ إِذَا خَلَا قَالَتْ یَخِیطُ ثَوْبَهُ وَ یَخْصِفُ نَعْلَهُ وَ یَصْنَعُ مَا یَصْنَعُ الرَّجُلُ فِی أَهْلِهِ
[3]. تَقَاضَى عَلِیٌّ وَ فَاطِمَهُ ص إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فِی الْخِدْمَهِ فَقَضَى عَلَى فَاطِمَهَ بِخِدْمَهِ مَا دُونَ الْبَابِ وَ قَضَى عَلَى عَلِیٍّ ع بِمَا خَلْفَهُ قَالَ فَقَالَتْ فَاطِمَهُ ع فَلَا یَعْلَمُ مَا دَاخَلَنِی مِنَ السُّرُورِ إِلَّا اللَّهُ بِإِکْفَائِی رَسُولُ اللَّهِ ص تَحَمُّلَ رِقَابِ الرِّجَالِ
[4]. دخل علینا رسول الله ص و فاطمه جالسه عند القدر و أنا أنقی العدس قال یا أبا الحسن قلت لبیک یا رسول الله قال اسمع منی و ما أقول إلا من أمر ربی ما من رجل یعین امرأته فی بیتها إلا کان له بکل شعره على بدنه عباده سنه صیام نهارها و قیام لیلها و أعطاه الله تعالى من الثواب مثل ما أعطاه الله الصابرین …یا علی من لم یأنف من خدمه العیال دخل الجنه بغیر حساب یا علی خدمه العیال کفاره للکبائر و یطفئ غضب الرب و مهور حور العین و یزید فی الحسنات و الدرجات یا علی لا یخدم العیال إلا صدیق أو شهید أو رجل یرید الله به خیر الدنیا و الآخره
[5]. ان أقربکم إلى الله أوسعکم خلقا و إن أرضاکم عند الله أسبغکم على عیاله
[6]. إِنَّ الْمَرْءَ یَحْتَاجُ فِی مَنْزِلِهِ وَ عِیَالِهِ إِلَى ثَلَاثِ خِلَالٍ یَتَکَلَّفُهَا وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ فِی طَبْعِهِ ذَلِکَ مُعَاشَرَهٌ جَمِیلَهٌ وَ سَعَهٌ بِتَقْدِیرٍ
[7]. صاحب النعمه یجب أن یوسع على عیاله
[8]. یَا حَوْلَاءُ لَا یَحِلُّ لِلْمَرْأَهِ أَنْ تُکَلِّفَ زَوْجَهَا فَوْقَ طَاقَتِهِ وَ لَا تَشْکُوَهُ إِلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا قَرِیبٍ وَ لَا بَعِیدٍ (نوری، (1408ق)، ج14: 242)
[9]. َ قَالَ الصَّادِقُ ع خَیْرُ نِسَائِکُمُ الَّتِی إِنْ أُعْطِیَتْ شَکَرَتْ وَ إِنْ مُنِعَتْ رَضِیَتْ (مجلسی، 1404ق،ج100: 239)
[10] . زین للناس حب الشهوات من النساء و البنین و القانطیر المقنطره من الذهب والفضه والخیل المسومه و الانعام و الحرث ذلک متاع الحیوه الدنیا والله عنده حسن الماب. دوستی، خواستنی ها از زنان، پسران و اموال فراوان از زر و سیم و اسبهای نشان دار و دامها، کشتزارها برای مردم آراسته شده، این جمله ها مایه تتماع زندگی دنیاست و فرجام نیکو نزد خداست.
[11] . سوره روم، آیه 21
[12] . اعراف، آیه 189
[13]. هن لباس لکم و انتم لباس لهن
دانلود از لینک زیر :