روش‌های اندازه گیری کارآیی

در سال‌های گذشته مدل‌های مختلفی برای اندازه‌گیرى کارآیى ابداع شده است که مى‌توان آنها را به دو دسته کلی پارامتریک و ناپارامتریک تقسیم‌بندی کرد که در روش پارامتریک  و اندازه‌گیری کارایی مستلزم مقایسه ستاده‌ها و داده‌های آن واحد است. در رویکردهای پارامتریک که بیشتر در تجز یه و تحلیل مسایل اقتصادی کاربرد دارد نیاز به داشتن یک تابع یا بیان مشخصی از رابطه بین داده‌ها و ستاده‌ها ضرورت محسوب می‌شود که باید برای واحدهای تحت ارز یابی نوع تابع تولید را مشخص و با روش‌های آماری پارامترهای تابع تو لید را برآورد، و بر اساس این تابع میزان کارایی واحدهای تحت بررسی را مشخص کرد. اما در رویکرد ناپارامتریک  که بیشتر در تجزیه و تحلیل مسائل مربوط به کارایی کاربرد دارد به جای استفاده از روش‌های آماری به استفاده از روش‌های برنامه‌ریزی ریاضی تأکید می‌شود.  توجه این رویکرد بیشتر بر روی مرز تولید به جای تابع تولید است  (Coelli et al., 1998).

در سنجش کارایی به صورت پارامتری از چهار روش مختلف به صورت زیر استفاده می‌شود:

• روش مرزی تصادفی ([1]SFA): که در مواردی با عنوان روش مرزی اقتصادسنجی (EFA[2]) نامیده می‌شود، مبتنی بر تصریح تابع تولید، هزینه و یا تابع سود است. در این تابع، یک جزء خطای مرکب (بصورت ui + vi) وجود دارد. جمله vi جزء اخلال تصادفی دارای توزیع نرمال بوده  و جمله ui  مبین جزء ناکارایی فنی و دارای توزیع نرمال منقطع در w است. به منظور برآورد کارایی، لازم است جزء ui و  vi تجزیه شود.
• الگوی دارای توزیع آزاد ([3]DFA): که در آن یک فرم تبعی برای تابع مرزی در نظر گرفته می‌شود، فرض می شدود جملات ناکارایی در طول زمان ثابت باشد، لذا به منظور برآورد درجه کارایی در هر بنگاه از اختلاف میان متوسط پسماندها و متوسط پسماند هر بنگاه بر روی تابع مرزی استفاده می‌شود.
• روش مرز ضخیم([4]TFA) : که در آن محاسبه کارایی برای کل صنعت و نه به تفکیک بنگاه‌ها انجام می‌شود. در این روش یک فرم تبعی برآورد و سپس هر گونه انحراف از مقادیر پیش‌بینی شده  عملکرد در بالاترین و پایین‌ترین چارک جملات اخلال محاسبه می‌شود.
• روش مرز الگو ([5]FDH): که به عنوان حالت خاصی از روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) به شمار می‌رود و در آن تنها نقاط داخلی خطوط تعیین کنند در روش DEA در محاسبات وارد می­شوند، لذا، نتایج این روش به نسبت روش  DEA ارقام کارایی را بزرگ‌تر محاسبه می‌کند (Mohd Tahir and Haron, 2008: 66-67).

از میان روش‌های برشمرده، الگوی DFA به دلیل فرض ثابت جمله ناکارایی در طول زمان، با محدودیت همراه است. این در حالی است که الگوی SFA از قابلیت برآورد کارایی در هر دو حالت تغییرپذیری و ثبات جملات ناکارایی در طول زمان برخوردار است. در روش TFA، امکان برآورد کارایی به تفکیک واحد‌های تصمیم ساز وجود ندارد، که این خود محدودیت به شمار می‌رود. در روش FDH نیز برآوردها از دقت کافی برخوردار نیست. لذا از میان روش‌های فوق، روش SFA به عنوان مناسب‌ترین روش انتخاب می‌شود. در تحلیل دقیق تر این روش به صورت مندرج در قسمت فوق، می‌توان از تابع تولید یا هزینه استفاده کرد. تابع تولید مرزی تصادفی را می‌توان به صورت مدل زیر تعریف کرد:

Y_it­=f(X_jit , ß_ij)exp(v_it-u_it)  ɏ_i =1,2, …, n

که در آن  Y ستاده واحد تولیدی، X_j، بردار j نهاده (j: 1- نیروی کار، 2- سرمایه ثابت، و 3- سرمایه مالی) که برای i مقطع و طی دوره t قابل بیان است. همچنین، V جزء اخلال تصادفی و U اثرات عدم کارایی فنی می باشد (دانش جعفری و شفیعی، 1390).

 

2-1-5-ضرورت و اهمیت ارزیابی کارایی

بهبود مستمر عملکرد سازمان‌ها، نیروی عظیم هم‌افزایی[6]ایجاد می‌کند که این نیروها می‌تواند پشتیبان برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصت‌های تعالی سازمانی شود. دولت‌ها و سازمان‌ها و مؤسسات تلاش جلو برنده‌ای را در این مورد اعمال می‌کنند. بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالش‌های پیش روی سازمان و کسب بازخور و اطلاع از میزان اجرا سیاست‌های تدوین شده و شناسایی مواردی که به بهبود جدی نیاز دارند، بهبود مستمر عملکرد میسر نخواهد شد. تمامی موارد مذکور بدون اندازه‌گیری و ارزیابی امکان‌پذیر نیست. لرد کلوین فیزیکدان انگلیسی در مورد ضرورت اندازه‌‌گیری می‌گوید: «هرگاه توانستیم آنچه درباره آن صحبت می‌کنیم اندازه گرفته و در قالب اعداد و ارقام بیان نماییم می‌توانیم ادعا کنیم درباره موضوع مورد بحث چیزهایی می‌دانیم. در غیر این صورت آگاهی و دانش ما ناقص بوده و هرگز به مرحله بلوغ نخواهد رسید» .

مدیریت نیز مبین مطالب مذکور است. هرچه را که نتوانیم اندازه‌گیری کنیم نمی‌توانیم کنترل کنیم و هرچه را که نتوانیم کنترل کنیم مدیریت آن امکان‌پذیر نخواهد بود. موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل‌های سازمانی، عملکرد است و بهبود آن مستلزم اندازه‌گیری است و از این رو سازمانی بدون سیستم ارزیابی عملکرد قابل تصور نمی‌باشد (رحیمی، 1385).

در استرالیا بازاربیمه خصوصی سلامت به شدت توسط دولت تنظیم می‌شود. مانند بسیاری از کشورهای دیگر (به‌عنوان مثال، مانند انگلستان، ایرلند و اسپانیا) استرالیا دارای سیستم جهانی تامین مالی بهداشت و درمان با بخش خصوصی می‌باشد (Stavrunova & Yerokhin, 2014). هم‌چنین صاحب‌نظران و محققین معتقدند که ارزیابی عملکرد، موضوعی اصلی در تمامی تجزیه و تحلیل‌های سازمانی است و تصور سازمانی که شامل ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد نباشد، مشکل است. ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد موجب هوشمندی سیستم و برانگیختن افراد در جهت رفتار مطلوب می‌شود و بخش اصلی تدوین و اجرای سیاست سازمانی است. و بازخورد لازم را در موارد زیر ارائه می‌کند:

• با پیگیری میزان پیشرفت در جهت اهداف تعیین شده مشخص می‌شود که آیا سیاست‌های تدوین شده به صورت موفقیت‌آمیزی به اجرا در آمده‌اند یا خیر.
• با اندازه‌گیری نتایج مورد انتظار سازمانی و همچنین ارزیابی و اندازه‌گیری و رضایت کارکنان و مشتری‌ها مشخص می‌شود آیا سیاست‌ها به طور صحیح تدوین شده‌اند یا خیر.
• ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد امکان شناسایی زمینه‌هایی که مدیریت باید توجه بیشتری به آنها بنماید را میسر می‌سازد و به شناسایی فرصت‌ها و محدودیت ها کمک می‌کند.
• ارزیابی عملکرد باعث ایجاد اطلاعات برای مدیران در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی خواهد بود. چرا که بخش زیادی از اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری های مدیریتی از طریق اندازه‌گیری و ارزیابی سیستم عملکرد و ارزیابی سیستم عملکرد فراهم می‌آید.

هر تلاشی که به منظور دستیابی به موفقیت صورت می‌گیرد باید دارای چارچوبی باشد و بهبود عملکرد سازمانی باید بر آگهی فرآیندی باشد که «چرخه عملکرد» نامیده می‌شود. هر برنامه بهبود عملکرد سازمانی باید از اندازه‌گیری عملکرد و بعدارزیابی عملکرد شروع نماید.

 

 

 

[1] Stochastic Frontier Approach.

[2] Econometric Frontier Approach

[3] Distribution Free Approach

[4] Thick Frontier Approach.

[5] Free Disposal Hull

[6] – Synergy

<img class="alignnone wp-image-9763" src="http://modarooz.ir/wp-content/uploads/2018/10/th-3.jpg" alt="پایان نامه تحلیل کارایی شرکتهای بیمه خصوصی کشور ” width=”213″ height=”214″ />

متن کامل در سایت زیر