زمان اسلام وتمدن اسلامی
اسلام از شروع محوریت کار و تجارت رو مطرح کرد. تصور پیروزی اسلام بر قریش بدون در نظر گرفتن نقش اساسی تجارت در تقویت موقعیت مسلمونا در مکه نشدنی بود. دشمنان در اون زمان تجارت و راههای تجارت رو کنترل کرده و اسلام رو تهدیدی در برابر خود می دونستن. حضرت محمد(ص) نه فقط با خدایان اونها بلکه با پایه قدرتشون به جنگ پرداخت. یعنی انحصار تجارت در عرب و مناطق دور و بر اون، پس از شکست قریش به دست پیامبر، کار و تجارت به عنوان جزء اصلی ایمون به خدا معرفی شد. در بحران سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که پس از حمله مغول در قرن هفتم هجری واسه بیشتر از دو قرن گریبانگیر ایران شد، چیزی که میتونست بر تجدید زندگی اقتصادی کشور و کاهش فشار بر اقشار فرودست کمک کنه، رشد تولید و مبادلات تجاری بود. مطمئنا وجود قوانین و معیارهای اخلاقی و تعهد به آداب فعالیتهای حرفهای راه بهبود شرایط اقتصادی رو صاف میکرد. اینجور به نظر میرسد که باید اهل فتوت رو پیشگامان معرفی و گسترش اخلاق حرفهای در اون زمان دونست. توجه اهل فتوت به امور اجتماعی با نگاهی جدی به گسترش جایگاه کار و تولید در جامعه همراه بود (کاظم بیگی،1386).
پیوند نزدیک دینی به ویژه در شکل دیوانی اون، با نظام سیاسی از یه سو و زمینه مناسب فعالیتهای دینی از طرف علما در دوره صفویه، دلیل ایجاد و ظهور شکل تازه ای از ساختار دینی ایران گردید که طی اون جنبه های جورواجور ساختار دینی، شکوفایی تازه ای یافت. به دنبال مجموعه تلاشهای این دولت، یه ساختار قوی دینی اثنی عشری، شکل گرفت. این نوع حکومت ماهیتا نمیتونست به مسائل اخلاقی بی توجه باشه. نهادها و سازمانهای زیادی، مسئولیت نظارت و رسیدگی به امور اخلاقی و فرهنگی و دینی جامعه رو رو دوش داشتن. عده خیلی از طبقات جور واجور جامعه، از کارگزاران رده بالای حکومت تا پیشه وران ساده، به خاطر بی تعهدی به مسائل اخلاقی جامعه مجازات و تنبیه شدن. در دوره صفویه، در دفاع از حقوق شهروندان، از طرف شاهان و دربار، بخشنامهها و دستورالعملهای زیادی صادر شده. هماینجور از طرف علمای بزرگ، رسالهها و کتابهای زیادی تحت عناوینی چون: ” خراجیه ” و ” صلاه الجمعه “، ” امر به معروف و نهی از منکر ” و چیزای دیگه ای به جز اینا نوشته شده. آخرسر سقوط اخلاقی حکومتگران، درباریان و طبقات عام جامعه، نقش به سزایی در سقوط امپراتوری با عظمت صفوی، اجرا کرد (عابدینی،1386).
2-3-2-1- شاخصهای رفتاری جوانمردی سازمانی
هر عیار و جوانمرد مجبور بود در یکی از کسبها و صنعتها تخصص داشته باشه تا با به کار گیری آن تخصص بتونه زندگی روزمره خود رو جلو ببره.اونا در کار و پیشه هم باید آداب و اخلاق خاص رو رعایت میکردن که بعدا با نام «فتوتنامههای حرفهای» مثل «فتوتنامه آهنگران» تهیه شدن، در این فتوتنامهها علاوه بر تفسیر و تأویل عرفانی عملیات ویژه اون حرفه، مجموعهای از اصول اخلاقی هم پیشنهاد و گسترش می شد، اصولی که میتوان بیان نوین اونا رو در «منشورهای اخلاق حرفهای»در سازمانهای امروزی دید(خاکی،1393).
جدول 2-1- شاخصهای رفتاری واسه جوانمردی سازمانی
معنی | بعدا | مؤلفهها | شاخصهای جوانمردی |
جوانمردی سازمانی | رفتار جوانمردانه در بخش داخل سازمانی | نسبت به مافوق (مافوقان) | اسرار مافوق رو پیش دشمنان اون افشا نکردن |
نبود تبانی با صاحبان قدرت بر علیه ایشون | |||
نبود اظهارنظرهای منفی و کلی درباره شخصیت اونا | |||
نبود شایعهسازی تبلیغاتی علیه ایشون | |||
احساس دینداری نسبت به مافوق | |||
مانع رسیدن به اطلاعات و آمار نشدن | |||
نسبت به همکار (همکاران) | با وجود بداخلقی، پیش مافوقان عمل دوطرفه به مثل نکردن | ||
در حادثهها کمک و مددکاری رو دریغ نکردن و خود رو به خطر انداختن | |||
اختلافها رو با هدف رسیدن به منابع فردی دامن نزدن | |||
بقیه رو به تعمد واسه موفقیت خود به خطا نیافکندن | |||
نسبت به زیردست (زیردستان) | از خطاهای شخصی و فردی ایشون چشم پوشیدن | ||
در پاداش و تنبیه خیرخواهی رو دریغ نکردن | |||
عیبهای فردی اونا رو به خاطر خطاهای کاری بر ملانکردن | |||
نگاه ایثارگرانه داشتن و با اونا به رقابت برنخاستن | |||
برخورد انسانی با جنس مخالف و سوءاستفاده نکردن از اونا | |||
رفتارای جوانمردانه در بخش بیرون سازمانی | در حق رقبای فردی و سازمانی | اخبار نادرست بر علیه اونا منتشر نکردن | |
جاسوسی نکردن درباره اسرار کاری اونا | |||
تلاش نکردن واسه جذب نیروهای کلیدی با هدف ضعیف کردن اونا | |||
قوانین و اصول اخلاق حرفهای رو در عمل نقض نکردن | |||
شکایتها و شکوائیههای اونا رو ندیده نگرفتن | |||
در حق مشتریهای حقوقی و حقوقی | نبود سوءاستفاده از ناآگاهی اونا در توافقها و عقد قراردادها | ||
حقوق و منافع اونا رو در عمل ضایع نکردن | |||
ارائه آگاهی لازم درباره مطالباتشان رو دریغ نکردن | |||
در حق ذینفعان برونی | اطلاعات درست رو دریغ نکردن با وجود احتمال موضع انتقادی اونا | ||
وفاداری نسبت به آرزوها و ارزشها و مأموریتهای سازمان |
منبع:خاکی،1393