ن از تغییرات بافت چربی به دنبال ضربه به پستان ایجاد می شوند( قاسم زاده, 1387).
1-3-2توده های بدخیم:
بدخیمی های پستانی نیز درصد کمی از توده های پستانی از جمعیت زنان جوان را تشکیل می دهند که تشخیص به موقع آن میزان مرگ ومیر را به طور قابل توجهی کاهش می دهد .
تومور های بدخیم به 2 گروه مهاجم و غیر مهاجم تقسیم می شوند :
1-3-2-1 کارسینوم غیر مهاجم
شامل کارسینوم لوبولی درجا وکارسینوم مجرایی درجا می باشد.
الف) کارسینوم مجرایی درجا:که توسط غشای پایه محدود شده و به استروما و فضای لنفاوی و عروقی تهاجم نمی یابد که دارای پیش آگهی زیاد است .
ب )کارسینوم لوبولی درجا:که بر خلاف کارسینوم مجرایی درجا نمای یکنواختی دارد و ایجاد توده نمیکند .
1-3-2-2کارسینوم مهاجم
الف )کارسینوم مهاجم مجرا: شایع ترین نوع سرطان است و این تومور توده سفت وقابل لمس ایجاد می کند .
ب )کارسینوم لوبولی مهاجم:از سلول های مشابه کارسینوم مجرا تشکیل شده معمولا چند مرکزی ودو طرفه بوده و کمتر از 20% سرطان ها را شامل می شود .
ج )کارسینوم مدولاری:2%از سرطان پستان را شامل می شود .
د)کارسینوم التهابی:یک پستان بزرگ شده ومتورم و غالبا بدون یک توده قابل لمس است ودارای یک پیش آگهی بسیار بد است.
ذ)کارسینوم کلوئید: یک کارسینوم نادر است و از نظر ماکروسکوپی نرم و ژلاتینی است و اکثرا رسپتور های هورمونی ایجاد می کند.
ر)کارسینو م توبولی: به ندرت به شکل توده قابل لمس تظاهر میابد متاستاز به غدد لنفاوی نادر بوده وپیش آگهی عالی دارد( قاسم زاده, 1387).
شکل1-2:مقایسه مجاری سالم و مبتلا به سرطان غیر تهاجمی و مبتلا به سرطان تهاجمی
1-4ریسک فاکتورهای موثر در ایجاد سرطان پستان:
1-4-1سابقه فامیلی :
سابقه فامیلی یکی ازفاکتورهای مهم سرطان پستان می باشد. بررسی های اپیدمیولوژیک متعددی نشان داده است که سابقه فامیلی اهمیت زیادی درپیش بینی بروز این سرطان دارد. به طوری که چنانچه یک فامیل درجه1مثل خواهر ،مادرویادختر سرطان پستان داشته باشد خطر بروز دو برابرافزایش می یابد و دو فامیل درجه1خطربروز را پنج برابر میکند. اگر فامیل درجه2مثل خاله، مادربزرگ ونوه وفامیل درجه3مثل دخترخاله نیزمبتلا باشند خطر بروز درشخص افزایش می یابد. به هرحال،هرچه نسبت فامیلی نزدیکتر باشد،سن افرادمبتلا کمتروتعداد افراد مبتلا درفامیل بیشتر باشد ،خطر بروز سرطان پستان بیشتر می شود نکته مهم دیگر بروز سرطان پستان دوطرفه درافراد فامیل وهمچنین سرطان پستان درمردان فامیل از ریسک فاکتورهای مهم می
باشند(دی بردرتون و همکاران,2001 1).
1-4-2سن:
خطر ابتلا به سرطان سینه با افزایش سن افزایش میابد به عنوان مثال خطر ابتلا به این بیماری بعد از 40-50سالگی افزایش میابد .تحقیقات در کشورما حدود 10-15سال کمتر از سایر کشور هاست( عنصری و همکاران ,1390).
1-4-3سن اولین قاعدگی:
دخترانی که اولین ماهیانه آن ها قبل از سن 12سالگی است نسبت به آنان که قاعدگی دیرتری دارند درمعرض خطر بیشتری هستند زیرا هورمون استروژن بعد از بلوغ در خون دختران افزایش می یابد هرچه تعداد سال هایی که زن عادت ماهانه می شود بیشتر باشد او به مدت طولانی در معرض این هورمون قرار می گیرد و امکان ارتباط با این نوع سرطان بیشتر است(بوراس و همکاران ,1994).
?
1-4-4سن شروع یائسگی:
زنانی که سن یائسگی آنها نسبت به میانگین جامعه نسبت به زنانی که زودتر یائسه می شوند در معرض خطر بیشتری قرار می گیرندهرچه سن یائسگی بیشتر باشد بافت سینه بیشتر در معرض این هورمون ها قرار می گیردو خطر ابتلا به سرطان افزایش میابد.
1-4-5سن اولین زایمان:
زنانی که اولین زایمان آن ها بعد از 30سالگی بوده نسبت به زنانی که در سنین پایین تر زایمان داشته اند در معرض خطر بیشتری هستند.
1-4-6مدت زمان شیردهی:
خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان با افزایش مدت شیر دهی کاهش می یابد خطر ابتلا در زنانی که به مدت 12ماه به کودکان خود شیر داده اند نسبت به کسانی که مدت شیر دهی کمتر از 6 ماه دارند 28% کاهش داشته این میزان در زنانی که مدت شیر دهی 13-24 ماه داشته اند 40 درصد کاهش خطر دارند.
1-4-7سقط جنین:
از آن جایی که سقط جنین موجب قطع چرخه طبیعی هورمون های دوران بارداری می شود لذا خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد ( عنصری و همکاران, 1390).
1-4-8 استفاده از قرص های ضد بارداری :
یکی از عوامل تاثیرگذار در ابتلا به سرطان سینه قرص های ضد بارداری شناخته شده اند چون که ترکیبات اصلی قرص های ضد بارداری هورمون های استروژن و پروژسترون است و بر روی هورمون ها تاثیر مستقیم
گذاشته و خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد .
1-4-9 اضافه وزن:
از آن جایی که سلول های چربی استروژن آزاد می کند خانم هایی که بعد از دوران نوجوانی10-15کیلوگرم وزن اضافه می کنند خطر ابتلا به این نوع سرطان بیشتر است .
1-4-10استفاده از درمان های جایگزین با هورمون :
این درمان عبارت است از مصرف استروژن به تنهایی یا استروژن به همراه پروژسترون به صورت قرص,تزریق یا اشکال دیگر هورمون ها ترکیب شیمیایی هستند که بر فعالیت سلول ها یا اندام ها خاص اثر می گذارد استروژن وپروژسترون نیز نقش مهمی درزندگی بانوان دارند بدین صورت که باعث تنظیم عادت ماهانه و رشد بافت سینه می شوند این هورمون ها توسط تخمدان تولید می شوند اما ممکن است در آزمایشگاه از حیوانات وسایر گیاهان نیز به دست آیند جایگزینی هورمون با افزاش خطری متوسط برای سرطان همراه است .
1-4-11مصرف ویتامین:
مصرف ویتامین ها به صورت تکی می تواند اثر محافظتی داشته باشد ویتامینA,D,Eاسید فولیکو سلنیوم نیز درکاهش خطر ابتلابه سرطان نقش دارد( عنصری و همکاران , 1390).
1-5تأثیرمتقابل ژنتیک وزیست شناسی سرطان پستان:
سرطان یک بیماری ژنتیکی است که نباید با یک بیماری ارثی اشتباه گرفته شود این دو مفهوم عمیقا با هم تفاوت دارند بیماری های ارثی بیماری هایی هستند که از والدین به فرزندان ازطریق به ارث رسیدن یک ژن معیوب منتقل می شود اگرچه در موارد نادری سرطان نیز به ارث می رسد مانند (رتینوبلاستوما که یک توده ی بدخیم در چشم کودکان است)ولی این یک استثنا برای قانون کلی عدم توارثی بودن سرطان است و اغلب سرطان ها ارثی نیستند هرچند در برخی سرطان ها مثل سرطان پستان ممکن است یک جز توارثی برای ابتلا به این بیماری وجود داشته باشد بنابراین همه سرطان ها منجمله سرطان پستان منشا ژنتیکی دارند یعنی در اثر عملکرد غیر طبیعی ژن ها به وجود می آید در هر سلول انسان در حدود 35000 ژن وجود دارد جهش در یک ژن باعث ایجاد سرطان نمی شود بلکه سرطان وقتی به وجود می آید که جهش در ژن های کلیدی رخ دهد ژن های کلیدی به 3دسته تقسیم می شوند(میرمالک و همکاران, 1388).
1)پروانکوژن ها: که مسئول پیشبرد رشد وتقسیم سلولی هستند.
2)ژن های سرکوب کننده تومور:که مهار کننده رشد سلولی هستندو عملکرد طبیعی این ژن ها سلول را از تقسیم شدن باز می دارد.
3)ژن های ترمیم کننده DNA:که مسئول ترمیم آسیب های وارده به ساختمان ژنتیکی سلول هستند
پرو انکوژن هاو انکوژن ها:
پروانکوژن هاژن های طبیعی هستند که دستور حرکت را در کنترل تقسیمات سلولی صادر می کنند اگر پروانکوژنی دچار تغییر در ماده ژنتیکی خود شود به انکوژن تبدیل می شود که سلول را وادار به تقسیم و تکثیر مکرر و خارج ازکنترل می نماید از شناخته ترین پروانکوژن ها می توان به cyclinD,c-Myc,her2/neuاشاره کرد(میرمالک و همکاران, 1388).
ژن های سرکوب کننده تومورو ژن ترمیم کنندهDNA:
در مقابل ژن هایی که فرمان حرکت را صادر می کنند ژن هایی در سلول وجود دارد که فرمان ایست را می دهند اگر سلولی دچار جهش در ژ ن سرکوب کننده خود شود توانایی توقف را از دست می دهد توقف برای سلول الزامی است چرا که توقف در رشد و تکثیربه سلول اجازه می دهد که هرگونه آسیب به DNA را کشف کند و این ترمیم باید قبل از ورود سلول به مرحله بعدی تکثیر سلولی انجام شود تا از ورود سلول های بیمار به مرحله بعدی رشد پیشگیری شود در غیر این صورت DNA ناسالم کپی شده و 2 سلول دختری بیمار را پدید می آورد واین پدیده به صورت یک جهش دائمی در تولید سلول های جدید تداوم میابد بنابراین از عملکرد های مهم ژن سرکوب کننده تومور حفظ سلامتی DNA است یک نمونه بارز از ژن های سرکوب کننده تومورژن P53 است که شایع ترین تغییر ژنتیکی یافت شده در سلول های سرطان پستان می باشد آسیب به ژن در اکثر موارد به صورت اکتسابی در طول زندگی فرد رخ می دهد ولی در موارد نادری در حدود 1%موارد سرطان های تک گیر پستان (Spordic Breast Cancer)را شامل می شود ژن جهش یافته از پدر ومادر به فرزندان به ارث می رسد که باعث ایجاد سندرمی به نام li-frameni می شود که استعداد مبتلا شدن به سرطان منجمله سرطان پستان را از سنین پایین تر خواهد داشت والبته این پدیده نادر است و حدود 100خانواده با این جهش ژنی و سندرم متعاقب شناسایی شده اند از دیگر ژن های سرکوب کرده ATM که باعث ابتلا به اتاکسی تلانژکتازی و سرطان پستان می شود هم چنین می توان به Cystatin,ARHIاشاره نمود که هر دو از رشته ی ژن سرکوب کننده تومور هستند وجود آن ها در سرطان پستان پیش آگهی ضعیف و طول عمر کوتاه تری را برای بیمار رقم می زند(میرمالک و همکاران, 1388).
BRCA1,BRCA2
BRCA1 در سال 1990برروی کروموزوم 17(17q 21)شناسایی شد وژن BRCA2 در سال 1994 بر روی کروموزوم13(13q 12-13) تعیین شد جهش های زیادی در الل نرمال BRCA1 وجود دارد به طوری که حدود500 گونه توالی BRCA1 شناسایی شده و این وضعیت برای BRCA2 نیز صدق می کند این جهش ها چهارچوب رونویسی این دو ژن را تغییر داده ودر نتیجه پروتیئن های حاصله عملکرد طبیعی ندارند BRCA1,BRCA2در10-5درصد کل سرطان پستان گزارش شده جهش در ژن BRCA1 در 40%موارد سرطان پستا ن خانوادگی و جهش در ژن BRCA2در 30%این نوع از سرطان ها دیده می شود جهش در ژن های BRCA2 در سرطان مردان بیشتر از BRCA1 دیده می شود حامیلن ژن های جهش یافته BRCA1 حتی اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند. عاقبت وخیم تری نسبت به حاملین ژن BRCA2 دارند که احتمالا دلیل تفاوت های اصلی در ساختار توده پستانی در این گروه است که تحت تاثیر این 2 ژن متفاوت تغییر پیدا کرده اند به طوری که سرطان پستان در حاملین BRCA1 اغلب گرفتاری غدد لنفاوی زیر بغلی درمراحل اولیه ,وضعیت منفی گیرنده استروژنی (ER-)و پروژسترونی (PR-) را همراه دارد BRCA1,BRCA2از ژن های ترمیم کننده DNA به شمار می روند(میرمالک وهمکاران, 1388; دوسو,2005 1).
1-6ارتباط نماهای بافتی آسیب شناختی با بیولوژی سرطان پستان:
نماهای بافتی-آسیب شناختی(Histopatologic) سرطان پستان مثل اندازه تومور – درجه تمایز ووضعیت غدد لنفاوی زیر بغل منعکس کننده خصوصیات زیستی سرطان پستان و هم چنین طول مدت بیماری می باشد اخیرا دلایلی ارائه شده که نشان می دهد خصوصیات زیست شتاختی سرطان پستان در سلول های اولیه به نام سلول های بنیادی (stem cell) تعیین می شود و همین خصوصیات است که سیر بالینی بیماری را تعیین خواهد کرد . ازبین خصوصیات بافتی آسیب شناختی اندازهتومورووضعیت غدد لنفاوی علاوه بر زیر ساخت های زیستی،تحت تأثیر مدت بیماری نیز قرار می گیرد ولی درجه تمایز توده فقط تحت تاثیر خصوصیات زیست شناختی تومور تعیین می شود بدین معنا که درجه تمایز مستقیماً با خصوصیات زیست شناختی تومور ارتباط دارد حتی ژن های خاصی که مسئول تکثیر و پیشبرد چرخه سلولی درسرطان پستان هستند بین تومور با درجه ی تمایز بالا(Hig grade) ودرجه تمایز پایین (low grad) به طرز متفاوتی تظاهر