علایم و تابلوها

• علایم و تابلوها در مرکز خرید

توانایی جهت‌یابی و مسیریابی در مکان‌های مختلف از نیازهای اساسی انسان می‌باشد . تشخیص مسیرهای ایمن به انسان‌ها احاساس امنیت و اعتماد به نفس می دهد . نشانه ها عناصر اصلی هدایت افراد در یک ساختمان تجاری اند . طراحی مناسب نشانه‌ها به طوری که پیام‌ها را به وضوح منتقل کند؛ به ایجاد محیطی خوشایند و مطلوب با کیفیت بالا و انعطاف پذیری زیاد کمک می نماید (Community Design Economics,2005:13) .
راحتی و آسایش ، بسیار وابسته به خوانا بودن سیستم اطلاعاتی می باشد که برای استفاده‌کنندگان از فضا تهیه شده است. خریداران باید قادر باشند مسیرشان را در یک مرکز خرید تعیین کرده و در عین حال با داشتن قدرت انتخاب ، سرویس‌های جایگزین ، فعالیت‌ها و مقاصد موجود را مورد ارزیابی قرار دهند .
منابع مسیریابی شامل موارد زیر می‌باشد :
نشانه‌های تصویری
علایم و اشکال گرافیکی
نقشه‌ها و بروشورها
راهنمایی مسیر توسط کارمندان
با وجود اینکه علایم وسیله مهمی در مسیریابی می باشند ؛ لیکن در محیطی که پیام‌های مختلفی را به کاربر خود می دهد؛ تنها باعث گیج شدن و سردرگمی بیشتر می شوند (Criffin2004: 228-229) . تابلوها و علایم تصویری شامل ترکیبی از شکل، رنگ، نوشته، سمبل و نشانه تصویری هستند که حاوی پیام مشخصی باشد. این علایم ممکن است دارای سازه یا فاقد آن بوده؛ به ساختمان یا دیواری متصل باشند یا روی زمین، نرده و امثال آن قرار گیرند (مقررات ملی ساختمان – مبحث بیستم، 3:1384) .
دانلود متن کامل پایان نامه مقطع ارشد معماری : طراحی مجتمع تجاری–تفریحی با رویکرد طبیعت گرایی با تاکید بر سازواره های طبیعی
خوانایی تابلو به حالتی گفته می شود که بیننده تابلو ، پیام نوشته شده در آن را به روشنی درو درکوتاه‌ترین زمان ممکن دریابد . لذا پیام‌ها باید  تا حد ممکن با وضوح ، ‌سادگی و صراحت بیان گردند . بهتر است برای صرفه‌جویی در زمان دریافت پیام توسط بیننده، با رعایت رسایی آن، از شرح طولانی پیام‌ها خودداری کرده و آنها را به صورت مختصر و مفید ارائه نمود . از عوامل مهمی که می تواند در کارآمدی تابلوها و نمایش آنها نقش اساسی ایفا کند ؛ استفاده از انواع منابع نوری رنگی به ویژه در شب می‌باشد . همچنین رعایت هم‌خوانی بین رنگ ، اندازه ، طرح ، جنس ، ارتفاع ، نوع خط و شکل تابلو با محیط و اجزای آن، بر چشم‌نوازی فضا خواهد افزود (زنگی آبادی، 153:1383-156)
تابلوهای اطلاعاتی برای افراد پیاده باید در موقعیت‌هایی نصب گردند که توقف استفاده کنندگان از آنها، مزاحمتی برای تردد دیگران ایجاد نکند . همچنین به منظور جلوگیری از سرگیر شدن ، حد زیرین ارتفاع تابلوهایی که از زیر آنها عبور و مرور صورت می‌پذیرد ؛ نباید از 250 سانتی‌متر کمتر باشد (سعید نیا ، 79:1379)
یک نشانه مؤثر می‌بایست به وضوح و بدون ایجاد آشفتگی، به مخاطب انتقال یافته و به کیفیت زیبایی محیط خود کمک کند. نشانه‌های اصلی باید تنها شامل نام تجاری و لوگو باشند. متون فرعی مانند شماره تلفن ، ساعات کار، اطلاعات فروش و کارت‌های اعتباری قابل قبول باید در بخشی جد اگانه قرار گرفته و به اندازه نشانه‌های اصلی شاخص نباشد همچنین باید حتی‌الامکان از طرح‌های پیچیده اجتناب شود. شلوغی حروف، کلمات یا خطوط، نشانه‌ها را غیر قابل خواندن می کند . فواصل  زیاد بین حروف ممکن است پیام را مبهم و نامفهوم نماید . حروف روشن روی زمینه تیره در روز و شب بهتر عمل می کند. استفاده از رنگ‌های بسیار زیاد، عملکرد اصلی علایم که انتقال پیام می‌باشد را تا حدودی مختل می‌سازد. استفاده از نشانه‌های فیگوراتیو برای نمایش ماهیت آن تجارت پیشنهاد می‌گردد . رنگ‌های بسیار روشن و یا حروف بسیار بزرگ نباید برای جلب توجه افراد استفاده گردد. تابلوها باید از مصالحی یا کیفیت بالا ساخته شده؛ مقاوم بوده و نیاز به حفاظت اندکی داشته باشند. نوع این مصالح باید مکمل مصالح نمای ساختمان باشد .
تابلوها باید با ظاهر معماری ساختمانی که روی آن قراردارند ؛ هماهنگ بوده و بتوانند تداوم میان نماهای مجاور را حفظ نمایند . مکان تابلوها باید در ورودی عمومی ساختمان و پارکینگ مجاور آن به کار برده شود تا مستقیم‌ترین دسترسی به مقصد مورد نظر خریداری حاصل گردد. همچنین نباید تزیینات نمای ساختمان را بپوشاند و مانع از دید آن شود (Community Design Economics, 2005:13-14)

• تابلوهای ویترین‌ها

این تابلوها باید در سطح چشم عابرین پیاده بوده و دارای مقیاس کوچک‌تری باشند. این علایم نباید بیش از 20٪ مساحت پنجره را بپوشانند تا وضوح و قابلیت دید به درون و بیرون مغازه، مخدوش نگردد. تابلو ویترین‌ها باید از مواد با کیفیت بالا مانند رنگ، زرورق و غیره باشد. تکنیک‌های مناسب جهت استفاده از علایم شامل سندپلاست کردن و حکاکی شیشه می باشد. لوگوهای برجسته گرافیکی روی شیشه نیز نباید بیش از 20٪ مساحت شیشه فروشگاه را در بر بگیرند. تابلوها باید مستقیما روی وجه داخلی شیشه قرار رگفته و یا داخل پنجره آویزان شوند تا تجهیزات و سخت افزار آن (میخ، پیچ و مهره و غیره) پنهان گردد. Community Design Economics, 2005: 14)

• تابلوهای نصب شده بر دیوار و ساختمان

تابلوهای نصب شده بر دیوار می‌بایست روی یک نوار نشانه در محدوده‌ای کاملا تعریف شده قرار گیرد. این نشانه‌ها باید بالای ورودی نمای فروشگاه باشند و طولشان نباید از 65٪ نوار نشانه یا محدوده دیوار تجاوز کند. در طراحی آنها باید حداقل فاصله‌ای برابر 15 سانتی متر (6 اینچ) در بالا و پایین و طرفین در نظر گرفته شود. همچنین نباید بیش از 30 سانتی‌متر (12 اینچ) نسبت به سطحی که روی آن نصب شده‌اند؛ جلو آمدگی داشته باشند .
نورپردازی نشانه‌ها نباید چشمک‌زن بوده و تمام منابع نور خارجی باید سفید باشند. استفاده از پانل‌های روشن شده از داخل به عنوان نشانه ممنوع است ( Community Design Economics, 2005:15 ) .
 
4-15- سایبان‌ها
شکل ، طرح و رنگ سایبان باید هماهنگ با سبک معماری ساختمان بوده و از طرفی بر آن غالب نباشد . سایبان باید بر بالای در و پنجره به گونه ای نصب گردد که به قالب آنها متصل باشد و از نصب آن به دیوار احاطه کننده بازشوها جلوگیری شود . در ساختمانی که چندین سایبان روی آن نصب است ؛ طرح و رنگ آنها باید با یکدیگر هماهنگ بوده و نوع مات آن پیشنهاد می شود. حروف نشانه‌های سایه‌بان باید مستقیماً رنگ شده و به چاپ رسیده باشند . استفاده از حروف فشاری ، پرس شده و چسب‌دار ممنوع است . (Community Design Economics, 2005: 17)

• تضاد و رنگ

تضاد و رنگ رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. تضاد مقدار تفاوت بین روشن‌ترین و تیره‌ترین قسمت یک تصویر می‌باشد . هر چه نشانه‌ها دارای تضاد بیشتری باشند؛ خواناتر می گردند. حداقل کنتر است قابل قبول 70٪ است. باید توجه شود که کنتراست هیچ‌گاه نمی تواند 100٪ باشد؛ زیرا بخش تیره ترع نور کمتری را منعکس می :ند. در صورت انتخاب رنگ‌های غیر استاندارد بهتر است قبل از انتخاب نهایی،‌آنها را مورد آزمایش قرار داده و مقدار نور بازتاب شده و در3صد کنتراست آنها محاسبه گردد؛ تا اطمینان حاصل شود که دو رنگ انتخاب شده مقدار کنتراست پیشنهادی را به وجود می آورند . تضاد رنگی دارای اهمیت زیادی برای افراد دارای نقص در بینایی می باشد.
حداکثر کنتراست ، از قرار گرفتن تصاوی رو اشکال بر روی پیش‌زمینه سیاه حاصل می ‌گردد .
برخی کاربری های ویژه با رنگ‌های مشخصی مرتبط بوده و مورد استفاده قرار می گیرند ؛ هر چند به حداکثر کنتراست نرسند. برای تابلوهای راهنمای اطلاعات و نشانه‌های جهت‌یابی ، کنتراست بالا بین تصویر و پیش‌زمینه ضروری است . (Criffin2004: 240-229)

• مفهوم رنگ ها و اشکال

رنگ های مختلف در یک شکل ، نشان دهنده مفاهیم مختلف آن می باشند . برای مثال ، یک مثلث زرد به معنی احتیاط و یا حادثه احتمالی است ؛ در حالی که مثلث قرمز نشان دهنده خطر و یا حادثه حتمی می باشد . نشانه های مورد استفاده در تابلوهای اطلاعات ، راهنماو جهت یابی می توانند برای هدایت کردن و تعریف خدمات در مسیرهای خاص ، رنگ های مختلفی داشته باشند . برای رسیدن به کدهای یکسان ، رنگ های زیر برای استفاده های خاص پیشنهاد می گردد .

• بخش‌های اداری : تصاویر سفید بر پیش‌زمینه خاکستری تیره
• عناصر و مسیرهای دسترسی : تصاویر سفید بر پیش‌زمینه آبی
• بخش های خدماتی و عمومی : تصاویر سفید بر پیش‌زمینه آبی با آبی تیره.
• بخش های تفریحی یا فرهنگی : تصاویر سفید بر پیش زمینه قهوه‌ای (Criffin2004: 241)

 
دسته‌بندی اشکال برای عملکردهای مختلف بدین ترتیب می‌باشد :
اطلاعات : مستطیل
ضوابط : دایره
هشدار : مثلی متساوی‌الاضلاع
بایستی به این نکته توجه داشت ؛ تابلویی که نشانه‌ها بر روی آن قرار می گیرند؛ نباید لزوماً هماهنگ با شکل استاندارد نشانه باشد. برای مثال نشانه دایره شکل با مفهوم ضوابط می‌تواند بر روی تابلویی با شکل مستطیل قرار گیرد(Criffin2004: 242-)
انواع ضوابط نشانه‌ها شامل موارد زیر می باشد :

• ضوابط ممنوعیت

نشانه‌های ممنوعیت، شامل تصاویر و علایم سیاه بر پیش زمینه سفید می‌باشد، که با یک حلقه قرمز محاط شده و خط مورب 45 درجه‌ای روی آن قرار گرفته است این خط مورب ، روی تصویر سیاه بوده و جهت آن از بالا سمت چپ به پایین سمت راست است .

• ضوابط اجبار (الزام)

علایم الزام ، شامل تصاویر و علایم سفید روی یک صفحه مدور سیاه است که دارای حاشیه‌ای سفید می‌باشد .

• ضوابط هشدار با احتیاط

نشانه‌های احتیاط ، شامل حروف و تصاویر سیاه بر مثلث متساوی الاضلاع زرد با حاشیه سیاه است .

• ضوابط هشدار خطر

نشانه‌های خطر، شامل یک مثلث متساوی الاضلاع بر یک مستطیل با همان عرض است، مثلث شامل حروف ، تصاویر وعلایم تصویری می‌باشد و در مستطیل، واژه خطر نوشته شده است . رنگ زمینه مثلث و مستطیل قرمز و رنگ تصویر ، متن خطر و حاشیه مثلث و مستطیل سفید می‌باشد .

• ضوابط اطلاعات اضطراری

این نشانه‌ها حاوی حروف ، تصاویر و علایم تصویری پیش‌زمینه سبز با حاشیه سفید می‌باشند .

• ضوابط اطلاعات ، راهنما و جهت‌یابی

علایم راهنمایی و جهت‌یابی باید دارای کنتراست سیاه و سفید، بین پس‌زمینه و پیش‌زمینه بوده تا کاملاً خوانا باشند. تصاویر، حروف، علایم و حاشیه، معمولا سیاه و یا سفید می‌باشند.

• ضوابط فلش‌های جهت‌یابی

فلش، یکی از رایج‌ترین نشانه‌ها است طراحی‌های مختلفی برای فلش وجود دارد Criffin2004: 242-)