محوطه سازی
محوطه، فضا و سایتی است که مجموعه در آن مستقر می‌شود. نوع مبلمان محوطه می تواند معرف کاربری مجموعه باشد . محوطه‌سازی در واقع ایجاد ترکیب مناسبی از فضاهای مکث و ارتباطی است و از لحاظ زیبایی‌شناسی حائز اهمیت می‌باشد .
عموما محوطه‌سازی در مراکز خرید بزرگ، از دو مضمون عمده تشکیل شده است: داخلی (محوطه‌سازی مسیر عبور داخلی مرکز خرید) و خارجی (که خارج از ساختمان‌ها اتفاق می افتد) . باید توجه داشت که محوطه‌سازی داخلی نباید بیش از اندازه باشکوه و گران قیمت باشد تا مانعی برای توجه به فروشگاه‌ها گردد . محوطه‌سازی داخلی می‌تواند به عنوان عنصری قوی در جذب مشتری عمال نماید .
منظر سازی خارجی تأثیر به سزایی در افزایش جذابیت مرکز خرید دارد . وجود زمین‌های وسیع و بی حاصل و پارکینگ‌های در معرض دید عموم در مجاورت مرکز خرید، باعث نازیبایی آن می شود . همچنین مراکز خریدی که در محوطه‌های وسیع آسفالت شده قرارگر فته‌اند ، مورد انتقاد جهانی می‌باشند. سطوح پارکینگ ، بخشی از فضای باز مراکز خرید هستند که اگر به نحوی زیبا، طراحی و منظرسازی شوند؛ موجب مطبوع شدن کالبد ظاهری آن می‌گردند . (Community Design Economics, 2005: 18)
4-17-سیستم‌های سازه‌ای و تکنولوژی ساخت
هر ساختمان دارای استخوان‌بندی و سیستم سازه‌ای بر اساس طرح معماری اش می‌باشد که محافظ پوسته و پوشش‌های آن است و موجب ایستایی و استواری بنا می‌گردد. سازه، ساختاری ستونی در قالبی شبکه مانند است که یک طراح می‌تواند از عناصر آن برای تقویت و عملی کردن ایده خود استفاده نماید و مفاهیمی همچون نوع الگو، سادگی، ثبات، نظم، بی‌نظمی و پیچیدگی را به وجود آورد. بدین سبب از سازه می‌توان برای محدود کردن فضا، به وجود آوردن حوزه فضایی، تفکیک سیر کولاسیون ، استنباط حرکت، گسترش ترکیب‌بندی ابداعی و مدولاسیون استفاده نمود. با این وصف، سازه نوعی اتصال تفکیک ناپذیر با عناصری است که معماری، کیفیت و نحوه بکارگیری آن را تعریف می کند، سازه می‌تواند مباحث نور طبیعی، جزء به کل و هندسه را تقویت نموده و نیز به سیر کولاسیون فضای مورد استفاده و تعیین تقارن، تعادل و سلسله مراتب (پیوستگی) کمک نماید (سید صدر، 16:1384-15) . امروزه با توجه به تراکم فضاهای شهری، ایجاد ساختمان‌های بلند ضروری می‌باشد (سالوادوری،2:1374-4) .
از این رو مطالعه، بررسی و شناخت سیستم‌های ساختمانی جهت درک رفتار انواع سازه‌ها و همچنین بهترین سیستم ساختمانی با توجه به عملکرد مراکز تجاری، از اهمیت به سزایی برخوردار است. توسعه و پیشرفت در تولید مصالح سازه‌ای، روش‌های طراحی و تکنیک اجرای ساختمان‌ها، کاربرد اصول پایداری سازه‌ها را دست‌خوش تغییر می‌نماید .
4-17-1- انواع سیستم‌های سازه
هدف از به کارگیری یک سیستم ساختمانی در مراکز تجاری، ایجاد یک فرم پایدار با مصالح ساختمانی است که نیازهای آن فضا را از جنبه‌های مختلف اقتصادی و اجرایی تأمین نماید. در فرایند انتخاب یک سیستم مناسب، شناخت نحوه باربری، مقاومت مصالح و مشکلات اجرایی آن از اهمیت خاصی برخوردار است.
به طور کلی سیستم‌های سازه را می‌توان به شش گروه اصلی تقسیم کرد که عبارتند از:
- سیستم‌های سازه با عملکرد شکلی
- سیستم‌های سازه با عملکرد برداری
- سیستم‌های سازه با عملکرد مقطعی
- سیستم‌های سازه با عملکرد سطحی
- سیستم‌های سازه با عملکرد قائم
- سیستم‌های سازه مختلطدانلود متن کامل پایان نامه مقطع ارشد معماری : طراحی مجتمع تجاری–تفریحی با رویکرد طبیعت گرایی با تاکید بر سازواره های طبیعی
هر یک از این سیستم‌ها نیز خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
4-17-1-1–سیستم‌های سازه با عملکرد شکلی
این نوع سیستم متشکل از ماده غیر صلب انعطاف پذیری است که به وسیله نقاط انتهایی، ثابت نگه داشته شده و می‌تواند وزن خود را تحمل کرده و فضا را بپوشاند. در این سیستم با رهای فشاری و کششی در امتداد بارگذاری منتقل می‌گردد . فرم ساختمانی این سیستم منطبق بر جهت جاری شدن نیروهاست . سبکی و قابل تغییر بودن کابل اتصال، از امتیازات معمارانه این سیستم است. ستون قائم و کابل آویخته، نخستین نمونه‌های سیستم سازه با عملکرد شکلی سیستم‌ها به علت قابلیتشان در پوشاندن دهانه‌های بزرگ، برای ساخت فضاهای وسیع مناسب هستند (انگل، 57:1377)
انواع سیستم سازه با عملکرد شکلی شامل موارد زیر می‌باشد:
- سیستم کابلی
- سیستم چادری
- سیستم بادی
- سیستم قوسی (انگل؛ 59:1377)
4-17-1-2– سیستم‌های سازه با عملکرد برداری
این نوع سیستم متشکل از عناصر کوتاه ، توپر، مستقیم و در واقع اعضای خطی می‌باشد که به علت مقطع عرضی کوچک آنها در مقایسه با طولشان، فقط نیروهایی در امتداد محور طولی خود را می‌توانند انتقال دهند و در واقع اعضای فشاری و کششی می‌باشند. این اعضا با پیکربندی مثلثی، ترکیب پایداری تشکیل می‌دهند و اگر تحت یک الگوی مشخص آرایش داده شده و با اتصالات مفصلی به یکدیگر متصل شوند؛ می‌توانند مکانیزم‌هایی تشکیل دهند که نیروها را توزیع کرده و به نقاط انتهایی انتقال دهند. زاویه مناسب اعضا در این سیستم بین 45-60 درجه می‌باشد که توزیع مؤثری با نیروهای برداری نسبتاً کوچک حاصل کرده و با پیشرفت و گسترش سازه‌های مثلث بندی شده، سیستم‌های خرپایی فضایی شکل می‌گیرد (انگل، 133:1377)
انواع مختلف سیستم خرپا شامل موارد زیر می‌باشد :
- خرپاهای تخت
- خرپاهای تخت انتقال یافته
- خرپاهای قوسی
- خرپاهای فضایی (انگل، 137:1377-136)
4-17-1-3– سیستم‌های سازه با عملکرد مقطعی
عناصر خطی مستقیم می‌توانند محورها و ابعاد (درازا، بلندی و پهنا) را تعیین کنند بنابراین عناصر خطی، پیش‌نیاز های تبیین و تصرف هندسی فضای سه بعدی به شمار می روند و در صورتی که مجهز به مصالح مقاوم باشند؛ می‌توانند عملکردهای سازه‌ای نیز انجام دهند (انگل، 171:1377)
این سیستم ها سازه‌ای شامل موارد زیر است :
- سیستم‌های تیری
- سیستم‌های قالبی
- سیستم‌های شبکه تیر
- سیستم‌های دالی (انگل، 175:1377-174)
4-17-1-4- سیستم‌های سازه با عملکرد سطحی
سطوح با شکل محدود و ثابت، عامل و معیاری هندسی جهت تعریف فضا، از فضای داخلی تا فضای خارجی و از ارتفاعی تا ارتفاع دیگر،به شمار می‌روند. سطوحی که به تنهایی و یا از تداخل و ترکیب با یکدیگر فضایی را ایجاد کنند ویا بپوشانند؛ سیستم با عملکرد سطحی را به وجود می‌آورند. عناصر سطحی در ساختمان در صورت دارا بودن کیفیت‌های معین می توانند عملکردهای باربری داشته باشند. این سطوح سازه‌ای اجزاء در امتداد دو محور، شرط لازم برای سازه‌های با عملکرد سطحی هستند (انگل 213:1377)
این سیستم سازه‌ای بدین صورت طبقه‌بندی می‌شود :
- سازه‌های صفحه‌ای
- سازه‌های صفحه تا شده
- سازه‌های پوسته‌ای (انگل215:1377-214)
4-17-1-5-سیستم‌های سازه با عملکرد ارتفاعی
در این سیستم، نیروها از سطوح افقی جمع شده و به وسیله انتقال دهنده‌هایی به پایه منتقل می شوند. این سیستم جهت طراحی ساختمان‌های مرتفع یا آسمان خراش‌ها به کار می‌رود. به علت انتقال نهایی بار به زمین، پی و چگونگی طراحی آن از هر نظر در این سیستم اهمیت به سزایی دارد.
سیستم‌های سازه که وظیفه اصلی آنها جذب بارها از سطوح افقی مستقر در بالای یکدیگر در ترا زهای مختلف و انتقال قائم آنها به پی ساختمان است؛ سیستم‌های سازه با عملکرد ارتفاعی با عملکرد ارتفاعی یا به بیان دیگر سازه‌های مرتفع نامیده می‌شوند (انگل261:1377)
سازه‌های مرتفع به 4 دسته کلی طبقه بندی می‌شوند .
- سازه‌های مرتفع شبکه‌ای
- سازه‌های مرتفع صندوقه‌ای
- ←سازه‌های مرتفع با هسته مرکزی
- سازه‌های مرتفع مرکب از پل (انگل ، 269:137)
توالی طبقات یکسان مستقر بر روی هم و گسترش بدون تغییر در ارتفاع، از مشخصه‌های سیستم‌های سازه با عملکرد ارتفاعی هستند. علت وجودی مشخصه‌های فوق، انتقال مستقیم و در نتیجه اقتصادی بارهای ثقلی است. با این وجود حتی تحت وضعیت انتقال بار ساده نیز امکان‌های مختلفی جهت تغییرات در ارتفاع میسر است. این عملکرد از طریق تغییر شکل پلان کف، عمدتا با عقب‌نشینی قسمت‌های محیطی آن در امتداد رو به بالا امکان پذیر است. (انگل، 308:1377)
4-17-1-6-سیستم‌های سازه مختلط
طراحی سیستم‌های سازه مختلط ، جهت ساختمان‌های دارای دهانه بزرگ و سازه‌های مرتفع ، بر اساس دو هدف صورت می گیرد:
1) ایجاد و تکوین وحدت و یکپارچگی مابین دو سیستم مستقل در هر دو زمینه مکانیکی و زیبا شناختی
2) ترسیم کردن ارتباط مفید بین دو سیستم سازه‌ای هم‌تراز از (انگل ، 319:1377)
4-17-2-سیستم‌های سازه برای مراکز تجاری
بنای مراکز تجاری به عنوان یک آلمان شهری می‌بایست نمادی از معماری بومی را به نمایش گذارد که این امر می‌تواند هم در داخل و هم در خارج بنا تجلی یابد
سیستم‌های سازه‌ای که جهت مراکز تجاری ایران به کار گرفته می‌شوند، دو نوع می‌باشند:
– سیستم متداول، به صورت تیر و ستون و دال بتنی
– سیستم نوین شامل خرپاهای فضایی، قاب ها، سازه‌های کابلی، سازه‌های چادری و پوسته‌ها نیاز به دهانه‌های بزرگ بدون استفاده از ستون‌های مزاحم برای فضاهای داخلی و استفاده از شبکه‌بندی منظم در مراکز تجاری، تعیین سازه مناسب را در طراحی اولیه ضروری می‌نماید .
4-17-2-1-سیستم‌های سازه متداول
سیستم‌های سنتی که از رایج‌ترین سیستم‌های سازه ای است به سه گروه تیر ، قاب و شبکه تیر و ورق تقسیم می‌شود :
سیستم‌های تیر : از آنجا که مقدار زیادی از بارهای وارد بر ساختمان، عمودی و در مقابل، بسیاری از سطوح قابل استفاده افقی می‌باشند؛ در همه جا نیاز به اجزای سازه ای خاص قبرای انتقال بار عمودی به صورت افقی وجود دارد. مکانیزم انتقال بار در تیرها به صورت ترکیبی از خمش و برش می‌باشد (سالوادوری، 99:1374)
سیستم‌های قابی: اگر اتصالات صلب بین تیر و ستون با مقاومت خمشی اجرا شود؛ تغییر اساسی در عملکرد سازه تیر و ستون به وجود خواهد آمد. این سازه جدید یعنی قاب صلب یک دهانه، رفتار یکپارچه‌ای داشته و در برابر بارهای افقی و عمودی مقاومت بیشتری (نسبت به سازه تیر و ستون) دارد (سالوادوری، 132:1374)
شبکه تیر و ورق : هنگامی که امکان انتقال بار را در دو جهت داشته باشیم؛ سازه می تواند مؤثرتر واقع گردد. توزیع و انتقال بار در چنین شرایطی به وسیله شبکه‌ها و صفحه‌های مسطح یعنی سازه‌های مقاوم دو بعدی که در یک سطح هموار کار می‌کنند، میسر می‌باشد. با اضافه کردن تیر متقاطع عمود بر تیرهای موازی، قسمتی از نیرو به سایر تیرها منتقل می‌شود. بنابراین این کل سیستم در مکانیسم مقاومت در برابر بار متمرکز شرکت می‌کند(سالوادوری، 176:1374)