2-2-6-1- امتیازات دورۀ ششم
1- در این دوره، اجتهاد که از کالبد جامعۀ دانشمندان شیعه رخت بر بسته بود، بار دیگر بازگشت و بتدریج تکامل یافت.
2- در این دوره نظم و تربیت بیشتری برای کتب فقهی به وجود آمد. مراجعه به کتب فقهی محقق و علامه از جمله: شرایع ، تحریر، ارشاد، قواعد، منتهی و لمعه و مقایسۀآنها با کتاب مبسوط و غیره این واقعیت را آشکار میسازد.
3- در این دوره علاوه بر پیشرفت فقه مقارن، چنانکه اثر آن در کتاب تذکره الفقهاء علامه با مقایسۀ آن با خلاف شیخ طوسی هویداست، کتبی هم در مورد اختلاف شیعه، مانند مختلف علامه حلی نگاشته شد. شاید بتوان گفت مفتاح الکرامه سید جواد عاملی مصداق تکامل یافته تر این قبیل کتب است. علت پیدایش این نوع کتب این بود که دانشمندان شیعه در اثر دور شدن از عصر معصومین علیهم السلام و اختلافاتی که در سند و دلالت روایات به آن برخورد میکردند و مسائل مستحدثی که احیاناً پیدا میشد به اختلافاتی در زمینۀ مسائل فقهی مبتلا میشدند که بتدریج گسترش مییافت؛ در این صورت طبیعی است که دانشمندانی به تألیفاتی در این زمینه مبادرت کنند.
4- بدون شک تحقیقات فقهی در این عصر دقیقتر و عمیقتر و پردامنه تر شد. ملاحظۀ کتب مذکور و کتب دیگر دانشمندان مانند: شرح لمعه، مسالک، تذکره ، جامع المقاصد و شرح ارشاد اردبیلی برای اثبات این مدعا کافی است.
5- در این دوره به دلیل میدان گستردۀ فعالیت علمی، دانشمندان بزرگ و پرتلاشی ظاهر شدند که میزان کار برخی از آنان واقعاً فوق العاده و تحسین برانگیز است. علامه حلی از آن زمره است. در اینجا به معرفی برخی از فقها نامدار دورۀ ششم میپردازیم.
2-2-6-2- فقهای دورۀ ششم
در این دوره، دانشمندان بزرگی پا به عرصۀ فقه نهادند و با نیروی قوی استنباط و اندیشۀ عمیق فقهی خود، آثار تقلید را محو کردند و به احیای مجدد اجتهاد همت گماردند.سر سلسلۀ این بزرگان ابن ادریس حلی است.
ابن ادریس حلی (598 ق): محمد بن احمد یا محمد بن منصور بن احمد بن ادریس حلی عجلی، ملقب و معروف به ابن ادریس از فقهای بزرگ شیعه است.
-فتواهای خاص ابن ادریس
1-بیع وقف را مطلقاً جایز میداند.
2-ولدالزنا را مطلقاً کافر میداند و او را نجس میشمارد؛ اگرچه از شیعۀ امامیه باشد.
3-کلب و خنزیر بحری را نیز نجس میداند.
4-ذبیحۀ غیر شیعه را حلال نمیداند.
5-نفقۀ زن صغیره را واجب میداند.
6-تمام کسانی را که به مذهب شیعه معتقد نیستند، کافر میداند و سید مرتضی نیز با او هم عقیده است.
7-در مواضع غسل و وضو جایز است که از طرف پایین شسته شود و در این فتوا از سید مرتضی پیروی کرده است.
8- مهمان باید خودش زکات فطریۀ خود را بدهد.
9-به سبب عمل به ظاهر قرآن، فقر را شرط تعلق گرفتن خمس و مستحق بودن یتیمان اولاد هاشم نمیشمارد.