پایان نامه اهمیت طرحواره مقایسه باورهای غیرمنطقی اساسی، طرحواره های ناسازگار اولیه و بهزیستی روانی

آنچه در پیامد به طور ضمنی وجود دارد، “بایدها” هستند مثل : کارها باید طبق میل من پیش بروند، من باید نگران مشکلات دیگران باشم و مواردی از این قبیل. به نظر الیس “بایدها” نه تنها عقلانی و شناختی هستند، بلکه عناصر به شدت هیجانی و رفتاری نیز دارند. بایدها جزئی از اهداف، رویدادهای فعال کننده، عقایدو پیامدهای نا موثرند. الیس این عقاید نامعقول را سه دسته می کنند: توقع از خود، توقع از دیگران و توقع از دنیا و زندگی. الیس برای اشاره به تمام اظهاراتی که در آنه باید به کار می رود از اصطلاح “باید اندیشی” استفاده می کند و بیان می کند که باید اندیشی زمینه ساز عقاید نامعقول و اختلال هیجانی می شود و منجر به اضطراب، ترس و وحشت می شود (الیس 1999).

2-1-    طرحواره های ناسازگار اولیه

2-4-1-      مفهوم طرحواره

در بافت روانشناسی و روان درمانی، طرحواره به طور کلی به عنوان هر اصل سازمان بخش کلی درنظر گرفته می شود که برای درک تجارب زندگی فرد ضروری است. بسیاری از طرحواره ها در اوایل زندگی شکل می گیرند و به دلیل نیاز انسان به “هماهنگی شناختی” یعنی حفظ دیدگاهی با ثبات درباره خود و دیگران، خودشان را به تجارب بعدی زندگی تحمیل می کنند. با این تعریف کلی طرحواره ها می توانند مثبت، منفی، سازگار یا ناسازگار باشند و همچنین می توانند در اوایل زندگی یا در سیر بعدی زندگی شکل بگیرند. به نظر می رسد اولین بار پیاژه بود که این مفهوم را وارد روانشناسی کرد. او معتقد بود طرحواره به صورت قالبی است که بر اساس واقعیت و تجربه شکل می گیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند. او دو مفهوم درون سازی و برون سازی را مطرح کرد که توسط آن ها طرحواره ها به وجود می آیند و پیچیده تر می شوند، طرحواره ها همانند نقشه ای شناختی در نظر گرفته می شوند که راهنمای تفسیر اطلاعات و حل مساله هستند. اطلاعات وارد سیستم شناختی فرد می شود گاهی ممکن است فرد برای هماهنگ شدن با واقعیت های محیطی طرحواره هایش را تغییر دهد و طرحواره های پیچیده تر و جدیدتری پرورش دهد (برون سازی یا انطباق) و گاهی ممکن است دست به تغییر طرحواره هایش نزند و به جای آن محیط را با خودش هماهنگ کند یا داده های محیطی را تحریف کند “درون سازی یا جذب” (ریزو و مک براید، 2007).

اهمیت طرحواره در این است که واکنش ما را در یک موقعیت خاص از نظر شناختی، رفتاری و هیجانی از طرق زیر تعیین می کند:

• انتظارات: طرحواره های شکل گرفته در موقعیت های نسبتا یک شکل به ما قابلیت تعمیم حوادث گذشته به آینده را می دهد و باعث می شوند انتظارات ما شکل بگیرند. این طرحواره میتواند خیلی ساده باشد، مثلا تنها از روی وجود یا عدم وجود ابر در آسمان، باریدن و نباریدن باران پیش بینی شود که در این صورت احتمال خطا بالاست. اما اگر فردی طرحواره پیچیده ای در مورد وضعیت هوا پرورش داده باشد و هر بار طرحواره اش را با تجارب جدید هماهنگ کند این طرحواره دقیق و کارآمد خواهد بود و احتمال خطایش پایین است (ریزو و مک براید، 2007).