درآمد : عبارت است از پولی که شخصی از طریق کار، سرمایه و یا دولت (تامین اجتماعی) دریافت میکند به سخن دیگر درآمد پرداخت هایی است که معمولا ناشی از دستمزد، حقوق یا سرمایه گذاری است (گیدنز، 1378 : 801 ). در سطح ترتیبی سنجیده میشود، که چند دسته گروه درآمدی وجود دارد و افراد گروه متناسب با درآمد خود را انتخاب میکنند.
مدت ازدواج: میزان زمانی که زن یا مرد با همسرشان ازدواج کرده اند.
دفعات ازدواج: تعداد ازدواج هایی که فرد انجام داده است.
محل سکونت: منطقه ای که فرد در آن سکونت دارد.
نوع ازدواج: دایم یا موقت بودن ازدواج.
متغیرهای مربوط به ویژگیهای زمینه ای در قالب سوال های 1 تا 15 عملیاتی شده اند.
ب) متغیر مستقل:
متغیرهای مستقل در این تحقیق شامل اعتماد بین شخصی همسران، اعتماد جنسی ،اعتماد اقتصادی که به عنوان مولفه های اصلی این متغیر و همچنین داشتن یا نداشتن بیماری خاص در زندگی مشترک، داشتن یا نداشتن بیماری خاص در همسر، روی دادن حادثه خاص برای خود و همسر ، تغییر محل سکونت در یک سال گذشته، تغییر موقعیت شغلی خود و همسر در یک سال گذشته، ارتقای سطح تحصیلات خود و همسر در یک سال گذشته، روی دادن شکست مهم در زندگی خود و همسر در یک سال گذشته، دسته بندی شده است.
اعتماد بین شخصی همسران: با توجه به نظریات اعتماد بین شخصی که در فصل دوم مطرح گردید می توان اعتماد بین شخصی همسران را اینگونه تعریف کرد: میزان حسن ظن فرد نسبت به همسر خود که این امر موجب گسترش و تسهیل روابط صمیمی با یکدیگر و در نتیجه دوام زندگی خانوادگی آنها میشود. (سفیری،میرزامحمدی : 1385) همچنین می توان اعتماد بین شخصی بین هسمران را اطمینان از روابط زناشویی و موثرتر شدن تعاملات و همچنین میزان اطمینان فرد به همسرش در موقعیتهای خطرآفرین با جنس دیگر تعریف کرد.
گویه های مربوط به اعتماد بین شخصی همسران در قالب 28 گویه و یک سوال باز طراحی گردیده است.
اعتماد اقتصادی: اعتماد اقتصادی به معنای صداقت،وفاداری و همیاری در بین مردم است که این خصوصیات در خانواده ها هم می‌تواند مورد سنجش قرار بگیرد.(گروتارت :2001) اعتماد اقتصادی همچنین تبادل اطلاعات بین طرفین را تسهیل می کند و باعث می گردد که افراد با اعتماد به طرف مقابل و انتظار از اینکه طرف مقابل از این اطلاعات سوء استفاده نمی کند، اطلاعات را در اختیار طرف مقابل قرار دهند. (امیری، تهرانی : 1386)
در اینجا منظور از اعتماد اقتصادی بین همسران همان تبادل اطلاعات اقتصادی/مالی بین همسران و اطمینان از سوء استفاده نکردن از اطلاعات اقتصادی یکدیگر است.
متغیر اعتماد اقتصادی در پرسشنامه درقالب دو گویه طراحی شده است.
اعتماد جنسی:
اعتماد جنسی به معنای محترم شمردن حق انحصاری همسر در برقراری رابطه جنسی (بخصوص در ازدواج تک همسری) است. همچنین اعتماد جنسی را عمل به تعهدات و انتظارات همسر و خیانت نکردن به او تعریف میشود. (سفیری،میرزامحمدی : 1385)
متغیر اعتماد جنسی در قالب 1 گویه 1 سوال باز در پرسشنامه طراحی گردیده است.
ب – تعاریف نظری متغیر وابسته :
احساس امنیت
احساس امنیت به احساس رهایی انسان از اضطراب، بیم و خطر اطلاق میشود. در واقع زمانی که فرد احساس کند در جامعه و تعاملات اجتماعی خطری جان، مال یا سلامتی وی را مورد تهدید وتعرض قرار نمی دهد، می توان گفت فرد دارای احساس امنیت است. این احساس امنیت از طریق اعتماد به ارگان های تامین کننده امنیت، دولت، مدرسه،نظام اقتصادی،خانواده، شبکه دوستان و… تامین میشود. بنابراین درجه اعتماد ورزی فرد به دیگران مشخصه مناسبی برای تعیین درجه احساس امنیت وی محسوب میشود. (نوروزی،سپهر:88)
احساس امنیت در زندگی زناشویی
خطرات و تهدیدات و کلیه مخاطراتی است که در روابط گرم و عاطفی، صمیمی و محبت آمیز خانواده اختلال ایجاد نماید و احساس نزدیکی و همدلی میان آنان را از بین ببرد. (چلبی :1375: 70)
در این تحقیق برای سنجش احساس امنیت در زندگی زناشویی از سه معرف (متغیر) احساس امنیت روانی، احساس امنیت مالی و احساس امنیت از تداوم زندگی مشترک استفاده میشود.
تعریف عملیاتی متغیر وابسته:
احساس امنیت روانی: منظوراز احساس امنیت روانی در زندگی زناشویی، احساس خشنودی و خوشحالی از داشتن روابط عاطفی گرم و صمیمی با همسر و عدم وجود تحقیرهای کلامی است.
برای سنجش این متغیر از 22 گویه در پرسشنامه استفاده کرده ایم.