تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی اکتشافی

در این پژوهش از فرم 27 سوالی این پرسش نامه استفاده شده که شامل پنج بعد می‌باشد و عبارتند از: 1- بهزیستی جسمی (5 سوال): سطوح فعالیت فیزیکی، انرژی و برازندگی را می سنجد. 2- بهزیستی روانی (7 سوال): شامل هیجانات مثبت، رضایت از زندگی و احساساتی که از لحاظ هیجانی متعادل شده اند را می سنجد. 3- ارتباطات والدین و خودمختاری (7 سوال): ارتباط با والدین، جو حاکم بر خانه، داشتن آزادی کافی مرتبط با سن و درجه رضایت از منابع مالی را مورد بررسی قرار می دهد. 4- حمایت اجتماعی و همسالان (4 سوال): طبیعت ارتباطات پاسخ دهنده با سایر همسالان را بررسی می‌کند. 5- محیط مدرسه (4 سوال): ادراک کودک و نوجوان از ظرفیت شناختی، یادگیری و تمرکز و احساست راجع به مدرسه را بررسی می‌کند. پاسخ ها به صورت مقیاس لیکرتی بوده، که فراوانی رفتار یا احساس خاص (1= هیچگاه، 2= به ندرت، 3= گاهی اوقات، 4= اغلب، 5= همیشه) و یا شدت نگرش (1= اصلاً، 2= تا حدی، 3= به طور متوسط، 4= خیلی، 5= بی نهایت) را نشان می‌دهد. چارچوب زمانی به هفته ی گذشته اشاره می‌کند. نمرات مقیاس‌ها سپس به صورت خطی به یک مقیاس 0 تا 100 نقطه ای تبدیل شده که 100 نمایانگر بهترین و 0 بدترین کیفیت زندگی می‌باشد. به منظور اعتبار یابی ساختاری پرسشنامه مذکور، روبیتال و همکاران (2007) مطالعه ای بر روی 22827 کودک و نوجوان 8 تا 18 ساله از13 کشور اروپایی انجام دادند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش کراستین حاکی از وجود مدل پنج عاملی با تبیین 9/56 درصد از واریانس بود. تحلیل عاملی تأییدی تناسب مدل قابل قبول (068/0 RMSEA =, 960/0CFI =) را نشان داد. تک بعدی بودن همه ابعاد تأیید شد (15/1-81/0 INFIT=). ضریب آلفای کرونباخ برای ابعاد بین 78/0 تا 84/0 متغیر بود. اعتبار سازه پرسشنامه کیداسکرین-27 (اعتبار همگرا) با استفاده از پرسشنامه بررسی مشکلات و نقاط قوت کودکان و نوجوانان (SDQ)، پروفایل ناخوشی و سلامت کودک- نسخه نوجوان (CHIP-AE)، ابزار کیفیت زندگی نوجوانان- فرم پایش (YQOL-S)، غربالگر کودکان دارای نیاز های مراقبت ویژه (CSHCN)، مقیاس فراوانی ثروت خانواده (FAS) و پرسشنامه کیفیت زندگی کودکان نسخه ی 4 مقیاس مرکزی عمومی (PedsQL)-فرم خود سنجی- مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که همبستگی بین مقیاس های پرسشنامه کیداسکرین-27 با مقیاس های متناظر کیداسکرین-52 از 63/0 تا 96/0 و ضریب تعیین از 39/0 تا 92/0 متغیر بود. همبستگی بین ابعاد پرسشنامه کیداسکرین-27 با سایر پرسشنامه های کیفیت زندگی مرتبط با سلامت که ساختار های مشابه را می سنجیدند متوسط تا بالا بود (بین 36/0 تا 63/0). تفاوت معنادار و قابل ملاحظه بین کودکان از لحاظ جسمی و روانی بیمار و کودکان سالم در تمام ابعاد پرسشنامه کیداسکرین-27 همراه با ارتباط قوی با شکایت های روان تنی وجود داشت (52/0- r=). اکثر ابعاد پرسشنامه کیداسکرین-27 بر اساس سن، جنس و وضعیت کارکردی دارای شیب بودند. اعتبار و روایی این ابزار طی پژوهشی بر روی 551 دانش آموز ایرانی مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است. نتایج تحلیل عاملی تأییدی انجام شده بر روی پرسشنامه حاکی از آن بود که شاخص‌های خطای ریشه مجذور میانگین تقریب (RMSEA) و برازندگی تطبیقی (CFI) به ترتیب برابر با 07/0 و 95/0 بوده که نمایانگر برازندگی مناسب بین مدل مشخص شده و داده‌ها می‌باشد. همچنین نتایج اعتبار همگرا نشان داد که رابطه بین ابعاد پرسشنامه کیداسکرین-27 بجز بعد حمایت اجتماعی و همسالان، با ابعاد مشابه در سایر پرسشنامه‌ها که ساختارهای مشابهی را می‌سنجیدند، در حد متوسط، قوی و معنادار بود (01/0 P<). همچنین تفاوت‌های معناداری در ابعاد کیفیت زندگی بر اساس وضعیت روانی و وضعیت اجتماعی- اقتصادی یافت شد (05/0 P<). نتایج وارسی پایایی نشان داد که ضرایب تمام آلفاها (به جز بعد محیط مدرسه) از میزان توصیه شده یعنی 70/0 بالاتر بوده و بدین ترتیب قابل قبول بودند. همچنین ضرایب باز آزمایی (به فاصله دو هفته) برای تمام مقیاس‌ها در حد قوی بود (01/0P< ) که نمایانگر ثبات آزمون در طول زمان می‌باشد (نیک آذین و همکاران، 1391).
3-5-2 پرسش نامه ی ناتوانی عملکرد FDI (والکر و همکاران، 1991)
پرسش نامه ی FDI، یک مقیاس 15 آیتمی است که توانایی کودک را برای فعالیت های کارکردی مثل فعالیت های مربوط به مدرسه، خانه، تفریح و فعالیت های اجتماعی مورد سنجش قرار می دهد. فعالیت های مورد توجه در این پرسش نامه، فعالیت هایی مثل خواندن، تماشای تلویزیون، بر بلندی رفتن، انجام تکالیف خانگی و…. را در بر می گیرد. دو عامل این پرسش نامه عبارتند از: فعالیت های فیزیکی(8 آیتم) و فعالیت های روزمره (غیر فیزیکی) (7 آیتم). این پرسش نامه بر اساس یک مقیاس 5 درجه ای از 0 “هیچ مشکلی ندارد”تا 4 “غیر ممکن است”، نمره گذاری می شود(پالرمو و همکاران، 2008). دامنه ی نمرات این پرسش نامه از 0 تا 60 می باشد که بازه ی 0 تا 12، ناتوانی خفیف یا فقدان ناتوانی، دامنه ی 13 تا 29، ناتوانی متوسط و بازه ی 30 به بالا، ناتوانی شدید را می سنجد( کاشیکار – زاک و همکاران 2011). همسانی درونی و پایایی آزمون – باز آزمون مناسبی از این پرسش نامه گزارش شده است. والکر و کلار (2006)، والکر و گرین(1991) و هوگوتو همکاران (2007)، برای هر دو نمونه ی بالینی و غیر بالینی، ویژگی های روان سنجی مناسبی از این ابزار، نشان داده اند (هوگت و همکاران، 2009). بعد از ترجمه و بازترجمه ی این مقیاس توسط محقق و چند روان شناس و مترجم، نسخه ی فارسی این مقیاس تهیه شد و به منظور بررسی مقدماتی اعتبار و پایایی آن، بر روی 60 نفر از کودکان مبتلا به درد مزمن اجرا شد. نتایج این بررسی، میزان
آلفای کرونباخ این ابزار را 0.86 گزارش کرد. هم چنین مشخص شد که این ابزار همبستگی معناداری با خرده مقیاس های اضطراب و افسردگی CBCL و مقیاس شباهت بصری درد دارد.
3-5-3 مقیاس شباهت بصری (VAS ) شدت درد
شدت درد، یک بار در روز در پاسخ به سوال “امروز چقدر درد داری ؟ “، بر اساس یک مقیاس شباهت بصری (VAS)، از 0 “اصلا بد نیستم” تا 10″تا آنجایی که تصور کنید بد هستم”، نمره گذاری می شود. میانگین این نمرات، در همه ی دوره های سنجش، در همه ی آزمودنی ها و در هر دو گروه مورد سنجش قرار می گیرد (ویکسل و همکاران، 2009). این مقیاس با توجه به ویژگی های خاص درجه بندی (rating) توسط فرد، نیاز به ویژگی های روان سنجی ندارد.
3-5-4 سیاهه رفتاری کودک (CBCL) (آخنباخ ، 1996)
سیاهه رفتاری کودک، یک نظام سنجش مبتنی بر آخنباخ است که فرم والدین آن (CBCL)، در این پژوهش به کار گرفته شده است. این فرم، شایستگی ها (توانمندی ها)، کنش یا کارکرد انطباقی و مشکلات عاطفی– رفتاری کودکان 6-18 ساله را مورد سنجش قرار می دهد. با استفاده از این فرم، به آسانی و سهولت می توان در ارتباط با طیف وسیعی از شایستگی ها، کارکرد انطباقی و مشکلات عاطفی– رفتاری داده های استاندارد به دست آورد. این سیاهه که محتوی 13 سوال و113 عبارت است، توسط والدین و یا فردی که سرپرستی کودک را بر عهده دارد و از او مراقب می کند و یا هر کسی که با کودک در محیط های شبه خانوادگی برخورد دارد و او را به طور کامل می شناسد، تکمیل می گردد. مقیاس های این پرسش نامه عبارتند از: مقیاس های شایستگی و کارکرد انطباقی (فعالیت ها، اجتماعی، مدرسه و شایستگی کلی)، مقیاسهای مبتنی بر تجربه (اضطراب/افسردگی، گوشه گیری/افسردگی، شکایات جسمانی و…..) و مقیاس های مبتنی بر DSM (مشکلات عاطفی، مشکلات ADHD، مشکلات سلوک و…..). نمرات خام مقیاس های مشکلات این سیاهه از طریق جمع نمرات 0، 1 و2 سوالات مربوط به هر مقیاس بدست می آید. واضح ترین نشانه ی عملکرد فرد در این آزمون بوسیله نمراتT به دست می آید که شکل تبدیلی نمرات خام می باشند. در پژوهش مینایی (1384)، دامنه ی ضرایب آلفای مقیاس های شایستگی، 65/0 تا 85/0 به دست آمده. ضرایب آلفای مقیاس های سندرمی مبتنی بر تجربه و مبتنی برDSM ، اکثرا در سطح مطلوب و رضایت بخش قرار داشت. جهت برآورد ثبات زمانی نمرات مقیاس ها، این آزمون در فاصله ی 5 تا 8 هفته، مجددا توسط والدین تکمیل شده است که کلیه ی این ضرایب همبستگی در سطح 05/0 P< معنادار بودند. ضرایب همبستگی این پرسش نامه و پرسش نامه ی CSI-4 در سطح 05/0 P<از لحاظ آماری معنادار به دست آمد. همبستگی درونی مقیاس ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و بر اساس کل نمونه هنجاریابی مورد بررسی قرار گرفت. ضرایب حاصله، تماما در سطح 01/0 P< معنادار بودند. ضرایب قدرت تمایز گذاری مقیاس های سندرمی، همگی در سطح بالایی به دست آمدند (مینایی، 1384).
3-5-5 پرسش نامه ی عدم انعطاف پذیری روان شناختی در درد(PIPS) (ویکسل و همکاران، 2008)
نسخه ی اولیه ی پرسش نامه یPIPS ، محتوی 38 آیتم بود که برای سنجش 4 حیطه ی مربوط به عدم انعطاف پذیری روان شناختی در درد طراحی شده بود یعنی: اجتناب (12 آیتم)، در آمیختگی شناختی (14 آیتم)، جهت گیری ارزشمند (5 آیتم)، و پذیرش(7آیتم). در پژوهش ویکسل و همکاران (2008)، نتایج تحلیل عامل این مقیاس دو عامل اجتناب از درد (10 آیتم) و در آمیختگی شناختی مرتبط با درد (6 آیتم) را نشان داد که ویژگی های روان سنجی رضایت بخشی هم داشتند. خرده مقیاس اجتناب از درد رفتارهای خاص مرتبط با اجتناب از درد و پریشانی را مورد سنجش قرار می دهد و خرده مقیاس در آمیختگی شناختی، فراوانی افکار تجربه شده ی بیمار را ارزیابی می کنند، این افکار در صورتی که بالفعل در آیند منجر به رفتارهای اجتنابی می شوند. این پرسش نامه بر اساس یک مقیاس 7 درجه ای لیکرتی از “هیچ وقت حقیقت ندارد” (1) تا “همواره حقیقت دارد” (7)، نمره گذاری می شود و نمرات بالاتر نشان دهنده ی عدم انعطاف پذیری بیشتر است. نتایج یک مطالعه ی کنترل شده ی تصادفی کوچک نشان داد که این پرسش نامه به تغییرات ناشی از مداخله ی مبتنی بر مواجهه و پذیرش حساس است. علاوه بر این عدم تغییر نمرات این مقیاس در گروه کنترل، احتمالا نشان دهنده ی پایایی آزمون باز آزمون این ابزار می باشد. نتایج مطالعه ی ویکسل و همکاران (2010)، در رابطه با نسخه ی بازبینی شده ی 12 آیتمی این پرسش نامه، نشان داد که تحلیل عامل اکتشافی و تاییدی این پرسش نامه دو عامل آن را با 12 آیتم (اجتناب،8 آیتم و درآمیختگی شناختی،4آیتم)، مورد حمایت قرار داد و این نشان دهنده ی شایستگی مدل، همسانی درونی مناسب و ارتباط قوی با متغیرهای ملاک (مثل ناتوانی و رضایت از زندگی) می باشد. اعتبار سازه ی این مقیاس از طریق همبستگی بالا با خرده مقیاس های پرسش نامه ی پذیرش درد مزمن(CPAQ ) و مقیاس ترس از جنبش تامپا (TSK )، مورد حمایت قرار گرفته شد. علاوه بر این نشان داده شده که PIPS ارتباط بین برخی از متغیرها مثل درد و ناتوانی را تعدیل می کند و این نشان دهنده ی کفایت این ابزار در رابطه با بررسی درمان بیماران مبتلا به درد مزمن می باشد(ویکسل و همکاران، 2010). بعد از ترجمه و بازترجمه ی این مقیاس توسط محقق و چند روان شناس و مترجم، نسخه ی فارسی این مقیاس تهیه شد و به منظور بررسی مقدماتی اعتبار و پایایی آن، بر روی 60 نفر از کودکان مبتلا به درد مزمن اجرا شد. نتایج این بررسی، میزان آلفای کرونباخ این ابزار را 74/0 نشان داد. هم چنین مشخص شد که این ابزار همبستگی معناداری با خرده مقیاس های اضطراب و افسردگی CBCL داشت. <br/
>3-6 شیوه ی انجام پژوهش
1) تهیه و آماده سازی پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد کودکان (CHACT) بر اساس کتب درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (هیز، 2003؛2004)، الگوی ACT بزرگسالان مبتلا به درد مزمن (ولز و سورل، 2007)، گرته اولیه پروتکل ACT ویژه کودکان (مورل و ویلسون، 2002)، الگوی درمان اضطراب کودکان (راپی، راند و ویگنال، آن، 1390)، الگوی درمان وسواس کودکان (فریمن، جنیفربی و گارسیا، آبه مارس،1391) و مشورت با اعضای انجمن علوم رفتاری و بافتاری (ACBS).
2) انتخاب آزمودنی ها بر اساس ملاک های شمول و عدم شمول
3) جایگزینی آزمودنی ها در دو گروه آزمایش و کنترل و انجام پیش تست
4) اجرای برنامه درمانیCHACT برای گروه آزمایش
5) انجام پس تست در دو گروه آزمایش و کنترل
6) ورود اطلاعات ناشی از پیش تست و پس تست و تحلیل آن با توجه به شیوه ی تحلیل داده ها
7) اجرای برنامه ی درمانی برای گروه کنترل در صورت تمایل آزمودنی ها: قابل ذکر است با توجه به اینکه پس آزمون گروه ها در هفته ی پایانی دی ماه انجام شده، هنوز کار با گروه کنترل آغاز نشده است.
3-7 شیوه تحلیل داده ها
در این تحقیق علاوه بر استفاده از آمار توصیفی، از روش مقایسه ی میانگین های مربوط به تفاضل پیش- پس آزمون بر اساس آزمون یومن ویتنی، به دلیل عدم وجود مفروضه های آزمون پارامتریک استفاده شده است.
فصل چهارم
نتایج پژوهش
4-1نتایج پژوهش
در این فصل، متناسب با اهداف و سوالات تحقیق، نتایج پژوهش در دو مرحله ارائه میگردند.
4-1-1 نتایج مربوط به مرحله ی اول تحقیق
در این قسمت به نتایجی اشاره می شود که در مرحله ی اول تحقیق حاضر حاصل شده است. مرحله ی اول تحقیق، به طراحی مقدماتی پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد کودکان مبتلا به درد مزمن (CHACT)، مربوط می شود. با توجه به خلاء پژوهشی موجود در زمینه ی روان درمانی درد مزمن کودکان، مخصوصا از منظر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (CHACT) و با توجه به نظرات اعضای انجمن علوم رفتاری و بافتاری (ACBS) مبنی بر خلاء پژوهشی موجود در این زمینه، گام اولیه ی این پژوهش در جهت طراحی پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد کودکان مبتلا به درد مزمن (CHACT)، برداشته شد. این پروتکل بر اساس کتب درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (هیز، 2004؛ هیز،2003)، گرته اولیه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد کودکان (مورل و ویلسون، 2002)، الگوی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بزرگسالان مبتلا به درد مزمن (ولز و سورل، 2007)، الگوی درمان اضطراب کودکان (راپی، راند و ویگنال، آن، 1390)، الگوی درمان وسواس کودکان(فریمن، جنیفربی و گارسیا، آبه مارس، 1391)و با مشورت اعضای انجمن علوم رفتاری و بافتاری (ACBS)، طراحی گردید. نتایج مربوط به طراحی این پروتکل، در سه قسمت تنظیم شده اند. در قسمت نخست، به الگوها و محتوای تنظیم شده ی مربوط به طراحی کتاب کار درمانگر اشاره می گردد، در قسمت دوم، الگوها و محتوای مربوط به طراحی کتاب کار کودک ارائه می گردد و در قسمت آخر، به الگوها و محتوای مربوط به کتاب کار والدین، اشاره می گردد.