تحلیل عامل تأییدی در واقع یک مدل آزمون تئوری است که در آن پژوهشگر تحلیل خود را با یک فرضیه قبلی آغاز میکند. این مدل که مبتنی بر یک شالوده تجربی و نظری قوی است، مشخص میکند که کدام متغیرها با کدام عاملها، و کدام عاملها با کدام عاملها همبسته شود. برای ارزشیابی اعتبار سازه نیز یک روش قابل اعتماد به پژوهشگر عرضه میکند، تا از این طریق بتواند به گونهی بارزی، فرضیه هایی را درباره ساختار عاملی دادهها که ناشی از یک مدل از پیش تعیین شده با تعداد و ترکیب مشخصی از عاملهاست، بیازماید. روش تأییدی بعد از مشخص کردن عاملهای پیش تجربی، از طریق تعیین برازندگی مدل عاملی از پیش تعیین شده، تطابق بهینه ساختارهای عاملی مشاهدهشده و نظری را برای مجموعه دادهها آزمون میکند. در این پژوهش برای ارزیابی مدل تحلیل عامل تأییدی از مشخصههای χ2/df , RMSEA ,GFI, CFI ,PGFI ,AGFA استفاده شده است. شاخص χ2/df ، فاقد یک معیار ثابت برای یک مدل قابل قبول است، اما مقدار کوچک آن، دلالت بر برازش بهتر مدل دارد.
براونی و کادک توصیه کردهاند از جذر برآورد واریانس خطای تقریب (RMSEA) که استیگر (1990) به عنوان اندازه تفاوت برای هر درجه آزادی ارائه کرده است، استفاده شود. شاخص RMSEA برای مدلهای خوب برابر با 05/0 یا کمتر است. مقادیر بالاتر از آن تا حد 08/0 نشان دهنده خطای معقولی برای تقریب در جامعه است. مدلهایی که RMSEA آنها 10/0 یا بیشتر باشد، برازش ضعیفی دارند. جارزکاگ و سوربوم (1989) در برنامه لیزرل، شاخص برازندگی(GFI)، شاخص برازندگی تطبیقی(CFI) ,شاخص تعدیل شده برازندگی(AGFI) و شاخص امساک برازندگی(PGFI) را معرفی نمودند. سه شاخص GFI ,CFI و AGFI نشان میدهند که مدل تا چه حد نسبت به عدم وجود آن، برازندگی بهتری دارد. بر پایه قرارداد، مقدار این سه شاخص باید برابر یا بزرگتر از 90/0 باشد تا مدل مورد نظر پذیرفته شود. همچنین این شاخصها تحت تأثیر حجم نمونه است و میتواند برای مدلهایی که به گونه ضعیفی فرمولبندی شدهاند بزرگ باشد. درباره کاربرد آنها توافق کلی وجود ندارد. شاخص PGFI نیز برای مدلهای خوب باید حداقل 5/0 باشد (هومن،1387).
3-6- مقیاس اضطراب مرگ
در این پژوهش جهت سنجش اضطراب مرگ، از مقیاس اضطراب مرگ (DAS) استفاده گردید. این پرسشنامه در سال ۱۹۷۰ توسط تمپلر ساخته شده است و شامل ۱۵ ماده است که نگرش آزمودنیها را نسبت به مرگ میسنجد. آزمودنیها پاسخهای خود را به هر سؤال با گزینههای بلی یا خیر مشخص میکنند. پاسخ بلی نشانگر وجود اضطراب در فرد است. بدین ترتیب، نمرههای این مقیاس میتواند بین صفر تا ۱۵ متغیر باشد که نمره بالا معرف اضطراب زیاد افراد در مورد مرگ است. در این پژوهش از فرم 14 سوالی مقیاس که توسط رجبی و بحرانی(1380) در ایران روی 138 دانشجوی کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا و هنجاریابی شده است، استفاده گردید.(سوال 14 آزمون اصلی روایی لازم را برای سنجش اضطراب مرگ در ایران نداشته است).
3-6-1- پایایی مقیاس اضطراب مرگ
به منظور تعیین پایایی این مقیاس از روش آلفای کرونباخ و تصنیف استفاده گردید. بررسیهای به عمل آمده در مورد روایی و پایایی مقیاس اضطراب مرگ نشان میدهد که این مقیاس از اعتبار قابل قبولی برخوردار است. در فرهنگ اصلی، ضریب پایایی بازآزمایی مقیاس۸۳/0 گزارش شده است. (به نقل از رجبی و بحرانی، ۱۳۸۰ ). توماس و همکاران (۲۰۰۲) نیز پایایی این پرسشنامه را با استفاده از روش بازآزمون ۷۶/۰ و ثبات درونی آن ۸۳/۰ محاسبه کردهاند. همچنین پایایی این پرسشنامه را در ایران رجبی و بحرانی ( ۱۳۸۰ ) مورد بررسی قرار داده و بر این اساس ضریب پایایی تصنیفی را 62/0 و ضریب آلفای کرونباخ (همسانی درونی) را ۷۳/۰ گزارش کردهاند. در مطالعه حاضر نیز ضریب پایایی مقیاس اضطراب مرگ با استفاده از روش آلفای کرونباخ و تصنیف به ترتیب 73/0 و 64/0 بدست آمد.
3-6-2- اعتبار سازه مقیاس اضطراب مرگ
طبق مطالعات صورت گرفته در فرهنگ اصلی، روایی همزمان آن بر اساس همبستگی با مقیاس اضطراب آشکار۲۷/0 و با مقیاس افسردگی ۴۰ /۰ گزارش شده است. (به نقل از رجبی و بحرانی، ۱۳۸۰ ). در ایران نیز برای بررسی روایی مقیاس اضطراب مرگ از دو آزمون مقیاس نگرانی مرگ و مقیاس اضطراب آشکار استفاده شده که نتیجه آن40/0 برای ضریب همبستگی مقیاس اضطراب مرگ با مقیاس نگرانی مرگ و43/0 برای ضریب همبستگی مقیاس اضطراب مرگ با مقیاس اضطراب آشکار بود (رجبی و بحرانی، ۱۳۸۰.( در پژوهش حاضر به منظور تعیین اعتبار مقیاس اضطراب مرگ از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج مشخصههای نکویی برازش این خردهمقیاس در جدول آورده شده است.
جدول 3- 1 شاخص های برازندگی مدل اندازه گیری مقیاس اضطراب مرگ
ردیف
شاخص
مقدار
ملاک
نتیجه
1
χ2/df
17/1
2 و کمتر
مطلوب