تعریف عملیاتی: این مفاهیم به کمک مقاله دکتر محمد سعید نوری نایینی با عنوان “تبیینی ایرانی از نگرش آمارتیاسن” و شاخص های آزادی مطرح شده توسط آمارتیاسن در کتاب توسعه به مثابه آزادی با ترجمه دکتر حسین راغفر انجام شده است. در طیف لیکرت هر کدام از گویه ها نمره 1 تا 5 را دریافت می کنند.حداکثر نمرات 65 و حداقل آن 13 می باشد. دامنه نمرات 53 می باشد.
امکان بررسی عملکرد و انتقاد از مسولان را دارم.
در کشوری که به صورت مردم سالاری اداره می شود زندگی می کنم.
احساس می کنم که در جامعه،مطبوعات و رسانه می توان با آزادی نظرات خود را مطرح کرد.
حقوق مالکیت و کسب و کار در ایران رعایت می شود.
افراد در تولید ، توزیع و مصرف کالا، به صورت آزادانه دست به انتخاب می زنند.
در عرضه اطلاعات بازار و عرضه کالا انحصار وجود دارد
فرصت های اجتماعی برای توانمندی افراد وجود دارد.
وضعیت آموزش و بهداشت افراد را به سمت خودشکوفایی و بروز استعداد ها هدایت می کند.
همه مسایل و مشکلات شفاف می باشند
از اخلال گران و فسادکاران در جامعه افشاگری می شود.
اقشار آسیب پذیر مانند بیکاران و فقرا در جامعه حمایت می شوند و قابلیت شکوفایی می یابند.
برای سنجش هر یک از گویه های فوق، از طیف لیکرت استفاده شده که در آن به گزینه «کاملا مخالف» امتیاز 1، به گزینه «مخالف» امتیاز 2، به گزینه« تا حدی/متوسط» امتیاز 3، به گزینه «موافق» امتیاز4 و به گزینه «کاملا موافق» امتیاز 5 داده شد.این گویه ها در 13 سوال در بخش یازدهم پرسشنامه در نظر گرفته شده اند. با توجه به این هر پاسخگو از مجموع گویۀ مطرح شده در شاخص احساس رهایی قادر خواهد بود امتیازی بین حداقل 13 و حداکثر 65 را برای متغیر احساس رهایی کسب کند و در یکی از قسمتهای طیف زیر قرار گیرند:
65 6/47 3/30 13
زیاد متوسط کم
65 6/47 3/30 13
زیاد متوسط کم
طیف میزان احساس رهایی پاسخگویان
افرادی که امتیازی بین 13 تا 3/30 را کسب کنند، میزان احساس رهایی شان درسطح «کم» قرار میگیرد.
افرادی که امتیازی بین3/30 تا 6/47 را کسب کنند، میزان احساس رهایی شان درسطح «متوسطی» قرار میگیرد.
افرادی که امتیازی بین 6/47 – 65 را کسب کنند، میزان احساس رهایی شان درسطح «زیادی» قرار میگیرد.
3-8-3-پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی