(س 146) هر گاه شخصى مبلغ یک میلیون تومان در مؤسسه خیریه، به صورت قرض الحسنه بگذارد و مالیّت آن را براى پرداخت وام قرض الحسنه به دانشجویان با شرط وثیقه که سرمایه حفظ شود، وقف کند. آیا وقف اعتبار و مالیّت اسکناس کافى است؟
ج ـ وقف مالیت شیئى که مورد سؤال است به نظر این جانب تبعاً للسیّد فى ملحقات العروه و قضاءً للعمومات و العقود، صحیح است و نافذ مى باشد و بعد از تمام شدن شرایط وقف، چون وقف لازم است کسى حقّ اعتراض ندارد. 20/10/76
(س 147) هرگاه کسى اعتبار دو میلیون تومان را به مؤسسه نشر کتاب دینى وقف کند براى نشر تألیفات واقف و سود نشر را حداقل بگیرد، یعنى یک دهم سود چاپ بگیرد و به ارحام فقیر بدهد، در صورت اشکال در وقف مالیّت اسکناس، آیا از اصل میراث کم مى شود یا از ثلث میت؟
ج ـ وقف مالیت، حسب اطلاقات و عمومات وقف و عقود و شروط، صحیح و نافذ است و تابع بقیه شرایط وقف مى باشد، و فقیه یزدى(قدس سره) هم در ملحقات عروه وقف مالیت پول را صحیح دانسته است. 20/10/76
(س 148) شرکت سهامى خاصّى طبق ضوابط قانون شرکت ها تشکیل شده، و بعد از مدّتى سهام آن شرکت که تعدادى از آن متعلّق به یک مؤسّسه عمومى بوده، بدون داشتن اموال متعلّق سهام، توسط کلیه سهام داران، طبق اساسنامه و موازین قانونى مربوط، وقف عام شده و عین موقوفه به تصرّف وقف (قبض متولّى) داده شده، و پس از فعّالیت هاى مشروع اقتصادى، اینک شرکت موقوفه داراى اموالى اعم از منقول و غیر منقول است; ولى عدّه اى معتقدند که وقف سهام، باطل بوده و اصولا وقف، محقّق نشده است و کلّیه اموال به دست آمده متعلّق سهام باید به سهام داران سابق مسترد گردد. مستدعى است حکم شرعى در مورد صحّت یا بطلان وقف سهام شرکت مزبور را بیان فرمایید.
ج ـ هر چیزى که ارزش و مالیّت داشته باشد و در تملّک شخص یا اشخاص باشد، مى توانند آن را وقف نمایند، همان طور که مى توانند خرید و فروش نمایند; و وقف بعد از قبض، لازم است و در این جهت فرقى بین سهام و غیر آن نیست. 23/10/79
(س 149) آیا امتیاز تلفن را به تنهایى و بدون اینکه چیز دیگرى همراه آن باشد مى توان وقف کرد؟
ج ـ جایز و صحیح است. 6/4/74
سوم. نیت «وقف» توسط واقف
(س 150) اگر اشیایى مانند فرش، با پول اشخاص مختلفى، مشترکاً خریدارى شود و نیّت بعضى از افرادى که پول داده اند، وقف بوده و نیّت بعضى تملیک، آیا وقف حساب مى شود یا تملیک؟
ج ـ باید موقوفه حساب نمود. 11/8/74
(س 151) اشیایى که به مسجد داده مى شود، ممکن است گاهى با عنوان وقف و گاهى با عنوان تملیک باشد، آیا احکام شرعى هر کدام از این دو مورد، مختلف است؟ لطفاً فرق آنها را به طور کلّى در مورد مسائل فوق الذکر مرقوم فرمایید.
ج ـ ظاهراً فرقى نباشد، چون نظرها غالباً، بلکه دایماً بر وقف است. آرى، اگر کسى با توجه به تفاوت، ملک مسجد نماید، ثمره اش در معامله، فروش و تبدیل به چیز دیگر با اجازه مجتهد عادل، ظاهر مى شود و منوط به مسوّغ هایى که در وقف، معتبر است، نمى باشد. 17/1/74
(س 152) چیزى که قبلاً به مسجد داده شده است، اگر ندانیم که وقف مسجد شده یا تملیک، چه باید کرد؟
ج ـ مقتضاى احتیاط، ترتیب آثار وقفیت بر مسجد است. 11/8/74
چهارم. قصد قربت
(س 153) شخصى به منظور محروم کردن ورّاث، زمین و باغ هاى خود را وقف امام حسین(علیه السلام) کرده است. آیا این وقف، تحقق پیدا مى کند یا خیر؟ آیا در وقف خاص یا عام، قصد قربت لازم است، با توجه به اینکه واقف با هدف محرومیت ورّاث از ارث، چنین وقفى را انجام داده است؟
ج ـ اگر شرایط وقف که یکى از آنها قبض مى باشد، تحقّق پیدا کند، وقف صحیح است; گرچه خلاف مرتکب شده، یعنى ورثه را محروم نموده است. آرى، اگر وصیّت به وقف نماید، نسبت به زاید بر ثلث، احتیاج به اجازه ورثه دارد; و در وقف، قصد قربت شرط نیست. 1/3/77
پنجم. اجراى صیغه و تنظیم وقف نامه
(س 154) آیا لازم است صیغه وقف را به عربى یا فارسى بخوانند؟ یا صِرف قصد و نیّت بر وقف کافى است؟
ج ـ در وقف خواندن صیغه به فارسى یا عربى شرط نمى باشد و همین قدر که نیّت وقف نموده باشد و عملى مناسب با وقف، با اجازه واقف و یا ناذر مثل نماز در مسجد، یا عزادارى در حسینیه، یا روى فرشى که براى عزادارى تهیه شده انجام بگیرد، کافى است. 28/3/78
(س 155) اگر کسى مال خود را به سبب وصیّت، وقف مستمندان کند، آیا تحقّق چنین وقفى منوط به قبول حاکم است یا خیر؟