هنجار ذهنی
نگرش درباره رفتار
قصد رفتار
رفتار عملی
شکل 3.2. نظریه عمل مستدل(.(Ajzen and Fishbein, 1980
در این نظریه، قصد رفتار(تصمیم به رفتار) ، اندازه گیری میزان تصمیم شخص برای رفتار عملی(انجام رفتار) مورد بررسی است . نگرش به رفتار، در واقع احساسات مثبت یا منفی در شخص نسبت به انجام آن رفتار است که این احساسات در نتیجه یک سری ارزشیابی ها در شخص شکل گرفتهاند. بر طبق این تئوری، عقاید یا تصورات شخص درباره پیامدهای انجام یک رفتار، تعیین کننده نوع نگرش نسبت به آن رفتار هستند. با ارزیابی این پیامدها، میزان نگرش نسبت به انجام آن رفتار افزایش یا کاهش می یابد. عقاید را احتمال ذهنی شخص درباره انجام رفتارمورد نظر تعریف کردهاند که مثلا باذ توجه به موضوع رفتار احتمالا انجام این رفتار منجر به فلان پیامد خواهد شد. اصطلاح ارزیابی درواقع اشاره به پاسخ ارزیابی ذهنی نسبت به پیامد رفتارمورد نظراست. عامل تعیین کننده دیگر قصد رفتار(تصمیم به رفتار) ، هنجارهای ذهنی هستند که تحت عنوان برداشت یک شخص از این موضوع که افراد دیگر درباره انجام دادن یا ندادن رفتار موردنظرتوسط او چگونه فکر می کنند، تعریف شده است، به عنوان مثال برداشت ذهنی فرد از انتظارات گروهها یا افراد مهم از او و انگیزه اش برای پیروی از این انتظارات همه تعیین کننده هنجارهای ذهنی شخصی هستند ,1980) .(Ajzen and بنابراین پژوهشگرانی که از« نظریه عمل مستدل» برای بررسی رفتارهای گوناگون استفاده می کنند باید ابتدا عقاید موردتوجه رفتارهای در دست بررسی را شناسایی کنند و سپس به بررسی آن رفتارها بپردازند 1996) (Dillon «نظریه عمل مستدل» کلی است و برای توضیح هر گونه رفتار انسانی تعبیه شده است . نیاز به طراحی مدلی برای مطالعه عوامل تعیین کننده پذیرش و کاربرد کامپیوتر به عنوان یک رفتار در دهه 1980 کاملا احساس می شد و مدل « پذیرش فناوری» پاسخ مناسبی به این نیاز بود.
این مدل به صورت اختصاصی، رفتارهای اشخاص را در ارتباط با کاربرد کامپیوتر و انواع فناوریهای کامپیوتری توضیح می دهد، در عین اینکه زیربنای نظری این مدل نیز توجیه شده است. این مدل هم برای پیش بینی و هم توضیح رفتار کاربران مفید است و مدلی در سطح عوامل فردی است.
3.2.9.2) مدل پذیرش فناوری
دیویس نیز در نظریه پذیرش تکنولوژی قصد رفتاری فرد به استفاده از یک سیستم را بیان کرده که دو باور ویژگی آن را تعیین میکند یکی احساس مفید بودن و دیگری سهولت استفاده از آن (دیویس،2000و187)
متغیرهای برون زا
سهولت استفاده ادراک شده
سودمندی ادراک شده
نگرش نسبت به استفاده
قصد رفتاری
استفاده حقیقی
(پذیرش )
متغیرهای برون زا
سهولت استفاده ادراک شده
سودمندی ادراک شده