ماهیت خرید آنی
هرچند، در نگاه اول خرید آنی یک مفهوم ساده و آسان به نظر میآید. اما یک مفهوم پیچیده و چند وجهی میباشد )بیتی و فرل[1]، 1998). خرید آنی یک رفتار خرید بی مقدمه، ناگزیر و از لحاظ لذت جویی پیچیده است که در آن سرعت تصمیم خرید، از هرگونه تفکر، ملاحظات و بررسی سایر گزینهها جلوگیری میکند. چون رفتار خرید آنی متشکل از خریدهای آنی و بدون برنامه ریزی میباشد، نیروهای عاطفی و شناختی هدایتگر خرید معمولأ در زمان و مکان خرید پایدار میشوند (راک و گاردنر[2]، 1993). خرید آنی اغلب با واکنش های عاطفی قوی مانند احتیاج مبرم به خرید یا احساس لذت و هیجان همراه است. خرید آنی حتی در جایگاه مصنوعی و کاذب خود باعث برآوردهسازی انگیزههای لذتجویانه میگردد. خریدکنندگان آنی در مقایسه با خرید کنندگان غیرآنی ملاحضات لذتجویانه را در خریدهای خود مدنظر قرار میدهند و نیز تجارب خرید آنها مبتنی بر عواطف قوی انگیزشی مانند هیجان و لذت میباشد. اگر چه تحقیقات پیشین نشان میدهند عامل شادی، در خرید آنی سهیم است اما شواهدی نیز وجود دارند که نشان میدهند خرید آنی باعث کاهش حالات روانشناختی نامطلوب میشود (بابک صومی، 1392).
2-1-2-2) انواع خرید آنی
استرن (1962) خرید آنی را به 4 دسته طبقه بندی کرده است:
- خرید آنی محض[3]: میل فوری و بدون برنامه به خرید یک محصول که بر خلاف الگوی معمول خرید فرد می باشد.
- خرید آنی یادآوری شده[4]: نتیجه یک نیاز از قبل تعیین شده است که در حین خرید به محض مواجه شدن با آن آیتم (شیء) برانگیخته میشود. به عنوان مثال زمانی که مصرفکننده یک شی را میبیند که باعث تحریک حافظه اش در مورد کمبود آن شی در خانه یا مصرفشدن کامل آن می شود، تصمیم به خرید میگیرد.
- خرید آنی پیشنهاد شده[5]: زمانی اتفاق میافتد که یک خریدار یک شی را برای اولین بار می بینید و در او میل به خرید آن شیء شکل میگیرد، بدون هیچ گونه دانش پیشین در مورد آن محصول.
- خرید آنی برنامهریزیشده[6]: مصرفکننده میخواهد بعضی از محصولات را فقط به خاطر حراجی بودن یا به خاطر این که معتقد است که آن یک خرید ارزان است. خریداری نماید (کلوی ،2002 :15).
2-1-2-3) عوامل مؤثر بر خرید آنی
اولین پژوهشها در حوزه خرید ناگهانی به سال 1950 باز میگردد که در آن مفهوم خرید ناگهانی با خرید برنامه ریزی نشده مترادف در نظر گرفته شد. در تحقیقات بعدی، تلاشهایی در جهت متمایز ساختن خرید ناگهانی از خرید برنامهریزی نشده صورت گرفت. به طور مثال آپلوام[7] در سال 1951 عنصر “واکنش نسبت به محرکها” را مطرح نمود و چند سال بعد استرن در سال 1960 ویژگی پاسخ به محرک های داخل فروشگاه را نیز به آن اضافه نمود. تحقیقات در این حوزه ادامه پیدا کرد تا این که روک در سال 1987 عنصر روانشناختی و چندین عنصر دیگر را نیز به خرید ناگهانی اضافه نمود. در سالهای بعد نیز تحقیقات گستردهای در این حوزه صورت گرفته است که هر کدام به بخشی از عوامل مؤثر بر خرید ناگهانی اشاره کردهاند. بعضی به عوامل فرهنگی و روان شناختی از جمله مدگرایی، عزت نفس، فردگرایی، عدم کنترل بر میل خرید و … تأکید کردهاند (یان و فابر[8]، 2000)، برخی به عوامل جمعیتشناختی پرداختهاند
[1] Beatty and Ferrell
[2] Rook, D. W., & Gardner, M. P.
[3] Pure Impulse Buying
[4] Reminder Impulse Buying
[5] Suggested Impulse Buying
[6] Planned Impulse Buying
[7] Applebaum William
[8] Youn, S., & Faber, R.J.
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
اثر لذتجوئی و محیط فروشگاه بر خرید آنی آنلاین با توجه به نوع وبگردی