«پدیدآورنده آسمانها و زمین است از خودتان براى شما جفتهایى قرار داد..» (قرآن کریم، شوری:11).
«وَاللّهُ جَعَلَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا..»
«و خدا براى شما از خودتان همسرانى قرار داد..» (قرآن کریم، نحل:72).
در این آیات واژه « مِّنْ» در «مِّنْ أَنفُسِکُمْ» معنای جنس را افاده می کند، منظور از جنس نیز آن چیزی است که مخاطب «کُمْ» یعنی مجموع جسم و جان قرار گرفته است. در نتیجه مفاد این آیات این است که زن و مرد از جنس مشترکی آفریده شده اند (جمشیدی،24:1388).
ت- مبانی معرفت شناختی
از آنجا که در این تحقیق برآنیم تا به ترسیم الگوی سبک زندگی زن از دیدگاه اسلامی بپردازیم، می بایست منابع معرفتی ما که به نوعی ابزار اصلی ما در فهم و شناخت این الگو است، بررسی و تبیین گردند. ما نیز به دلیل اینکه منابع معرفتی ما در این تحقیق دو منبع عقل و وحی هستند، به بررسی و تبیین این دو مقوله و جایگاه آنها در کسب شناخت از الگوی سبک زندگی زن مسلمان ایرانی می پردازیم.
1- منزلت عقل در هندسه معرفت بشری
در دیدگاه اسلامی و مبانی معرفت شناختی برخاسته از آن، راه ها و منابع متعددی برای کسب شناخت و معرفت وجود دارند که همگی آنها هم دارای اعتبار بوده و هم با یکدیگر نسبت تکاملی برقرار می کنند و هم بایستی برای کسب معرفت معتبر و دقیق تلاش نمود از تمامی این راه ها و منابع استفاده کرد. یکی از این منابع کسب معرفت، عقل است. از نظر اسلام معرفت عقلی مقدم بر هرگونه معرفتی است و سایر معارف چه در مرحله رجوع و چه در مرحله پذیرش منوط به کسب معرفت عقلی می باشند. مطابق با این نظر، دین که عالی ترین و کامل ترین نوع معرفت برای بشر محسوب می گردد نیز می بایست از منظر معرفت عقلی مورد بررسی و پذیرش و تایید قرار گیرد.
البته با توجه به مبانی معرفت شناختی دین اسلام، به جز منبع وحی که بالاترین سطح معرفت است، سایر منابع و ابزارهای شناخت انسان دارای محدودیت های خاص خود بوده و نمی توانند به تنهایی به مسیر معرفت صحیح و کامل نایل گردند. عقل نیز از این قاعده مستثنی نیست. چون عقل یکی از ویژگی های انسان است و انسان اساسا موجودی محدود و دارای نهایت است، عقل انسان نیز دارای این چارچوب و محدودیت است. منظور از عقل نیز در این دیدگاه همان ابزار تفکر و روش استدلال و برهان است که یا از مقدمات بدیهی ناشی می گردد و یا به نتایج بدیهی و مورد پذیرش فطرت انسان می رسد. به اعتقاد علامه طباطبایى:
قرآن شریف عقل را نیرویى مىداند که انسان در امور دینى از آن بهرهمند مىشود و او را به معارف حقیقى و اعمال شایسته رهبرى مىکند و در صورتى که از این مجرا منحرف شود، دیگر عقل نامیده نمىشود. منظور از عقل در قرآن شریف، ادراکى است که در صورت سلامت فطرت، به طور تامّ براى انسان حاصل مىشود (المیزان، ج 2، ص 250).
در آیات قرآن نیز بارها به کلمه عقل اشاره شده و مورد تاکید و تایید قرار گرفته است. تعدادی از این آیات که به حجیت عقل از دیدگاه اسلام مهر تایید می زنند عبارتند از:
«إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لاَ یَعْقِلُونَ»
«قطعا بدترین جنبندگان نزد خدا کران و لالانىاند که نمىاندیشند» (قرآن کریم، انفال:22).
«وَمَا کَانَ لِنَفْسٍ أَن تُؤْمِنَ إِلاَّ بِإِذْنِ اللّهِ وَیَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِینَ لاَ یَعْقِلُونَ»
«و هیچ کس را نرسد که جز به اذن خدا ایمان بیاورد و خداوند بر کسانى که نمى اندیشند پلیدى را قرار مىدهد» (قرآن کریم، یونس:100).
«وَسَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَالْنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالْنُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ»
«و شب و روز و خورشید و ماه را براى شما رام گردانید و ستارگان به فرمان او مسخر شدهاند مسلما در این امور براى مردمى که تعقل مىکنند نشانههاست» (قرآن کریم، نحل:12).
«وَقَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ»
«گویند اگر شنیده و پذیرفته بودیم یا تعقل کرده بودیم در دوزخیان نبودیم» (قرآن کریم، ملک:10).
«أَفَلَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِهَا..»
«آیا در زمین گردش نکردهاند تا دلهایى داشته باشند که با آن بیندیشند..» (قرآن کریم، حج:46).