علیرغم فرض روشن و واضح بودن بسیاری از تعاریف و مفاهیم حقوق مسئولیت مدنی در محدوده این تحقیق، بمنظوررعایت ساختار شکلی پایان‌نامه، مفاهیم و تعاریف مهم و مورد بحث در ادامه تشریح
می گردد.
بند اول: مفهوم مسئولیت مدنی
مسئولیت بر دو قسم است: اخلاقی و حقوقی. مسئولیت حقوقی خود به دوشاخه، مدنی و کیفری تفکیک گردیده و مسئولیت مدنی نیز خود بر دو قسم مسئولیت قراردادی و غیر قراردادی تقسیم‌شده است. در هر موردی که شخص ناگزیر از جبران خسارت دیگری باشد، می‌گویند در برابر او مسئولیت مدنی دارد.[1] مسئولیت به معنای ضمان، متعهد بودن و موظف بودن است و مسئول کسی است که فریضه‌ای بر ذمه دارد و اگر به آن عمل نکند بازخواست می‌شود. لفظ «مسئولیت مدنی» معادل (Responsibilite civile)
در زبان فرانسوی است[2] و به تعبیری عبارت است از ضرورت پاسخ‌گویی توسط شخصی که از تعهدات و وظایف خود تخلف نموده است، چه این تعهدات حقوقی باشند و چه جنبه اخلاقی و معنوی داشته باشند. در حقوق امریکا اصطلاح مسئولیت با خطا و تقصیر درهم‌آمیخته و مسئولیت ناشی از
خطا (Tortuous Liability) یا به‌اختصار «حقوق خطاها» (Torts Law) نامیده می‌شود.[3]
در قانون مسئولیت مدنی مصوب 7 اردیبهشت ماه سال 1339 تعریفی از مسئولیت به میان نیامده است. در حقوق نیز از عبارت «مسئولیت مدنی» تعریف یکسانی به چشم نمی‌خورد. گاهی این عبارت در معنای کلی و به مفهوم «مسئولیت مدنی» در برابر «مسئولیت کیفری» استعمال شده[4] که عبارت است از الزام شخص به تحمل مجازات کیفری، هنگامی‌که با بزه‌کاری خود نظم اجتماعی را مختل کرده است.
در این مفهوم همه عناوین الزامات خارج از قرارداد شامل غصب، اتلاف، تسبیب، استیفا، استفاده بلاجهت و اداره کردن مال غیر و خسارات حاصله از عدم اجرای تعهد قراردادی و زیان‌های ناشی از جرم زیر چتر عنوان کلی «مسئولیت مدنی» قرار می‌گیرند. ولی عده‌ای هم، دایره مفهوم «مسئولیت مدنی» را محدودتر از این می‌بینند و برای برخی الزام‌های خارج از قرارداد مثل غصب و اسیفاء و استفاده بلاجهت و اداره کردن مال غیر بحث مستقلی را مطرح نموده‌اند[5].
در قانون مدنی به‌جای مسئول و مسئولیت از ضامن و ضمان استفاده‌شده است. در حقوق اسلامی نیز از مسئولیت جبران خسارت به ضمان تعبیر شده است و منظور از ضمان، ثبوت اعتباری چیزی در ذمه کسی است[6]. بنابراین باکمی تأمل می‌توان بیان نمود که بحث مسئولیت و رفع مسئولیت یا مصونیت که در حقوقی امروزی متداول است با بحث ضمان رایج در کلام فقها می‌تواند نزدیک و همسان‌سازی شود.
بنابراین مسئولیت مدنی، مسئولیتی است که در برابر ایجاد خسارت به وجود می‌آید و به وجود آورنده خسارت را ناگزیر از جبران خسارت می‌نماید و مسئولیت مدنی، مسئولیت پرداخت خسارت است پس هر جا که شخص در برابر دیگری مسئول یا متعهد به جبران خسارت باشد، در آنجا مسئولیت مدنی وجود دارد[7]. عبارت «مسئولیت مدنی» در قانون تعریف‌نشده است؛ اما در ماده یک ق.م.م مصوب 1339 آمده است: «هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا درنتیجه بی‌احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به‌موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه‌ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود است».
بنابراین در هر مورد که شخص ناگزیر از جبران خسارت دیگری باشد، در برابر او مسئولیت مدنی دارد. این تعریف هم آن‌قدر کلی است که شامل تمام شقوق الزامات ناشی از عقد، شبه عقد، جرم و شبه جرم می‌شود. پس لازم است مسئولیت و دسته‌بندی‌های مختلف آن را به‌طور خلاصه بیان کنیم.
[1]. کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد، ج اول، چاپ هشتم، دانشگاه تهران، 1386، ص 46.
[2]. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب اله، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد) چاپ دوم، سمت، 1390، ص 61.
[3]. کاتوزیان، ناصر، همان منبع، ص 47.
[4]. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب اله، همان منبع، ص 61.
[5]. کاتوزیان، ناصر، همان منبع، ص 72.
[6]. گرجی، ابوالقاسم، مقالات حقوقی، ج دوم، انتشارات دانشگاه تهران،1369، ص 257.
[7]. امیری قائم‌مقامی، عبدالمجید، حقوق تعهدات، جلد اول، نشر میزان،1378، ص 157.
متن کامل :
<img class="alignnone size-full wp-image-9709" src="http://my-channels.ir/wp-content/uploads/2018/10/arrow-down-5.jpg" alt=" دانلود پایان نامه ارشد -مسئولیت مدنی بانک مرکزی در برابر سپرده‌گذاران مؤسسات مالی پس از ورشکستگی” width=”225″ height=”225″ />
دانلود پایان نامه
مسئولیت مدنی بانک مرکزی در برابر سپرده‌گذاران مؤسسات مالی پس از ورشکستگی