نوع و ماهیت موضوع پژوهش، روش علمی دستیابی به شناخت را تعیین میکند. با توجه به ماهیت تحقیق و متغیرها و مفاهیم آن و نیز ویژگیهای خاص جامعۀ آماری، در پژوهش حاضر از دو روش سود جستهایم. به لحاظ مفهومی از روش مطالعۀ اسنادی و از حیث تجربی برای بررسی متغیرها و چگونگی توزیع آنها در جامعه از روش پیمایشی استفاده کردهایم.
3-3- جامعۀ آماری
جامعۀ آماری در این پژوهش عبارت است از جمعیت بالای 15 سال (زن ومرد) شهر تهران در سال 1393 که سابقه سکونت آنها بیش از پنج سال باشد.
3-4-روش نمونهگیری
در این تحقیق از روش نمونهگیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده شده است، بدین صورت که شهر تهران در ابتدا به پنج بخش شمال، مرکز ،شرق ،غرب و جنوب شهر تقسیم و از هر بخش دو منطقه و از هر منطقه 4 محله انتخاب شده است، سپس از هر محله تعداد حدود 10 پرسشنامه، و در مجموع 400 پرسشنامه جمعآوری گردیده است.
بخش شمال( مناطق 1(شامل محله های: نیاوران، سوهانک، درکه، قیطریه) و3( شامل محله های: زرگنده،ونک،سیدخندان،دروس))
بخش مرکز(مناطق 10(شامل محله های: سرسبیل شمالی،هاشمی،بریانک،جی)و12( شامل محله های: بهارستان، آبشار، سنگلج، دروازه غار))
بخش شرق(مناطق 13(شامل محله های:قاسم آباد، صفا، دهقان، زینبیه) و 15( شامل محله های: شهید بروجردی،مسعودیه،رضویه،ابوذر))
بخش غرب( مناطق 21( شامل محله های:تهرانسر شرقی،شهرک دانشگاه،چیتگر شمالی،وردآورد ) و 22 (شامل محله های: نه، هشت، زیبا دشتک پایین،امید دژبان))
بخش جنوب(مناطق 18(شامل محله های: 17شهریور،ولیعصر شمالی، خلیج فارس جنوبی،یافت آباد شمالی) و 20 )شامل محله های: جوانمرد قصاب، 13 آبان، ظهیر آباد، فقر آباد ))
3-5- حجم نمونه
از آنجا که مطالعۀ جوامع آماری بزرگ هم به لحاظ هزینه و هم به لحاظ وقت در توان تحقیقات دانشجویی نیست، پس برای تعیین تعداد افراد مورد مطالعه، از نمونهگیری استفاده شده است.
برای تعیین حجم نمونه نیز از فرمول «کوکران و جدول کرجس و مورگان» استفاده شده است. در فرمول کوکران از پنج درصد خطا و 95 درصد اطمینان استفاده کرده ایم (رفیع پور،1374:383).
با پذیرش 05/0 خطا، از طریق فرمول فوق میتوان حجم نمونه را برآورد کرد:
N5920930 حجم جمعیت آماری 96/1t= درصد خطای معیار(ضریب اطمینان قابل قبول) 5/0q= نسبتی از جمعیت فاقد صفت(زنان) 5/0P= نسبتی از جمعیت فاقد صفت(مردان) 05/0 d= سطح خطا
با استفاده از این فرمول حجم نمونه 384 نفر برآورد شد که برای بالا بردن دقت نمونهگیری آن را به 400 نفر افزایش داده ایم.
3-6- واحد تحلیل
واحد تحلیل عبارت است از فرد، گروه، طبقه یا پدیدۀ اجتماعی و موضوعی که ویژگی های آن مورد بررسی قرار میگیرد. واحد تحلیل در این تحقیق، فرد می باشد و سطح تحلیل خرد است.
3-7- ابزار پژوهش
یکی از ابزارهای بسیار متداول در گردآوری اطلاعات میدانی، پرسشنامه است. به همین منظور ابزار گردآوری دادهها در این تحقیق، «پرسشنامه» ی محقق ساخته توأم با «مصاحبه» میباشد، تا به این وسیله از معایب پرسشنامه کاسته شود و به وسیلۀ پرسشنامۀ مصاحبهای با ایجاد یک ارتباط صمیمی امکان درک، کشف و دریافت پاسخ های مناسب برای دسترسی به واقعیت فراهم شود.
3-8- تعاریف نظری و عملی متغیرهای پژوهش