2-کثرت مناظرات فقهی:حرکت اخباری گری با ظهور مسائل مستحدثه و نو پیدا- مانند استعمال دخانیات- مقارن شد، و چون نزد آنان مواردی که نص در آنها نباشد و در شبهۀ تحریمیه، اصل احتیاط است، پس ترک استعمال دخانیات شعار آنان شده بود. همچنانکه تجویز استعمال دخانیات شعار اصولیان گردیده بود. این نقطۀ عطفی را در تاریخ فقه ایجاد کرد، چرا که برای نخستین بار مسائلی مطرح شد که نصی از کتاب و سنت برای آن واردد شده بود.
3- زمانی که فضا برای تدوین و نشر حدیث در این دوره مناسب شد، گروهی از بزرگان اخباری گری دست به تألیف مجموعه های حدیثی بزرگی بردند که نیاز فقیهان را در حد استنباط برآورده کند. برخی از مجموعه حدیثی این دوره عبارتند از: وسائل الشیعه تألیف شیخ حر عاملی(م1104ه.ق)، الوافی تألیف فیض کاشانی(م1091ه.ق)، بحارالانوار تألیف علامه مجلسی(م1110ه.ق).
4-کم شدن اهتمام به علم اصول فقه: مرجع یگانه برای استنباط نزد اخباری ها همان کتاب و سنت بود. و عقل و اصول عقلیه نزد آنها اعتباری ندارد؛ این امر باعث کم شدن گرایش به اصول فقه در این دوران حتی میا ن خود مجتهدان گردید. مهمترین تألیف اصولی در این دوره زبده الاصول تألیف شیخ بهایی است.
5-تألیف نشدن مجموعه های فقهی: در این دوره متون مستقل و مجموعه های کامل فقهی که متضمن یک دوره از مباحث فقهی به طور استدلالی باشد، چندان یافت نمی‌شود. به جز کتاب مفاتیح الشرایع تألیف فیض کاشانی و کشف اللئام فاضل هندی و متون فقهی دیگری که در این دوره نگاشته شده یا حاشیه و شرح بر متون فقهی قبلی است. همانند شرح و حواشی آقا حسین خوانساری و آقا جمال الدین خوانساری و ذخیره المعاد سبزواری و یا رساله هایی دربارۀ برخی از مسائل فقهی است؛ همانند رسائل فقهی سبزواری و فاضل تونی و رسائل متعدد شیخ سلیمان بحرانی و شیخ یوسف بحرانی.
2-2-5-2- فقهای دورۀ پنجم
طبرسی فضل بن حسن (548 ه.ق): وی از فقها و مفسرین بزرگ شیعه ی امامیه در قرن ششم بود.از شیخ ابوعلی پسر شیخ طوسی و شیخ عبدالجبار قاری رازی روایت کرده و صحیفه الرضا از جملۀ مرویات اوست.
قطب الدین راوندی (573 ه.ق): سعید بن هبه الله از فقها و محدثان بزرگ شیعه و از شاگردان شیخ ابوعلی طبرسی و عماد الدین طبری و سید مرتضی رازی است. ابن شهر آشوب و شیخ منتخب الدین از وی روایت کرده اند. تألیفات بسیار و متنوع قطب الدین راوندی خدمت بزرگی به عالم اسلام به حساب میآید، مانند آیات الاحکام که همان فقه القرآن است (اولین کتابی است که در بین شیعه در این موضوع نوشته شده است)، احکام الاحکام، الاختلافات الواقعه بین الشیخ المفید و السید المرتضی، اسباب النزول و تفسیر القرآن.
احمد بن علی طبرسی ( 588 ه.ق): وی از بزرگان علمای امامیه در اواسط قرن ششم و از معاصران ابوالفتوح رازی و طبرسی صاحب مجمع البیان و از اساتید شیخ منتجب الدین و ابن شهر آشوب است. برخی از آثار او عبارت است از: الاحتجاج علی اهل اللجاج، الکافی در فقه و مفاخر الطالبیه.
-فتواهای خاص طبرسی
فتواهای خاص طبرسی در کتب فقهی مطرح است و علما به آن توجه کرده اند.
در مسائل اصول می‌توان این موارد را برشمرد:
1-استعمال لفظ را در بیش از یک معنی جایز نمی‌داند.
2-طبرسی ظن را مطلقاً حجت نمی‌داند.
3-خبر واحد را معتبر و حجت نمی‌داند.
عماد طوسی، ابن حمزه (اواخر قرن ششم): محمد بن علی طوسی، مکنی به ابوجعفر ثانی یا ابوجعفر متأخر از علمای بزرگ شیعه و صاحب آثار بسیار است، مانند: ثاقب المناقب فی المعجزات الباهرات للنبی صلی الله علیه و آله و الائمه المعصومین، الواسطه و الوسیله.
2-2-6- دوره‌ی ششم: عصر نهضت مجدد مجتهدان
تحمل وضع موجود در دورۀ قبل برای برخی از صاحبنظران که دارای نیروی قوی استنباط و اندیشۀ عمیق فقهی بودند، چون دانشمند بزرگ ابن ادریس حلی (598 ه.ق)، دشوار بود؛ لذا برای احیای مجدد اجتهاد و محو آثار تقلید قیام کردند و الحق خوب از عهدۀ این امر برآمدند. کتاب السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی ابن ادریس که یکی از مهمترین منابعِ فقهی شیعه است بهترین نمودار این پدیده است؛ ابن ادریس در این اثر نفیس خود در تمام فروع، نظر شیخ را ذکر میکند و به طور کامل در مقام نقد آن بر میآید. بتدریج این پدیده هر چه بیشتر وسعت یافت و دانشمندان بزرگ دیگری، چون محقق حلی، علامه حلی و فخرالمحققین همین راه را دنبال کردند و از این رهگذر فقه شیعه بار دیگر در مسیر پیشرفت و تکامل خود قرار گرفت.
بسیاری از بزرگان این عصر از حله برخاسته اند و این شاید بدان جهت بود که پس از این بغداد مرکزیت خود را از دست داد، گروهی از اهل حله برای گرفتن امان نزد هلاکو، فرمانده لشکریان مغول رفتند و هلاکو پس از آنکه به راستگویی آنان اطمینان یافت، اهل این شهر را امان داد؛ لذا در ظل این امان جلسات بحث و تدریس کلام و فقه دایر شد.
این دوره از زمان ابن ادریس تا قرن یازده هجری(نهضت اخباریان) ادامه داشت و هر چه از آغاز نهضت فقها می‌گذشت رفته رفته نشاط علمی‌آنان رو به ضعف می‌نهاد و این امر خود زمینۀ پیدایش مذهب اخباری گردید.