منبع : حسین خنیفر و همکاران، 1388، 51
2-36. تغییر پذیری شخصیت
79
اغلب روان شناسان معتقدند که ساختهای اساسی شخصیت، خیلی زود، در اوایل زندگی پدید می آیند. در واقع، برخی از آنها مدعی اند که پس از هفت یا هشت سالگی، تغییرات شخصیتی کمتری می تواند صورت پذیرد. با استفاده از یک مدل می توان فهمید که چرا معمولاً با افزایش سن افراد ایجاد تغییرات در شخصیت مشکل تر می شود. وقتی که شخصی دریک وضعیت انگیزیشی به عمل یا رفتاری دست می زند، این رفتار، چنانچه حلقه بازخوردی از خود نشان می دهد که نسبت به موجودی تجربه گذشته وی بعنوان یک داده جدید محسوب می شود. این داده هر قدر زودتر در زندگی حاصل شود تأثیر بالقوه آن بر رفتار آینده بیشتر است.
به این دلیل است که دراوایل زندگی، آن رفتار بخش بزرگتری ازکل تجربه گذشته یک شخص جوان را نمایان می کند. در صورتیکه اگر همان داده رفتاری بعداً در زندگی کسب شود، رفتار بخش کوچکتری درتجربه فرد خواهد بود. بعلاوه رفتار هر قدر طولانی تر تقویت شود، الگوی محکمتری پیدا می کند و مشکلتر می توان آن را تغییرداد. به همین دلیل بوجود آوردن تغییرات شخصیتی در اولیل زندگی آسانتر است. هر قدر شخص پیرتر می شود، زمان و تجارب تازه بیشتری برای ایجاد تغییر در رفتار او ضرورت می یابند.(هر سی پال ، کنت بلانچارد،1380: 29)
2-37 . نظریه ویژگی های شخصیت
یکی از مهم ترین محدوده های نظری در مطالعه شخصیت است. براساس این نظریه، شخصیت افراد از خصوصیات وصفات گسترده ای ترکیب یافته است. منظور از « ویژگی» یک خصوصیت نسبتاً پایدار است که باعث می شود افراد به شیوه های خاصی رفتار کنند.
نظریه ویژگی های شخصیت برخلاف سایر نظریه های شخصیت مانند نظریه های روانکاوانه و انسان گرایانه، بر تفاوت های بین افراد تمرکز دارد. ترکیب و تعامل ویژگی های مختلف است که شخصیت یک فرد را تشکیل می دهد و این برای هرشخص، یگانه و منحصر به فرد است. نظریه ویژگی‌های شخصیت بر تعیین و اندازه گیری این خصوصیات فردی شخصیت تمرکز دارد.
2-38 . نظریه گوردون آلپورت
در سال ۱۹۳۶، گوردون آلپورت، روان شناس، متوجه شد که تنها در یک فرهنگ لغات انگلیسی، بیش از ۴۰۰۰ واژه برای توصیف ویژگی های مختلف شخصیت وجود دارد. او این ویژگی ها را در سه سطح رده بندی نمود:
2-38-1 . ویژگی های اصلی
ویژگی هایی که بر کلّ زندگی فرد غالب است، تا جایی که آن شخص معمولاً به خاطر این ویژگی ها شناخته می شود. در واقع، شنیدن نام فرد، این ویژگی ها را به ذهن شنونده متبادر می کند. برای درک بهتر این موضوع، عبارت هایی نظیر فرویدی، ماکیاولی، دون ژوان، مسیح گونه و … را در نظر آورید. به نظر آلپورت، ویژگی های اصلی نادرند و در طول زندگی ساخته می شوند.
2-38-2 . ویژگی های مرکزی
80
خصیصه های عمومی که پایه های اصلی شخصیت را شکل می دهند. این ویژگی های مرکزی، هرچند به نفوذ و اقتدار ویژگی های اصلی نیستند، امّا خصیصه های عمده ای هستند که ممکن است برای توصیف یک فرد دیگر به کار آیند.عبارت هایی چون هوشمند، امین، کمرو و مضطرب نمونه هایی از ویژگی های مرکزی هستند .
2-38-3 . ویژگی های ثانویه
ویژگی هایی که گاهی به نگرش ها یا اولویت ها مربوطند و غالباً تنها در وضعیت های خاص یا تحت شرایط خاص پدیدار می شوند. به عنوان نمونه می توان به مضطرب شدن به هنگام صحبت در میان جمع یا بی صبری در هنگام انتظار در صف اشاره کرد.
2-39 ویژگی های شخصیت های سالم
ابراهام مازلو شخصیت های سالم را اشخاصی خود بازیافته و یا خود شکفته می نامد که شایستگی بودن و شدن دارند و خصایص آنها از این قرار است
1- ادراک صحیح داشتن از واقعیت .
2- باز بودن ذهن به تجارب، اطلاعات و افکار تازه .
3- وحدت شخصیت، هویت راسخ، آنها می دانند کیستند و به همان قرار رفتار می کنند .
4- توانایی گسترش روابط صمیمانه را دارند .
5- دارای خلاقیت هستند.
6- رفتار اخلاقی مبتنی بر اصول معنوی دارند . ( شعاری نژاد ،1370: 697)