دکتر محمدی به خاطر نظرات به جا و ارزشمند شان کمال تشکر را دارم.
در پایان از کلیه کسانی که به نحوی مشوق اینجانب بوده و مرا هدایت و راهنمایی کردهاند، خصوصا جناب آقای مهندس محمودی که در انجام این پایان نامه اینجانب را یاری نمودند کمال تشکر و سپاسگذاری را دارم و امیدوارم که در تمام مراحل زندگی شاد، موفق و پیروز باشند.
تعهد نامه
فهرست مطالب
عنوانصفحه
فصل اول:مقدمهوکلیات 13
1-1-ز?تون??????????????????????????????????????????? 14??
1-2-برگز?تونوخواصآن??????????????????????????????????????????? 14??
1-3- پل?فنولها??????????????????????????????????????????? 14??
1-4- استخراجترک?باتفنول???????????????????????????????????????????? 16??
1-5- خشککردنموادغذایی 16
1-5-1- تکنولوژیهایخشککردنموادغذایی 17
1-5-3- خشککنهایبسترسیالی 18
1-5-4- تکنولوژیهایخشککردنترکیبی: 19
1-5-4-1- خشککردنبامایکروویو 19
1-5-4-1-1- اصولخشککردنمایکروویو 20
1-5-4-1-2- دورههایخشککردنبامایکروویو 21
1-6- تاثیرفرایندهایخشککردنبرارزشتغذیهایوداروئیگیاهان 21
1-7- پردازشتصویر 22
1-7- اهدافتحقیق 23
1-8- فرضیهها 23
فصل دوم: بررسیمنابع 25
2-1- خشککردناندامهایگیاهی 26
2-2- تکنولوژیهایخشککردنموادغذایی 27
2-2-1-خشککردنبهوسیلهآون 27
2-2-2- خشککردنبوسیلهبسترسیال 28
2-2-3- خشککنهاترکیبیبااستفادهازپیشتیمارمایکروویو 29
2-3- استخراجترک?باتفنول?ازمنابعگ?اه?مختلف 29
2-3-1- استخراجباروشسنت? 30
2-4- بررسیفعالیتآنتیاکسیدانیعصارههایگیاهی 30
2-4-1- ترکیباتفنولی 32
2-4-1-1- اسیدهایفنولی 32
2-4-1-2- فلاونوئیدها 33
2-4-1-3- تاننها 33
2-4-2- اهمیتترکیباتفنلی 34
2-5- تاثیرفرایندهایمختلفمانندخشککردنبررویمیزانترکیباتفنلی 35
جمعبندی 36
فصل سوم: موادوروشها 38
3-1- موادشیمیایی 39
3-2-تهیهبرگهایزیتون 39
3-3-روشهایخشککردنبرگهایزیتون 39
3-3-1- خشککردنباآون 39
3-3-2- خشککردنباخشککنبسترسیال 39
3-3-3- خشککردنبهروشترکیبی 40
3-3-3-1-روشترکیبیآونبههمراهپیشتیمارمایکروویو 40
3-3-3-2-روشترکیبیبسترسیالبههمراهپیشتیمارمایکروویو 40
3-4-آمادهسازیبرگهایزیتونبرایاستخراجعصاره 40
3-5-روشاستخراجترکیباتفنولیباروشغرقابی 40
3-6-اندازهگیریترکیباتفنولی 40
3-6-1-رسممنحنیاستاندارد 40
3-6-2- اندازهگیریترکیباتفنولیپسازخشککردن 41
3-6-3- ارزیابیمیزانمهاررادیکالهایآزاد 42
3-7- ارزیابیرنگ 42
3-8- روشآماری 42
فصل چهارم: نتایجوبحث 43
4-1- تاثیرروشهایخشککردنرویمیزانترکیباتفنولی 44
4-2- تاثیرروشهایخشککردنرویمهاررادیکالآزادDPPH 47
4-3- تاثیرروشهایخشککردنرویرنگبرگزیتون 51
4-3-1- بررسیشاخصهایL،a وbدرخشککردنبوسیلهآونوروشترکیبیمایکروویو- آون 52
4-3-2- بررسیشاخصهایL ،aوbدرخشککردنبوسیلهبسترسیالوروشترکیبیمایکروویو- بسترسیال 54
فصل پنجم: نتیجهگیریکلیوپیشنهادات 57
5-1- نتیجهگیری 58
5-2- پیشنهادات 59
منابع 60
چکیده فارسی
سابقهوهدف:
برگ درخت زیتون، دارای ترکیبات متعددی از جمله اولئوروپین، است که عمده خواص داروئی به آن مربوط میشود. همچنین عصاره برگ زیتون غنی از ترکیبات فنلی میباشد. به منظور استخراج ترکیبات فنولی برگهای زیتون ابتدا بایستی خشک شوند. خشک کردنطبیعیوخشککردنباجریان هوایگرمازمهمترین روش هایمورداستفادهدرتولیدمادهگیاهیخشکهستند. از دیگر روش های خشک کردن، استفاده از مایکروویو میباشد. سرعت بالایخشککردنوانرژیورودیکمازکاهشمیزاناسانس جلوگیریمیکند. این مطالعه، بهمنظورتعیینبهترینروشخشککردنباتوجهبه روش های مختلف خشک کردن برگ های زیتون با بالاترین ویژگی های فیزیکوشیمیایی وبامیزانمادهموثرهقابل قبول،صورت گرفت.
موادوروشها:
در این مطالعه، برگ های زیتون پس از گرد آوری به سه شیوه خشک شدند. در گروه اول، برگ های زیتون در آون(در 3 دمای مختلف) خشک شدند. در گروه دوم، برگ ها در خشک کن بستر سیال (در 3 دمای مختلف) خشک شدند و در گروه سوم، برگ ها به شیوه ترکیبی آون- مایکرویو و بستر سیال-مایکروویو خشک شدند.
پس از خشک کردن برگ، در آزمایشگاه میزان ترکیبات فنلی و مهار رادیکال آزاد DPPH در هر یک از شیوه های به کار رفته ارزیابی و مقایسه شدند و بهترین روش خشک کردن بر اساس استخراج ترکیبات آنتی اکسیدانی و فنلی موجود در برگ خشک شده تعیین گردید. همچنین در این پژوهش از روش پردازش تصویر برای بررسی تغییرات رنگ در طول خشک کردن استفاده گردید.
یافتهها:
در این مطالعه نتایج حاصل از آزمایشات نشان داد که استفاده از مایکروویو میتواند باعث افزایش بقای ترکیبات فنولی و مهار رادیکال آزاد DPPH شود. ولی با افزایش دمای خشک کن و توان مایکروویو این میزان کاهش مییابد. بطوریکه کمترین میزان ترکیبات فنلی و مهار رادیکال آزاد DPPHدر تیمارهای مختلف مربوط به دمای75 درجه سانتیگراد و بیشترین آن مربوط به دمای 35 درجه سانتیگراد بود، همچنین در تیمارهایی که از مایکروویو استفاده شده بود میزان ترکیبات فنلی و مهار رادیکال آزاد DPPHبیشتر از حالتی بود که از مایکروویو استفاده نمیشد، ولی با افزایش توان مایکروویو از 360 تا 720وات، این میزان کاهش یافت.
نتایج حاصل از پردازش تصویر نشان داد که با افزایش دمای خشک کن و توان مایکروویو میزان تخریب رنگ برگها افزایش مییابد. به عنوان مثال کمترین میزان شاخص L مربوط به دمای 35 درجه سانتیگراد و بدون پیش تیمار مایکروویو بود و بیشترین میزان مربوط به دمای 75 درجه سانتیگراد و توان 720 بود. تغییرات شاخص bنیز همانند شاخص L بود ولی شاخص a برعکس دو شاخص قبل بود بطوریکه این شاخص در دمای 35 درجه سانتیگراد بدون پیش تیمار مایکروویو بیشترین میزان را داشت و کمترین دمای آن مربوط به دمای 75 درجه سانتیگراد و توان 720 بود.
بحث:
علت کاهش میزان ترکیبات فنولی و مهار رادیکال آزاد DPPH با افزایش دمای خشککن و توان مایکروویو را میتوان به از بین رفتن ترکیبات فنولی و همچنین خروج این ترکیبات از اندامها طی خشک کردن نسبت داد.
علت افزایش تخریب رنگ برگها با افزایش دمای خشک کن و توان مایکروویو مربوط به حساسیت رنگدانههای برگ زیتون به توانها و دماهای بالا میباشد.
کلیدواژهها: برگ زیتون، خشک کردن، ترکیبات فنلی، ترکیبات آنتی اکسیدانی، پردازش تصویر
فصل اول
مقدمه و کلیات
??????????????????????????????????????????
1-1-ز?تون?????????????????????????????????????????????
زیتون (Olea europaer) درختچه ای از تیره Oleaceae با برگ های سبز دایمی است که به حال وحشی، ارتفاعی در حدود 5 متر یا اندکی بیشتر دارد ولی اگر در شرایط مساعد پرورش یابد، ارتفاع آن به 12 تا 15 متر و محیط تنه آن به 3 تا 4 متر می رسد. در?حوزهدر?ایمد?ترانه،شمالآفر?قا،جنوبشرق?آس?ا،شمالتاجنوبچ?ن،اسکاتلند?وشرقاسترال?اپراکندگ?گستردهایدارد(مالک،1385؛مقصودی،1384).??????????????????
1-2-برگز?تونوخواصآن?????????????????????????????????????????????
برگهای زیتون دارای وضعیت متقابل بر روی ساقه و ظاهر بیضوی دراز، نوک تیز، چرمی به رنگ سبز روشن و زیبا در سطح فوقانی پهنک است ولی سطح تحتانی پهنک، رنگ روشنتری دارد (زرگری، 1369). پوست و برگ درخت زیتون دارای طعم تلخ و اثر مدر، مقوی، قابض، تببر و کم کننده فشار خون است. دو خاصیت اخیر، بیشتر در برگ زیتون وجود دارد (زارزلو، 1991).برگ زیتونحاوی ترکیبات فنولی،ترک?باتترپن?،ترک?باتمحلولدرچرب?(اسکوالن،بتاکاروتن،?آلفاتوکوفرول،بتاسیتوسترولوالکلهایخط?،آلفاآم?د?ن،بتاآم?د?نو…)،کربوه?درات،اس?دهای آم?نه،و?تام?نها،موادمعدن?و… میباشد (گو?ندا،2006). برگدرختز?تون?ک?ازفراوانتر?نو?غن?تر?نمنابعپل?فنول?درب?نگ?اهانم?باشدوالئوروپین فراوانتر?نترک?بفنول?موجوددرآن?استکه عمده خواص داروئی به آن مربوط میشود (لوجانوهمکاران،2006).?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
نتا?جبرخ?پژوهشهانشاندادهاستکهحضورترک?باتفنول?درعصارها?نبرگ،اثراتضد م?کروب?،ضدقارچ? و ضد ا?دزیدارد(گو?ندا،2006).????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
1-3-پل?فنولها?????????????????????????????????????????????
پل?فنولها?ک?ازفراوانتر?نمتابول?تهایگ?اه?هستندوازاجزاءجدا??ناپذ?ررژ?مغذا??انسانو?حیوانات محسوب م?شوند. دردهههایاخ?ر،ترک?باتپل?فنول?جا?گاهو?ژهایدرصنا?ع غذا??و?داروسازیپیدا کرده است(ماناچ و همکاران،2004؛اسکالبرتوهمکاران،2005). پل?فنولهادر?ساختارش?م?ا??خوددارایحلقهآرومات?کبنزوئیک (فنیل)و عامل ه?دروکس?ل () OH?هستند. پل?فنولهابهچندگروهکل?تقس?مم?شوندکهعبارتنداز: آنتوس?ان?د?نها، کاتچینها،ف?وانونها،?ف?ونها،ف?ونولها،ا?زوف?ونها،ه?دروکس?بنزوئ?کاس?دها،ه?دروکس?س?نام?کاس?دها،لیگنانهاو?تاننها یاپروآنتوس?ان?د?نها(فانگوبندری،2010). درجدول 1-1نمونهها??ازپل?فنولهایاصل?بههمراهمنبعگ?اه?وبرخی خصوصیات شیمیاییآنها،جمعآوریشدهاست.?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
جدول1-1- مهمتر?نپل?فنولهایگ?اه?وخواصآنها?????????????????????????????????????????????
گروهفنول??
نمونهها????????????????????????????????????????????
منبعگ?اه?
خواص????????????????????????????????????????????
آنتوس?ان?د?نها
س?ان?د?ن،دلف?ن?د?ن،مالو?ن?د?ن????????????????????????????????????????????
پ?رگون?د?ن،پئون?د?ن،پتون?د?ن وگل?کوز?دها?شان
م?وهوگلها????????????????????????????????????????????
رنگدانههایطب?ع?و حساسبهنور،اکس?ژن وحرارت،محلولدرآب????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
کاتچ?نها
کاتچ?ن،اپ?کاتچ?ن،گالوکاتچ?ن اپ?گالوکاتچ?نواپ?گالوکاتچ?ن گالات????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
چای
حساسبهنور،اکس?ژنو pH، ?تلخوگسو کممحلولدرآب????????????????????????????????????????????
ف?ونها
آپ?جن?ن،لوتئول?ن، تانگر?ت?ن?????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
م?وهوسبزیها????????????????????????????????????????????
رنگدانههایطب?ع?،حساس بهاکس?ژنو ،pH?آگل?کون نامحلولوگل?کوز?دمحلول در آب????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
ف?ونولها?
کمپفرول،کوئرست?ن،????????????????????????????????????????????
م?ر?ست?ن?
م?وهوسبزیها
حساسبهنور،اکس?ژن و،pH?آگل?کوننامحلول وگل?کوز?دمحلولدرآب????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????
ا?زوف?ونها?
ژن?ستئ?ن،گ??س?تئ?ن
سو?اوبادامزم?ن?????????????????????????????????????????????
حساسبهpH?هایقل?ا??،? تلخوگس،محلولدرآب