بهزادی و جوکار(1390) در طی مقاله ای با عنوان ” نگاشت(Mapping) تولیدات علمی حوزه علوم کتابداری و اطلاع رسانی کشورهای جهان اسلام در پایگاه Web of Science در سال های 1994- 2009″، با استفاده از روش تحلیل استنادی، نویسندگان و نشریات برتر حوزه ی موضوعی کتابداری و اطلاع رسانی را مورد بررسی قرار داده و نقشه تاریخ نگاشتی این حوزه را برای کشورهای جهان اسلام ترسیم کردند. در طی این پژوهش مشخص شد که متوسط نرخ رشد سالانه انتشارات کشورهای جهان اسلام در طی سالهای مذکور، 78/13 درصد بوده و محاسبه رگرسیون برای کشورهای ایران، بنگلادش، ترکیه، امارات، پاکستان و مصر، معنی دار بوده است. در بین کشورهای اسلامی مورد بررسی، کشورهای ایران، بنگلادش و ترکیه بالاترین نرخ رشد را داشته اند ولی با این حال وضعیت کشورهای اسلامی از نظر تعداد تولیدات علمی در بین کشورهای جهان مطلوب به نظر نمی رسد.
پشوتنیزاده و عصاره(1388) در مقالهای با عنوان “تحلیل استنادی و ترسیم نقشه تاریخنگاشتی تولیدات علمی کشاورزی در نمایه استنادی علوم در سالهای 2000 تا 2008” با استفاده از روش تحلیل استنادی، و بر اساس دادههای پایگاه استنادی وب آو ساینس، به بررسی تعداد 22617 تولیدات علمی جهان در زمینه کشاورزی پرداختند. در طی این پژوهش، میزان رشد تولیدات علمی، تعداد نویسندگان، میزان همکاری گروهی بین آنها، مجلات هسته و قالب و زبان انتشارات مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت نقشه تاریخنگاشتی علم کشاورزی با استفاده از نرمافزار هیست سایت در پنج خوشه ترسیم شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نرخ رشد سالانه انتشارات 7 درصد، قالب مدارک در 15 نوع و به 25 زبان میباشد و با مشارکت 173 کشور تولید شده که در 3256 مجله منتشر شدهاند. کشورهای آمریکا، انگلیس، کانادا، آلمان و استرالیا به ترتیب پنج کشور برتر از لحاظ تعداد تولیدات علمی در زمینه کشاورزی هستند و کشور ایران در بین 173 کشور در رتبه 40 با 98 مقاله قرار دارد که با توجه به سابقه کشاورزی در ایران قابل قبول نبوده و تلاش بیشتر پژوهشگران این عرصه را میطلبد.
2-12-1-3. بررسی جایگاه ایران در علوم جهانی
دیدگاه و دیدگاه(1390) در طی مقالهای با عنوان “بررسی انتشارات علمی کشورهای خاورمیانه در نمایه استنادی علوم اجتماعی طی 30 سال اخیر” بر اساس دادههای پایگاه استنادی علوم اجتماعی در دوره زمانی 1980 تا 2009 به بررسی وضعیت علمی کشورهای منطقه خاورمیانه در حوزههای علوم اجتماعی پرداختند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که سهم کشورهای خاورمیانه(5/0 درصد) از کل تولیدات علمی جهان در حوزههای علوم اجتماعی(4218838 تولیدات علمی) بسیار اندک است و توجه و تلاش بیشتر پژوهشگران و محققان این کشورها را در این حوزهها میطلبد. از نظر تعداد تولیدات علمی کشورهای ترکیه(با دارا بودن حدود 50 درصد از کل تولیدات حوزه علوم اجتماعی کشورهای خاورمیانه)، ایران و مصر در رتبههای اول تا سوم قرار دارد. از نظر نرخ رشد سالانه هم کشور امارات متحده عربی با 4/16 درصد، ترکیه با 4/14 درصد و ایران با 1/13 درصد بیشترین میزان رشد را نسبت به سایر کشورهای منطقه خاورمیانه داشتهاند که در ده سال اخیر نرخ رشد سالانه تولیدات علمی ایران به 40 درصد رسیده است. در ایران، دانشگاه علوم پزشکی تهران(با 2/17 درصد)، در ترکیه، دانشگاه صنعتی میدل (با 10 درصد)، در مصر هم دانشگاه عامرکایرو (با 93/25 درصد) بیشترین درصد تولیدات علمی نمایه شده در نمایه استنادی علوم اجتماعی را به خود اختصاص دادهاند. کشورهای ترکیه، ایران و مصر به ترتیب با 112، 100 و 92 کشور جهان همکاری علمی داشتهاند که ایالات متحده آمریکا بیشترین همکاری را با کشورهای مورد بررسی داشته است. بیشترین حوزه موضوعی در کشورهای ترکیه، ایران، لبنان، کویت و امارات متحده در حوزه روانشناسی میباشد. به طور حتم، چنانچه پژوهشگران ایرانی رشد 40 درصدی انتشارات خود را حفظ نمایند، ایران در آیندهای نه چندان دور حداقل در تولید علم حوزههای علوم اجتماعی، جایگاه نخست منطقه را به دست خواهد آورد.
نوروزی چاکلی و حسنزاده(1388) در طی مقالهای با عنوان “تولیدات علمی نمایهسازی شده ایران و کشورهای اسلامی منطقه خاورمیانه در WoS(2003-2007)” با استفاده از روش تحقیق کتابخانهای و با بهرهگیری از روش تجزیه و تحلیل تطبیقی، به ارزیابی و مقایسه تولیدات علمی نمایهسازی شده ایران، ترکیه، مصر، پاکستان و عربستان در پایگاه WoS، در طی دوره پنج ساله پرداختند. هدف این مقاله مقایسه تولیدات علمی کشورها از نظر تنوع زبانی، تنوع مدرک، گروههای موضوعی، وابستگی سازمانی، تعداد و میزان رشد و همچنین ارزیابی مطلوبیت عملکرد تولیدات علمی کشورها با استفاده از شاخصهای میانگین تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه نسبت به هر تولید علمی نمایه سازی شده میباشد. نتایج بررسی حاکی از آن است که از نظر قالب مدارک کشورهای مورد بررسی مقاله بیشترین فراوانی را دارد. زبان غالب همه مدارک کشورها هم انگلیسی میباشد و تنوع زبانی در مدارک کشور ترکیه بیش از سایر کشورها میباشد. بیشتر تولیدات علمی کشورها در زمینههای علوم پزشکی، مهندسی و علوم پایه میباشد و در زمینه علوم اجتماعی، هنر و علوم انسانی بسیار کم میباشد. از نظر تعداد تولیدات علمی نمایهسازی شده در پایگاه WoS، به ترتیب ترکیه، ایران و مصر میباشند ولی از نظر مطلوبیت عملکرد در زمینه تولیدات علمی نمایه سازی شده، ترتیب کشورها به صورت ترکیه، مصر و ایران میباشد.
منصوری و عصاره(1388) در طی مقاله ای با عنوان “کشورهای پیشرو جه
ان اسلام در پایگاه وب آو ساینس” به بررسی تولیدات علمی کشورهای اسلامی در دوره زمانی 1994 تا 2008 پرداختند. آنها از میان 57 کشور اسلامی با محاسبه میانگین تولیدات علمی این کشورها، 16 کشور را که دارای بیشترین تولیدات علمی یعنی سهم 3/83 درصد تولیدات علمی از کل تولیدات کشورهای اسلامی در پایگاه وب آو ساینس بودند، مورد بررسی قرار دادند. برای انجام این پژوهش از روش علمسنجی استفاده شده است. تحلیل داده ها حاکی از آن است که در طول سالهای مورد بررسی همه کشورها دارای رشد صعودی در تعداد تولیدات علمی بوده اند که در این بین کشور ایران با نرخ رشد 79/24، مقام اول را در بین بقیه کشورهای مورد بررسی داراست. از نظر میزان تأثیرگذاری کشور ایران در حوزه ی شیمی و کشور لبنان در حوزه ی موضوعی ایمنی شناسی پیشتاز بودند. در این پژوهش نقشه علم کشورهای مورد بررسی نیز ترسیم شده است.
حسنزاده و نوروزی چاکلی(1387) در مقالهای با عنوان “تحلیل تولید علم ایران در سالهای 2006 و 2007 بر اساس آمار پایگاههای مؤسسه اطلاعات علمی(ISI)”، با هدف بررسی وضعیت تولیدات علمی ایران بر اساس دادههای پایگاههای WoS و همچنین پایگاههای JCR و ESI در سالهای مذکور پرداختند. ارزیابی تولیدات علمی ایران بر اساس شاخصهای کتابسنجی از جمله تعداد انتشارات، تعداد استنادات، تعداد استنادات نسبت به انتشارات که مقادیر این شاخصها، در پایگاه ESI برای ده سال و در 22 حوزه موضوعی موجود بوده و همچنین سایر شاخصهای کتابسنجی مانند ضریب تأثیر مجلات، نیمه عمر استناد شده و استناد کننده و… که در پایگاه JCR ارائه می شود، صورت گرفته است. نتایج این بررسی نشان میدهد که تعداد تولیدات علمی و مجلات نمایه شده ایران در طی سالها از رشد مناسبی برخوردار بوده است و رتبه ایران بر اساس پایگاه ESI هم به دومین کشور پس از ترکیه در بین کشورهای اسلامی سعود کرده است.
نوروزی چاکلی و دیگران(1386) در طی مقالهای با عنوان “ارزیابی تطبیقی تولید علم ایران، ترکیه ومصر در سالهای 2005 و 2006” با استفاده از شاخصها و آمارهای موسسه اطلاعات علمی (I