خداوند بزرگ را شاکرم که به من توفیق انجام این پژوهش را داد. از جناب آقای دکتر حمزهعلی نورمحمدی، استاد راهنمای گرانقدر و بزرگوارم که با نهایت صبر و شکیبایی و با راهنماییهای ارزشمندشان، این حقیر را در تمامی مراحل انجام این پایاننامه راهنمایی نموده و مورد لطف خویش قرار دادند، کمال تشکر و قدردانی را دارم. از استاد مشاور ارجمندم جناب آقای دکتر عبدالرضا نوروزی چاکلی، بینهایت تشکر و سپاسگزاری مینمایم. از خانواده عزیزم هم برای همه دلگرمیها و حمایتهایشان نهایت تشکر و قدردانی را دارم.
چکیده
هدف اصلی این پژوهش ارزیابی کمّی و کیفی بروندادهای علمی کشور جمهوری اسلامی ایران در اولویتهای علم و فناوری منتخب از نقشه جامع علمی کشور شامل فناوریهای نانو، زیست و انرژی هستهای با استفاده از دادههای بخشهای نمایه استنادی گسترش یافته علوم و همایشهای علوم پایگاه وب آو ساینس در طی سالهای 2002 تا 2011 در مقایسه با کشورهای رقیب در چشمانداز 1404 بوده است. همچنین بررسی کمّی و کیفی میزان همکاریهای بینالمللی ایران، دانشگاهها و نویسندگان برتر ایرانی و وضعیت مجلات علمی بینالمللی که به چاپ تولیدات علمی ایرانیان پرداختهاند، از دیگر اهداف این پایاننامه میباشد. این پژوهش از نوع مطالعات علمسنجی است که با استفاده از روش تحلیل استنادی انجام میگیرد. از روش تطبیقی و همچنین نرمافزارهای SPSSو Excel برای تجزیه تحلیل اطلاعات استفاده شده است. بروندادهای علمی ایران در حوزههای اولویتدار مورد بررسی در طی ده سال مذکور رشد صعودی داشته است؛ به طوری که نرخ رشد متوسط تولیدات علمی ایران در حوزههای اولویتدار فناوری نانو 57 درصد، زیست فناوری 29 درصد و در انرژی هستهای 42 درصد میباشد. در رتبهبندی بر اساس تعداد تولیدات علمی در زمینه فناوری نانو، کشور ایران در بین 136 کشور جهان، با تعداد 2325 تولیدات علمی حدود 26/1 درصد از کل تولیدات علمی جهان در این زمینه را دارا میباشد و رتبه نوزدهم را دارد. در زیست فناوری در بین 186 کشور جهان، در رتبه 25 و با تعداد تولیدات 2162 در حدود 9/0 تولیدات کل جهان را دارا است. در انرژی هستهای هم از بین 137 کشور جهان، ایران با تعداد 933 تولیدات و حدود 79/0 درصد از کل تولیدات جهان، در رتبه 29 میباشد. بیشترین همکاری علمی بینالمللی کشور ایران در هر سه اولویت علم و فناوری منتخب با کشور آمریکا میباشد و میانگین ضریب همکاری گروهی بین نویسندگان ایرانی در حوزه زیست فناوری با 66/0 بیشتر از دو حوزه دیگر و در حوزه انرژی هستهای با 64/0 بیشتر از حوزه فناوری نانو با 59/0 میباشد. مطالعه ارتباط بین تعداد انتشارات و تعداد استنادات، تعداد انتشارات و شاخص اچ، تعداد نویسندگان و تعداد استنادات، و تعداد کشورهای همکار در تولید بروندادهای علمی و استنادات در کشورهای رقیب مورد بررسی، وجود رابطه مستقیم و معناداری را نشان میدهد. بین تعداد استنادات دریافتی در سه حوزه اولویتدار مورد بررسی هم تفاوت معناداری وجود دارد.
کلیدواژه‌ها: ارزیابی بروندادهای علمی، ایران، اولویتهای علم و فناوری، نقشه جامع علمی کشور، همکاری علمی بینالمللی، شاخصهای ارزیابی مجلات
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده أ
فهرست جدول‌ها ص
فهرست شکلها ک
فصل اول: کلیات پژوهش 1
1-1. مقدمه 2
1-2. بیان مسأله 4
1-3. اهداف پژوهش 6
1-3-1. هدف کلی 6
1-3-2. اهداف فرعی 7
1-4. اهمیت موضوع پژوهش 10
1-4-1. اهمیت و ضرورت نظری پژوهش: 10
1-4-2. اهمیت کاربردی پژوهش: 11
1-5. سؤالات پژوهش 11
1-5-1. سؤال اصلی پژوهش 11
1-5-2. سؤالات فرعی پژوهش 12
1-6. تعاریف متغیرهای پژوهش 15