انعطاف پذیری /قدرت پذیرش : توانایی پردازش فرایندهای مختلف و دستیابی به اهداف گوناگون با امکانات یکسان.
- انعطافپذیری در حجم محصولات
- انعطافپذیری در مدل/ سر هم بندی
- انعطافپذیری سازمانی
- انعطافپذیری کارکنان
توانایی و هم راستایی معماری سیستمهای اطلاعاتی و سیستم با نیازمندیهای اطلاعاتی متغیر در جهت پاسخگویی به نیازهای متغـیر مشتریان به عنـوان انـعطافپذیری سیسـتمهای اطـلاعاتی بیـان میگردد ( ازگلی و حسینی، 1382). پوجاوان (2004) بیان میدارد که کارمندانی که چندین مهارت دارند و میتوانند به راحتی در کارها و پستهای مختلفی کار کنند در انعطافپذیری سازمان تأثیر دارند (پوجاوان، 2004).
انعطاف پذیری دارای ابعاد ذیل میباشد:
- نرخ: تعداد موقعیتهای مختلف که به وسیله منابع یکسان حاصل میشود.
- هزینه: هزینه تغییر از یک سطح به سطح دیگر
- زمان: زمان لازم برای تغییر از یک سطح به سطح دیگر (سافورد و همکاران، 2006).
4- سرعت /چابکی/تیزی : توانایی انجام فعالیت‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
- بازاریابی سریع محصول جدید
- تحویل سریع و به جا خدمات و محصول
- زمان عملکرد سریع (شریفی و همکاران، 1999)
با استفاده از این 4 اصل یک متدولوژی برای ترکیب آنها به یک سیستم مرتبط و یکپارچه ایجاد شده است و همچنین از آنها به عنوان ظرفیتهای رقابتی استراتژیک نیز نام برده شده است. بنابراین اگر یک سازمان میخواهد چابک باشد، باید این 4 اصل را در نظر داشته باشد. دستیابی به چابکی نیاز به واکنش نشان دادن در بعد استراتژیها، تکنولوژی- ها، افراد و فرآیندها دارد. بدین ترتیب، تمام حوزههای سازمان نیاز به داشتن حامیان چابکی برای پاسخگویی مؤثر به تغییرات محیط دارند. در گذشته برای کمک به مدیران در دستیابی به چابکی سازمان، مطالعات زیادی برای شناسایی وسایل چابکی که مدیران سازمان میتوانند آنها را بر طبق استراتژی سازمان ، فرآیندها و سیستمهای اطلاعاتی انتخاب کنند، انجام شد و 4 عنصر جزئی در چابکی شناسایی شد: تحویل ارزش به مشتریان؛ آمادگی در مواجهه برای تغییر؛ ارزش گذاری برای دانش و مهارت انسانی؛ ایجاد همکاران مجازی ( قنبری و همکاران، 1393). به نظر جکسون و جوهانسون[1](2003) قابلیت های چابکی هدف نیست بلکه ابزاری ضروری برای حفظ رقابت پذیری در بازار نامطمئن و متغیر است. چابکی مبتنی بر چند قابلیت است که می توان آن را در سه وجه اصلی سازمان مشاهده نمود: تولید، محصول و بازار. جکسون و جوهانسون قابلیتهای چابکی را به چهار محور قابلیتهای تغییر محصول، شایستگی تغییر عملیات، همکاری درونی و بیرونی و نهایتاً کارکنان دانش و خلاقیت تقسیم میکنند. محور اول به راهبردهای مرتبط با محصول و عملیات لازم برای واکنش به تغییر و عدم اطمینان بازار اشاره دارد. شایستگی تغییر عملیات به شایستگیها، روشها و ابزارهای لازم برای مدیریت تغییرات کوتاهمدت و بلندمدت سیستم تولیدی میپردازد. محور همکاری و تشریک مساعی به توانایی بخشهای سازمان در همکاری با یکدیگر و نیز توان سازمان (به عنوان کل) برای همکاری با مشتریان و تأمینکنندگان اشاره دارد. محور نهایی بر لزوم مبنا قرار دادن دانش و توانایی کارکنان در تمامی اقدامهای رسیدگی به تغییرات بازار آشفته دلالت میکند. چابکی علاوه بر چابکی در دانش بازار و محیط، به توانایی رهبر در ایجاد اهداف و مأموریت های چابکی نیز بستگی دارد. این امر با پاداشهای سازمانی برای پیش بینی و پذیرش تغییر و سازگاری سریع با آن، یا حتی ایجاد تغییر در شرایط بازار برای سود بردن از آن پشتیبانی میشود . از طرفی، توسل به قدرت مهارت و خلاقیت ذینفعان سازمانی و استفاده درست و به موقع از فناوری ها موجب افزایش انعطافپذیری و میزان پاسخگویی سازمان میشود. این در حالی است که سازمان میتواند با ایجاد ارتباط مؤثر با تأمین کنندگان، به موقع محصولات و خدمات و یا به عبارتی نیازها و خواسته های مشتریان را پاسخ گفته و به چابکی تولیدی دست یابد. حال اگر سازمان، سه مؤلفه هزینه، سرعت و کیفیت را مدنظر قرار داده و در بهبود وضعیت این سه مؤلفه در سراسر سازمان بکوشد، به چابکی سازمانی دست خواهد یافت. بنابراین، میتوان گفت که چابکی سازمانی بر پایه سه مولفه کیفیت، سرعت، و هزینه سنجیده میشود و سازمانها میبایست برای نیل به چابکی سازمانی این سه مقوله را به سطح عالی برسانند ( قنبری و همکاران، 1393).
[1] Jackson and Johansson
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر چابکی سازمانها ( مطالعه موردی: شرکت پتروشیمی کرمانشاه، بزرگترین تولید‌کننده اوره در غرب کشور)