سعه‌ی صدر و وسعت نظر، یکی از ویژگی‌های ضروری برای مدیران است، به ویژه اگر بخواهند وظیفه ی رهبری را انجام دهند، یعنی اگر مدیران بخواهند در کارکنان سازمان نفوذ کنند و بر عملکرد آنان تأثیر گذارند که درخصوص سازمانهای آموزشی چنین امری بسیار مشهود است.
امیر مؤمنان علی (ع) مهم ترین وسیله و ابزار لازم برای مدیریت را داشتن سعه ی صدر و سینه ای گشاده، می داند و می فرماید:
آلَهُ الرِّئاسَهِ سِعَهُ الصَّدرِ ،، ابزار ریاست، سعه ی صدر است.
2-4-9-5-1- عوامل سعه‌ی صدر
علل و عوامل متعددی می توانند در ایجاد و تقویت سعه ی صدر تأثیر گذار باشند. برخی از این عوامل عبارت اند از: قرآن و ذکر خدا.
الف) قرآن: قرائت قرآن، به ویژه اگر با تدبر و تعمق در مفاهیم والا و نورانی آن همراه باشد، نورانیت و صفای خاصی به دل انسان می دهد و ظرفیت روحی و فکری انسان را به مقدار بسیار افزایش می دهد.
حضرت امام علی (ع) در ضمن دعای ختم قرآن، خطاب به خداوند متعال عرض می کند:
اللهم اشرح بالقرآن صدری:خدایا به واسطه ی قرآن به من سعه ی صدر عنایت فرما.
البته آن حضرت که خود را شاگرد اشرف مخلوقات و افضل پیامبران، یعنی پیامبر‌گرامی اسلام (ص) می داند، این معنا را از آن حضرت به یادگار دارد، چراکه رسول خدا (ص) نیز در یکی از دعاهای خویش این مسئله را مطرح و عرض می کند:
اللهم نور بکتابک بصری واشرح به صدری: خدایا با کتاب خودت دیده ام را نورانی کن و به وسیله‌ی آن به من سعه ی صدر عنایت کن.
ب) یاد خدا: یاد خدا و ذکر او به انسان آرامش می دهد و قدرت تحمل او را بالا می برد و میتوا ند بسیاری از مشکلات و مسائل مربوط به ا نسان را حل کند.
آنگاه که دل آرام گرفت و اظمینان یا فت، قدرت تحمل در انسان بیشتر می شود و ظرفیت روحی و فکری او در حد زیادی افزایش می یابد. چنانکه امیر مؤمنان حضرت علی (ع) فرمود:
الذکر یشرح الصدر،یاد خدا، سینه را فراخ می کند (سعه ی صدر به وجود می آورد).
ذکر، به ویژه ذکر قلبی و داشتن این احساس که انسان همواره در محضر حضرت حق است، دل و جان انسان را نورانی می کند و ظرفیت او را افزایش می دهد. امیر مؤمنان حضرت علی (ع) فرموده است:
دوام الذکر، ینیر القلب و الفکر، ذکر مداوم، قلب و فکر را نورانی می کند.
و آنگاه که دل و جان ا نسان به نور ا لهی روشن و منور گشت، ا نسان به وسعت نظر می رسد، و از سعه‌ی صدر واقعی برخوردار می گردد.
2-4-10- بستر شکل گیری اخلاق حرفه‌ای مدیران و پایداری آن
اخلاق‌مداری مدیران با بسترسازی مناسب و فراهم آوردن زمینه‌ها و شرایط لازم شکل می‌گیرد. این تمهیدات هم مادی است و هم معنوی، هم فردی و هم اجتماعی، هم نیازمند تحولات ساختاری است و هم تحولات فرهنگی (دلشاد تهرانی،1389). در این قسمت به برخی از مهم‌ترین این تمهیدات اشاره می‌گردد:
2-4-10-1- شایسته سالاری و اهلیت‌گرایی