راهبردهای مهم و اساسی مدیران واسه مقابله با اختلاف
رقابت
روش رقابت[1] در متون جور واجور، با اصطلاحاتی چون” مجبور زور و زور”، ” اعمال قدرت”، “کنترل” و “قاطعیت نشون دادن”، که همه طوری روشن کننده به کار گیری روشهای استبدادی، آمرانه و تحکمآمیز جهت کنترل تعارضه، مورد بحث هستش. وقتی که یکی از دو طرف اختلاف تمایل خیلی شدیدی واسه رسیدن به اهداف یا خواستههای مورد نظر خود داشته و خواستههای طرف مقابل رو ندیده بگیره یا تمایل خیلی کمی واسه ارضای علایق اونها از خود نشون بده، ایشون به طرف تحکم یا رقابت جهتگیری کرده (میشل و لارسون، 1988).
مدیری که پیرو این سبک واسه حل تعارضه در هر موقعیت اختلاف، چه وقتی که خود یکی از طرف های درگیره و چه وقتی که خود به عنوان شخص سوم وارد عمل میشه، تنها وسیله کلیاش واسه کنترل اختلاف به کار گیری قدرت رسمی میباشه. هدف کلی اینگونه مدیران در نطفه خفه کردن تعارضه. به کار بردن اینگونه روشها، جوی از فشار و اختناق در سازمان به وجود میبیاره (توتونچیان، 1357). مزیت کلی سبک رقابت، سرعت اون و عیب کلی اون ایجاد ناخشنودی میان کارکنانه (رابینز، 1989 به نقل از رضائیان، 1382).
مدارا و نرمش
“مدارا”[2] یا نرمش و از خود گذشتگی، که در قطب مخالف “تحکم” قرار داره، یعنی تلاش واسه ارضای خواستهها و منافع طرف مقابل، حتی اگه خواستهها و منافع خود پس فدا شه ( کوزان[3]، 1989). مدیر یا فردی که پیرو این سبکه به خاطر حفظ رابطه، حفظ آرامش و برقرار موندن جو دوستی و رفاقت، منافع طرف مقابل رو بر منافع خود مقدم میشمارد، یعنی از خود گذشتگی و فداکاری از خود نشون میبده. به هنگام مواجه شدن با یه موقعیت اختلاف هدف کلی اینگونه مدیران، قبل از هر چیز دیگه کاهش و از جوشش انداختن نا آرومیها، هیجانات و احساسات از روی دشمنی در بین طرفهای درگیر از راه پایین نشون دادن اهمیت اختلاف میباشه (ایزدی، 1379). مزیت کلی این سبک اینه که همکاری رو مورد تشویق قرار میبده و عیب کلی اون موقتی بودن حل اختلاف و نبود برطرف کردن زیر بنایی تعارضه (رحیم، 2001).
دوری
وقتی که فرد وجود اختلاف رو تشخیص میبده ولی به طور واکنشی عقب نشینی میکنه یا موضوع رو سرکوب میکنه، گفته میشه سبک دوری[4] رو در پیش گرفته. بی تفاوتی یا نبود تمایل به مخالفت رو میتونه به عقب نشینی منجر شه. در این حالت، افراد دو طرف اختلاف، میان خود جدایی فیزیکی ایجاد میکنن و هریک ناحیهای رو واسه خود تعیین میکنه که جدا از ناحیه دیگری باشه. مزیت کلی این سبک اینه که در وضعیتهای مبهم یا رو، فرد زمان کافی واسه روشن شدن وضعیت یا تصمیمگیری داره. ضعف کلی اون اینه که اثر موقتی داره و به مسائل بنیادی نمیپردازه (رضائیان، 1382).
صلح یا صلح
در صورتی که یه یا هر دو طرف دیگه تا حدی تمایل متعادلی هم به منافع و خواستههای منبع خود داشته باشه و هم به منافع و خواستههای طرف مقابل، “صلح[5]” یا صلح صورت می گیره. یعنی، اینجا یه طرف تمایل پیدا میکنه از بعضی، اما نه همهی، خواستهها و منافع خود دست بکشه، تا طرف مقابل بتونه بعضی از خواستههای خود رو ارضا کنه. تحت این شرایط، به خاطر حل اختلاف دو طرف درگیر تصمیم میگیرند که یافته های یا منافع رو در بین یکدیگر تقسیم کنن (میشل و لارسون، 1988). مزیت کلی این سبک اینه که در فراگرد مردم سالارانه بازندهای وجود نداره، ولی در عین حال این سبک راه حل موقتی اختلاف به حساب میآید که میتونه حل خلاقانه مسأله رو برهم زند (کریتنر و کینیکی، 2004 به نقل از رضائیان، 1382).
همکاری
راهبردی که پیروز تئوری پردازان مدیریت نسبت به مطلوبیت و موثر بودن اون اتفاقنظر دارن، “همکاری”[6] است. این همون راهبردیه که فالت از آن به عنوان “وحدت بخشیدن” یاد میکنه و مارچ و سایمون اون رو “حل مسأله” میخونن. در هر حال، وقتی که یه یا هر دو طرف درگیر تمایل زیادی به تحقق اهداف و منافع خود داشته و هم خیلی اهداف و منافع طرف مقابل رو در نظر بگیره، جهتگیری ایشون به طرف همکاری هستش، این روش به راه حلی که کلیه انتظارات و ترجیحات هر دو طرف درگیر در اختلاف رو تأمین کنه، اشاره داره (میشل و لارسون، 1988).
مزیت کلی این سبک، اثر موندگار اینه؛ چون به جای صرف پرداختن به علائم اختلاف به مسائل زیر بنایی میپردازه. عیب کلی این سبک وقتگیر بودن اینه (هل ریگل[7]، 1998 به نقل از رضائیان، 1382).
در تحقیق حاضر واسه تعیین روش مدیریت اختلاف مدیران از مدل سه سبکی پوتنام و ویلسون (1982) که پنج روش مدیریت اختلاف، شامل دوری، تطبیق یا صلح، همکاری، صلح، رقابت رو در داخل سه روش کنترل[1]، نبود مقابله[2] و راه حلگرایی[3] مورد امتحان قرار میبده، به کار گیری شد.
روش کنترل با روشی رقابتی یه جوره و روشن کننده به کار گیری روشهای استبدادی، آمرانه و تحکمآمیزه. روش نبود مقابله شامل روشهای دوری، تطبیق یا صلح (مدارا و نرمش) است. در این حالت فرد واسه ارضای خواستهها و منافع طرف مقابل، حتی اگه خواستهها و منافع خود پس فدا شه تلاش میکنه ( کوزان[4]، 1989). روش راه حل گرایی شامل روش های همکاری و صلح میباشه. در این حالت یه طرف تمایل پیدا میکنه از بعضی، اما نه همهی، خواستهها و منافع خود دست بکشه، تا طرف مقابل بتونه بعضی از خواستههای خود رو ارضا کنه (ایزدی، 1379).
[1] . kontrol
[2] . nonconfrintation
[3] . solution-orientation
- kozan
- competing
- accommodating
- kozan
- avoiding
- compromising
- collaborating
- Hell Rigle