آماده سازی توسط حرارت دادن یا گذاشتن مواد گیاهی در الکل، عسل و یا مواد دیگر میباشد. ولی اگر در حین ساخت، مواد اضافی به گیاه اضافه میگردد، بهتر است که ماده اضافه شده، در روش های تولیدی ذکر گردد (صمصام شریعت ،1372) .
استخراج مواد موثر موجود در گیاه به وسیلهی حلالهای مختلف انجام میپذیرد. عمل استخراج از زمانهای قدیم مخصوصاً در دوران جالینوس معمول بوده است. به طور کلی روش استخراج مواد موجود در گیاهان، به نوع بافتهای گیاهی ترکیبهای گیاه بستگی دارد. انتخاب حلال مخصوص برای هر دسته از ترکیبهای خام گیاهی بسیار مشکل است. زیرا همراه این ترکیبات مواد دیگری نیز وجود دارند که بر روی میزان حلالیت این مواد تاثیر میگذارند. به طور کلی بهترین حلالی که با آن میتوان عصاره گیری یک گیاه را به دست آورد متانول یا اتانول 80 % یا 85% میباشد زیرا محققین به این نتیجه رسیدند که این حلالها میتوانند 80% مواد متشکله گیاه را در خود حل کنند. اتانول 85% این مزیت را بر سایر حلالها دارد که نشاسته موجود در گیاه به وسیله این حلال استخراج نمیگردد. روش کلاسیک خاصی جهت بدست آوردن ترکیبات آلی موجود در بافتهای گیاهی وجود ندارد. ولی روشهای مختلفی وجود دارد که به نوع بافتهای گیاهی و نوع مادهی جدا شدنی بستگی دارد. قبل از اینکه مواد موثر را به این روشها استخراج کنیم بهتراست بافتهای گیاهی پودر شده را توسط دستگاه سوکسله و با حلالهای پترولیوم اتر و کلروفوم و یا سایر حلالهای مناسب عاری از چربیها و ترپنها نمود. روشهای مختلفی برای عصاره گیری وجود دارند که در این تحقیق از روش زیر استفاده شده است. (صمصام شریعت ،1372):
1-20-1روشهای مرسوم عصاره گیری (استخراج)
1. روش سوکسله
2. روش دم کردن
3. هضم
4. پرکولاسیون
5. روش خیساندن
گیاهان دارویی حاوی ترکیبات ثانویه وسیعی هستند که اغلب دارای فعالیت زیستی مهمی هستند و از آنجاییکه عصاره های گیاهی به طور وسیعی در صنایع دارویی، غذایی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرند، فناوریهای عصاره گیری مورد ارزیابی قرار گرفته تا بتوانند این ترکیبات فعال را از منابع گیاهی استخراج نماید.
21-1تکنیک سنجش MTT
سنجش میزان بقا و تکثیر سلول ها جهت تعیین میزان اثر داروها، آنتی بادیها ، سیتوکینها و سایر فراوردههای بیولوژیک برروی سلولهای نرمال و سرطانی امری مهم به نظر میرسد که در این زمینه روشهای متعددی استاندارد شدهاند.
برآورد میزان تکثیر و بقاء سلول را میتوان با استفاده از روشهای شمارش مستقیم و غیر مستقیم انجام داد. شمارش مستقیم بصورت دستی ویا اتوماتیک با استفاده از هموسیتومتر و یا دستگاه شمارش ذرات که سلولها را بطور سریالی و در چند قطب زمانی شمارش میکند انجام میگیرد(Matsushita, T., 1982) .در روش غیر مستقیم از مواد رادیو اکتیو نظیر 3H-thymidine و رنگهای مختلفی نظیر نوترال رد، MTT و XTT3 استفاده می شود.
از آن جایی که استفاده از مواد رادیو اکتیو علی رغم حساسیت فوقالعاده بالای آن مشکلات خاصی را برای محقق ایجاد میکند، امروزه روشهای رنگ سنجی به دلیل سهولت در بکارگیری، سرعت و دقت کافی در حصول نتایج متداولتر میباشد (Buttke, T.M., 1991) (Heidari, M., 2003) .
از طرفی در چندین مطالعه نشان داده شده است که تفاوت قابل ملاحظهای بین روشهای رنگ سنجی و رادیو اکتیو وجود ندارد و لذا روشهای رنگ سنجی به عنوان یک روش قابل اعتماد مطرح میباشند(Mosmann, T. 1983 ) .
روش سنجش MTT یک تست آزمایشگاهی و یک ارزیابی رنگ سنجی غیر رادیو اکتیو است که جهت بررسی تاثیر دارو بر روی رشد سلولها، سمیت سلولی ترکیبات دارویی، فرآوردههای گیاهی و سایر مواد شیمیایی و نیز جهت اندازه گیری تکثیر سلولها در پاسخ به موادی نظیر فاکتورهای رشد، سیتوکینها، مواد غذایی و… کاربرد دارد .این روش در اوایل دهه 1980 میلادی توسط Mossman معرفی گردید.
از مزایای این روش میتوان به سرعت انجام کار، سهولت اجرا و سنجش همزمان اثرات چند ماده که همگی در یک فلاسک 96 خانهای انجام شدهاند اشاره نمود. بدین خاطر است که می توان از این تکنیک برای مقایسه ردههای سلولی گوناگون، مقایسه عوامل سیتوتوکسیک و یا بررسی اثرات ترکیبی داروها با یکدیگر استفاده نمود(Mosmann, T. 1983 ).
اساس این روش استفاده از نمک زرد رنگ و محلول تترا زولیوم است که به اختصار MTT نامیده میشود. این نمک بوسیله سلولهای زنده جذب و در اثر فعالیت ردوکتازی آنزیمهای دهیدروژناز میتوکندریایی به کریستالهای نامحلول و بنفش رنگ فورمازان تبدیل میگردد(شکل 1-5)(Wang, X., 2006)
این کریستالها در خارج از سلول با افزودن یک حلال مناسب نظیر دی متیل سولفوکساید (DMSO)2 ، محلول اسیدی اتانول و یا محلول سولفات دو دسیل سدیم رقیق شده در اسید هیدروکلریدریک حل میشوند (Fotakis, G., 2006).
جذب نوری این محلول رنگی را می توان در طول موج خاصی ( عموما بین 500 تا 600 نانومتر) بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه گیری نمود. لازم به ذکر است که میزان حساسیت این رنگ میتواند تحت تاثیر فاکتورهای ویژهای از جمله حجم سلول و نیز مواد رنگی موجود در سیتوپلاسم قرار گیرد(Wang, X., 2006) .
برای هر سلولی یک رابطه خطی میان تعداد سلولهای زنده و میزان جذب اندازهگیری شده وجود دارد. که این رابطه امکان تعیین دقیق هر گونه تغییراتی را در میزان حیات و تکثیر سلولها فراهم میسازد. در واقع از آن جایی که این واکنش احیایی تنها زمانی که آنزیم های ردوکتاز میتوکندریایی فعال هستند رخ میدهد، بنابراین میزان انجام واکنش مذکور را میتوان به عنوان معیاری جهت سنجش میزان سلولهای زنده بکار برد. زمانی که میزان فورمازان بنفش رنگ تولید شده بوسیله سلولهای تیمار شده با ماده مورد نظر را با میزان فورمازان تولید شده بوسیله سلولهای کنترل مقایسه کنیم، میتوان میزان تاثیر ماده مذکور را در مرگ و میر سلولها و یا تغییر در متابولیسم سلولها را از طریق رسم نمودار دوز- پاسخ مورد ارزیابی قرار داد (Klaude. M., 1996).
فصل دوم
ادبیات و مستندات
چهارچوب ها و مبانی
سابقه و پیشینه تحقیق
گیاهان از گذشتههای بسیار دور تا کنون اثرات بسیار مفیدی در درمان انواع مختلف بیماریها در بشر داشتهاند ( Etkin 1981 ). براساس آمار سازمان جهانی سلامت WHO ، در حدود 80 درصد بیماریهای ساکنان جهان بوسیله ی داروهای گیاهی درمان میشود (WHO 2003). علاوه بر آن گیاهان سابقهی طولانی در درمان سرطان دارند(Eva JM et al 2006) .
استفاده از ترکیبات گیاهی به عنوان عوامل ضد سرطانی برای اولین بار توسط Hartwell و همکارانش در اواخر دهه 1967 انجام شد، آنها از Podophyllotoxin و مشتقات آن به عنوان عوامل ضدسرطانی استفاده کردند (Srivastava, V. et al 2005).
با شیوع وگسترش سرطان در ایران و جهان نیاز به داروهایی با عوارض جانبی و تداخلات دارویی کمتر و اثرات درمانی بهتر از طرف پژوهشگران مورد توجه قرار گرفت، به طوری که امروزه بیش از % 60 ترکیبات ضد سرطانی برای درمان بیماران سرطانی از منابع گیاهی، دریایی و میکروارگانیسم ها بدست میآیند . (Srivastava, V. et al 2005)
بالوناس و کینگهورن درسال 2005 در مطالعهای که بر روی گیاهان دارویی انجام دادند نشان دادند که ترکیبات دارویی موجود در گیاهان منجر به کشف درمانهای متنوع و جدید برعلیه سرطان، ایدز و آلزایمر شده است(Balunas MJ, Kinghorn AD. 2005).
بوتلت در سال 2004 در تحقیقاتش در مورد نقش محصولات طبیعی در کشف داروها بیان داشته است که از سال 2000 تا کنون در کارخانجات داروسازی از ترکیبات طبیعی و گیاهی برای ساخت داروهای بیماری سیستم ایمنی و بیماریهای متابولیک استفاده شده است(Butlet MS. 2004).
فرانسورت و اکرل در سال 1985 در مطالعاتشان که برروی گیاهان دارویی انجام دادند اینچنین بیان نمودند که گیاهان را همیشه میتوان به عنوان منبع مهمی در دارو مورد استفاده قرار داد و عصاره گیاهان برای درمان بیماریها مفید واقع میشوند و میتوان آنها را جایگزین برخی داروهای شیمیایی قرار داد که نیاز به خریداری و واردات دارند(Farnsworth NR, et al. 1985).
کراگ و نیومن در سال 2005 در مقالهشان با عنوان گیاهان منبعی بر علیه سرطان بیان داشتهاند که چند داروی ضد سرطان مهم مانند تاکسول، وینبلاستین و وینکریستین از Epipodophyllotoxin مشتق شدهاند که منشا گیاهی داشته و در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند(Cragg GM, Newman DJ. 2005)
Anrep در سال 1946 با تحقیق دربارهء تاثیر عصاره گیاهAmmi visnaga بر سندرم آنژینال درسگ این چنین بیان داشت که: خلین ماده اصلیAmmi visnaga به طورفیزولوژیکی درسگها بررسی شد(برآمادگی قلب-شش وکل حیوان باتوجه به تاثیرآن برقلب وچرخه قلب) و نتیجه این که خلین گشادکننده موثر باعمل انتخابی بر رگهای قلب است. بنابراین شریان باتوجه به میزان ناکافی افزایش مییابد که کل فشارخون را پایین میآورد. خلین ازنیتریت و دیگر گشادکنندهها اثر موثری دارد و عمل انتخابی بر رگهای شریانی داشته است. بنابراین فشارخون سیستاماتیک به حداقل میرسد. عمل آن آرامتر اما طولانیتر از نیترت میباشد. استفاده از آن درمان مستمر برای توقف یا کاهش فراوانی و شدت حملات آنژین یا برای رهایی ازحملات شدید اولیه درد است(Anrep, G.V, 1946) .
Min soo در سال 2010 با بررسی اثر ویسناژین بر هیپوکامپ موش بیان داشته است که آیا visnagin دارای اثر محافظت در برابر اسید kainic acid) ka ) ناشی از مرگ سلولهای عصبی است و نتیجه گرفته است که visnagin اثر محافظت نورونی در شرایط سرکوب KA ناشی از پاتوژنز در مغز را داراست و این اثر محافظت نورونی خود را با اثرات ضد التهابی اعمال میکند (Min soo Kwon,2010)
یاسر عبدا.. سلیم در سال 2012 با بررسی قطعات هوایی گیاه دارویی Ammi majus L که منجر به جداسازی کومارین جدید، 6 – هیدروکسی-7-متوکسی-4 متیل کومارین و 6 هیدروکسی-7-متوکسی کومارین شده است (این اولین بار است که ای ترکیبات از این گیاه جدا شده است و از اجزای اصلی فورانوکومارینها هستند که از ترکیب اصلی گزانتوتکسین، آموایدین تا ایمپراتورین و برگاپتن است) فعالیت ضد التهابی و ضد ویروسی کومارین را اثبات کردند (Yasser abdelaal salim, Nabil Hassan Ouf. 2012)
آقایان فامی و ابوشادی در سال 1947 با تاثیر همزمان موضعی وخوراکی آموایدین(گزانتوتوکسین) جدا شده از عصاره میوه Ammi majus به درمان بیماری برص(vitiligo) پرداخته و از 10% بیماران کاملا معالجه شده و 18% دیگر نیز بیش از 50% بیماری را برطرف کردند(Fahmy, I.R., Abu-Shady, 1947).
Vanachayangkul و همکارانش در سال 2011 با تجویز عصاره آبی از میوه Ammi visnaga و اثر 2ترکیب عمده موجود در این گیاه با نام خلین و ویسناژین بر روی موشی با بیماری سنگ کلیه ناشی hyperoxaluria نشان دادند که میزان قابل توجهی از رسوب کریستال اگزالات کلسیم (coax) کاهش پیدا کرد (Vanachayangkul.p, 2011).
lee و همکارانش در سال 2010 نشان دادهاند که ویسناژین ماده فعال در گیاه Ammi visnaga است که دارای فعالیت بیولوژیکی به عنوان یک گشادکننده عروق و فشار خون با مهار ورود کلسیم به داخل سلول است.
سرطان یکی از عمدهترین معضلات بهداشت عمومی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. تخمین زده میشود که 9/10 میلیون مورد جدید، 7/6 میلیون مرگ و 6/24 میلیون فرد زنده در سال 2002 با سرطان مواجه بودهاند(Balunas MJ, Kinghorn AD, 2005). سرطان دومین عامل کشنده در ایالات متحده است (Butlet MS, 2004) . فراوردههای طبیعی کشف شده از گیاهان دارویی نقش مهمی در درمان سرطان داشتهاند. از 35 داروی