ب). سطح تبیین : در این سطح، به منظور بررسی نحوهی تاثیرات عوامل و تعیین کنندهها بر سبک زندگیسلامتمحور از آزمونهای آماری مختلف نظیر تحلیلواریانس، ضریبهمبستگی، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شد.
۴-۷- تعاریف متغیرها
تعریف عملی، یک مفهوم و به بیان دقیقتر، یک متغیر را به صورت اعمال و اموری که در مطالعه به عنوان معرف و معادل آن مشخص میشود، تعریف میکند. متغیرهای مورد بررسی در این تحقیق شامل سهدسته متغیرهای مستقل، واسطهای و بینابین میباشد. دراینجا، به مفهومسازی یعنی مشخص سازی متغیرها، ابعاد و تعیین شاخصهای گوناگون آن میپردازیم.
۴-۷-۱ – متغیرهای مستقل
منظور متغیرهایی است که بر دیگر متغیرها تاثیر میگذارند. در این بررسی، متغیرهای مستقل به دو دسته متغیرهای جمعیتی و اجتماعی – اقتصادی تقسیم میشوند.
- متغیرهای جمعیتی
■ سن : به تعداد سالهایی که از عمر یک فرد (از لحظه تولد تا زمان تحقیق) میگذرد، گفته میشود. این متغیر در سطح فاصلهای سنجیده میشود.
■ وضعیت تاهل : در بررسیهای جمعیتی، معمولاً وضعیت تاهل در دو مقوله هرگز ازدواج نکرده (مجرد) و حداقل یکبار ازدواج کرده (متاهل) طبقهبندی میشود. در مقوله دوم یعنی حداقل یکبار ازدواج کرده خود به سه دسته دارای همسر، بیهمسر در اثر فوت همسر و بیهمسر در اثر طلاق همسر تقسیم میشود. در این تحقیق از این طبقهبندی استفاده شده است.
■ وضعیت اشتغال : جمعیت فعال هر جامعهای به دو دسته افراد شاغل و غیر شاغل تقسیم میشوند. “شاغل کسی است که کار یا شغلی را داراست و به این کار و شغل خود به عنوان یک تخصص و حرفه آگاهی دارد” (تقوی، ۱۳۷۲ : ۷۳). بنابراین، هر فرد یا دارای وضعیت شاغل است یا غیر شاغل. که هر کدام به عنوان یک گروه مجزا مورد بررسی قرار میگیرند. در این تحقیق وضعیت اشتغال پاسخگو به هفت قسمت تقسیم بندی شده است : آزاد، دولتی، خصوصی، دانشجو، خانهدار، بیکار و سایر.
■ بعد خانوار : اکثر افراد جمعیت در واحدهایی اجتماعی، اقتصادی و بیولوژیکی که به نام خانوار است گرد هم زندگی میکنند. خانوار دارای شماری از افرادی است که به این شمار، بعد خانوار می گویند (امانی، ۱۳۷۹ : ۳۹).
| برای دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت pipaf.ir مراجعه نمایید. |
- متغیرهای اجتماعی – اقتصادی
■ تحصیلات : منظور فراگرفتن علوم و فنون که توسط نظام آموزشی جامعه ارائه و درجهبندی شده است. در اینجا سطح تحصیلات بر اساس تعداد سالهای کاملی که شخص پاسخگو صرف فراگیری آموزش رسمی نموده است و در سطح مقیاس فاصلهای سنجیده شده است.
■ درآمد خانواده : مجموعه عایداتی است که یک فرد در نتیجه سهیم شدن در فعالیتهای تولیدی به دست میآورد. در این تحقیق، منظور ما کلیهی درآمدهای ناشی از کار اعضای خانواده است که ماهیانه دریافت میکنند.
■ میزان مطالعه در حوزهی سلامت : اندازهی مطالعه فرد درخصوص رفتارهای سالم از قبیل مهارتهای زندگی، ورزش، تغذیه، مدیریت استرس و … است. این متغیر در سطح ترتیبی چند وجهی سنجیده شده است.
■ میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی : ساعات استفادهی پاسخگو از انواع وسایل ارتباط جمعی در طی یک شبانه روز مورد نظر است. این متغیر با طرح سئوال در ارتباط با ۴ وسیله ارتباطی (ماهواره، تلویزیون داخلی، رادیو و اینترنت) سنجیده شد که در نهایت از مجموع وسایل، یک متغیر ساخته و در سطح فاصلهای اندازه گیری شد.
■ هویت طبقاتی : به درک افرادی از جامعه اطلاق میشود که به لحاظ داشتن ارزشهای مشترک، منزلت معین، فعالیتهای دسته جمعی، میزان ثروت و دیگر دارائیهای شخصی و نیز آداب معاشرت با دیگر بخش های همان جامعه متفاوت باشند (کوئن، ۱۳۷۲: ۲۳۹). در این بررسی از پاسخگو خواسته شده تا با توجه به وضعیت اجتماعی و اقتصادی خود، بیان کند به کدام طبقهی اجتماعی تعلق دارد. هویت طبقاتی حاصله در ۴ سطح از پایین تا بالا درجه بندی شد.
■ حمایت اجتماعی : سارافینو حمایت اجتماعی را میزان برخورداری از محبت، همراهی و توجه اعضای خانواده، دوستان و سایر افراد تعریف میکند (سارافینو، ۲۰۰۰؛ به نقل از نبوی و دیگران، ۱۳۸۸ : ۸۵). حمایت اجتماعی در این تحقیق دارای سه بعد عاطفی، ابزاری – مالی و اطلاعاتی است. که با ۱۴ گویه (۶ گویه : بعد عاطفی، ۵ گویه : بعد ابزاری و مالی، ۳ گویه : بعد اطلاعاتی) سنجیده شده است.
۴-۷-۲ – متغیر وابسته : سبک زندگی سلامت محور
تعریف نظری : یک الگوی چندبعدی از کنش خود آغاز و ادراکات فرد است که برای نگهداشت و کنترل سطوح سلامتی، خودشکوفایی و رضایتمندی فرد می باشد (کدوان، ۱۹۹۶؛ به نقل از زنجری، ۱۳۹۰: ۹۸).
تعریف عملیاتی : میزانی که برای هر فرد در رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت که در پرسشنامه سبک زندگی سلامتمحور ۲ پندر[۶۰] آمده است، اندازهگیری میشود. این پرسشنامه شامل شش زیر مقیاس؛ مسئولیت سلامت، فعالیت فیزیکی، تغذیه، رشد روحی، روابط بین فردی و مدیریت استرس است.
۴-۷-۳- متغیرهای بینابین ( زمینههای سلامتی) :
■ وضعیت سلامتی خود گزارش شده :
تعریف نظری : ارزیابی ذهنی فعلی فرد از سلامت خودش (تایگ، ۱۹۹۷: ۷).
تعریف عملیاتی : به صورت عینی از پاسخگویان پرسیده شود که وضعیت سلامت عمومی خود را چگونه ارزیابی میکنید. سئوالات این قسمت از پرسشنامهی ۲۸ سئوالی سلامت عمومی استخراج شده است. و با یک مقیاس ۴ گویهای سنجیده شد.
■ خودکارآمدی سلامت خودگزارش شده :
تعریف نظری : به بیان پندر اثربخشی قضاوت افراد از توانایی یک فرد برای همراهی یک مرحله مشخصی از اجرا میباشد.
تعریف عملیاتی : یک ارزیابی از باور زنان مربوط به توانایی آنان برای شرکت کردن در رفتارهای ارتقاء سلامت که با یک مقیاس ۴ گویهای سنجیده شد. سئوالات مربوط به این مقیاس نیز از پرسشنامهی خودکارآمدی عمومی شوارزر استخراج و سپس تجدید نظر شد.
■ سابقهی بیماری : در این پژوهش، منظور تجربه کردن یا مبتلا بودن به یکی از بیماریهای مزمن شایع در بین زنان است که با ۱۲ عنوان بیماری سنجیده شده است.
■ آگاهی از رفتار سلامتی : میزان معلوماتی که فرد از طرق مختلف در زمینهی رفتارهای سالم کسب می کند. در این تحقیق آگاهی از رفتار سلامتی با ۴ گویه در قالب طیف لیکرت درباره تغذیه، ورزش، مدیریت استرس و مشارکت اجتماعی سنجیده شد.
فصل پنجم
تجزیه و تحلیل دادهها
در این فصل به ارائهی نتایج آماری این تحقیق میپردازیم. دادههای پیمایشی با تحلیل کمی سازگارند. انتخاب مناسبترین تکنیک تحلیل، تابع ساختار فرضیات و نحوه سنجش متغیرها است. تحلیل دادههای پیمایشی هم به صورت توصیفی و هم به صورت تبیینی انجامپذیر است. در تحلیل توصیفی، هدف عمده مطالعه چگونگی توزیع دادههای تجربی در واحدهای تحلیل است. در این سطح شواهد تجربی از طریق آماره هایی مثل جداول توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار، مد و میانه توصیف میشوند. در تحلیلتبیینی فرضیات تحقیق از طریق تکنیکهای تحلیل چند متغیری به صورت تجربی آزموده میشوند. کاربرد تکنیک هایی مانند تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر در این سطح صحیح است (ساعی، ۱۳۸۷).
۵-۱- آمار توصیفی
در این قسمت از تحقیق، با استفاده از جداول توزیع فراوانی و درصدی، به ارایهی توصیفی از یافتههای تحقیق میپردازیم. ابتدا ویژگیهای جمعیتی نمونه مانند سن، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و … معرفی خواهند شد، در ادامه خصوصیات اجتماعی- اقتصادی مانند تحصیلات، درآمد، حمایت اجتماعی و … خواهد آمد، سپس یافتههای مربوط به سبک زندگی سلامت محور، ابعاد و گویههای آن ارائه میشود. در ادامه سلامت عمومی خود گزارش شده و خودکارآمدی سلامت، مطرح خواهد شد. در نهایت، یافتههای مربوط به حمایت اجتماعی و آگاهی از رفتار سلامتی ارایه میشود.