خوبی طراحی و اجرا کند. باید توجه داشت که استراتژی های گوناگون نیازمند مهارت ها و توانایی های متفاوتی هستند. اگر نقاط قوت سازمان به گونه ای باشند که تعداد زیادی از رقبا از آنها برخودار باشند؛ نقاط قوتی معمولی هستند که سازمان را در بهترین حالت در وضعیت برابری رقابتی قرار می دهند و سازمان می تواند با استفاده از آنها به عملکرد اقتصادی عادی دست یابد. اگر نقاط قوت منحصر به سازمان بوده یا در تعداد کمی از رقبا وجود داشته باشد می توان گفت که سازمان به شایستگی متمایزی دست یافته است که برای هرکسی قابل دستیابی نیست . با داشتن چنین قابلیت هایی، سازمان از مزیت رقابتی برخوردار می شود و اگر مزیت رقابتی سازمان به گونه ای باشد که در محیط، بازار و در میدان رقابت دوام بیشتری داشته و توسط سایر رقبا به راحتی تقلید نشود در آن صورت به یک مزیت رقابتی پایدار تبدیل خواهد شد.در مقابل، عواملی ضعف تلقی می شوند که سازمان توانایی انجام آنها را ندارد در حالی که قبلاً می توانست انجام دهد یا رقبای اصلی این توانایی را دارند. کهنگی و فرسودگی ماشین آلات، فقدان منابع مالی و غیره از آن جمله هستند. نقاط ضعف؛ مهارت ها و توانایی هایی هستند که سازمان به خاطر عدم برخورداری از آنها نمی تواند استراتژی هایی را انتخاب و اجرا کند که از ماموریت سازمانی حمایت شود. یک سازمان در مقابله با ضعف های خود باید جهت کسب نقاط قوت لازم برای طراحی و اجرای استراتژی های حمایت کننده از ماموریت خود سرمایه گذاری کند(رضایی، 1385).
این عوامل توسط سازمان قابل کنترل هستند و سازمان ها تلاش می کنند استراتژی هایی را انتخاب نمایند که نقاط قوت آنها را تقویت کند و ضعف های آنها را رفع سازد. نقاط قوت عواملی هستند که نسبت به گذشته سازمان، یا میانگین صنعت یا نسبت به رقبا، برای سازمان مزیت محسوب می شوند؛ ولی نقاط ضعف، عواملی هستند که سازمان در آن موارد، توانایی لازم را ندارد، در حالی که رقبا از آن توانایی ها برخوردار هستند (امینی و سماواتیان 1389).
فرآیند ارزیابی عوامل درونی سازمان درست موازی فرآیند بررسی عوامل خارجی می باشد. برای تعیین نقاط قوت و ضعف سازمان باید نمایندگان مدیران و کارکنان تمام شرکت نقشی فعال داشته باشند. برای بررسی عوامل درونی سازمان باید درباره مدیریت، بازاریابی، امور مالی، تولید، سیستم اطلاعات رایانه
و تحقیق و توسعه اطلاعاتی را گردآوری و دسته بندی نمود.
2-11-2-1 فرایند بررسی عوامل داخلی
شرایط درونی شامل مجموعه عواملی می شود که در داخل سازمان وجود داشته و تحت کنترل مدیریت آن می باشد. در واقع میزان قدرت رقابتی سازمان متکی به توانمندی های درونی هر سازمان می باشد. این عوامل در شکل 2-5 ارائه گردیده است که در ادامه به بررسی هریک پرداخته شده است (احمدی، 1377).
1- مدیریت: برنامه ریزی، سازماندهی، ایجاد انگیزه، تامین نیروی انسانی، اعمال کنترل
2- بازار یابی: مدیریت بازاریابی، پرسنل فروش، تبلیغات، توزیع و …
3- سیستم مالی و اعتبارات
عوامل داخلی 4- تولید: ظرفیت، بهره وری، بازدهی، کنترل کیفیت و …
5- تحقیق و توسعه
6- سیستم اطلاعات رایانه ای
7- نیروی انسانی
شکل(2-5) فرایند بررسی عوامل داخلی (احمدی، 1377)
الف. مدیریت
مدیریت دارای پنچ وظیفه اصلی است: برنامه ریزی، سازماندهی، ایجاد انگیزه، تامین نیروی انسانی، اعمال کنترل. برنامه ریزی سنگ بنای فرایند تدوین استراتژی های اثربخش است. برای اجرا و ارزیابی موفقیت آمیز استراتژی ها، برنامه ریزی امری ضروری است زیرا فعالیت هایی مانند سازماندهی، ایجاد انگیزه در کارکنان، تامین نیروی انسانی و اعمال کنترل به برنامه ریزی خوب و مناسب بستگی دارند(دیوید، 1999).
لیست بعضی از عوامل منتخب در مدیریت به شرح ذیل است.
– استفاده از مفاهیم یا اصول استراتژیک
– بررسی ساختار سازمانی
– ارزیابی نحوه پاداش دهی
– بررسی جابه جایی و غیبت کارکنان(دیوید، 1999).