معانی کلی کیفیت شامل مناسب بودن برای مصرف یا مجموعه ای از خصوصیات و ویژگی ها که مطلوبیت ایجاد می کند و نیازها را برطرف می کند، تعریف شده است. کیفیت همچنین به صورت واژگانی از جمله کنترل کیفیت، سطح کیفیت، افزایش کیفیت و غیره به کار می رود(قیلین و همکاران،2008).
عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی
عوامل محیطی (دولت، قوانین و مقررات موجود و …)
کیفیت حسابرسی
ورودیها (استانداردهای حسابرسی، ویژگی های حسابرس،فرایند حسابرسی و …)
خروجی ها (گزارش حسابرس، اطلاع رسانی های حسابرس و…)
رحمانی و محمدی، 1390، مجله دانش حسابرسی
2-3-نقش استانداردهای حسابرسی در کیفیت حسابرسی
استانداردهای حسابرسی از طریق فراهم آوردن معیارهای مورد قبول و متداول برای فعالیت حسابرسی، در کیفیت حسابرسی یک نقش اساسی ایفا نموده و بر مبنای یک فرآیند کاملا درست، شفاف و قوی که در درون خود ترکیب گسترده استفاده کنندگان و مشاوران را دارد، شکل گرفته اند. این مطلب، به همراه نظارت مستقل بر فرآیند تدوین استانداردها به وسیله هیئت نظارت منافع عمومی، اطمینان می دهد که استانداردها از کیفیت بالایی برخوردارند. برای این که استانداردها به اهداف تعیین شده دستیابی پیدا کنند، باید به موقع، نامتناقض و دقیق باشند(کمیته تدوین استانداردهای حسابرسی،1389).
2-4- کیفیت حسابرسی
کیفیت حسابرسی سنجش و ارزیابی بازار از توانایی حسابرس در کشف تحریفات با اهمیت و گزارش تحریفات کشف شده تعریف شده است(دی آنجلو،1981).
کیفیت حسابرسی ایجاد اطمینان از صورت های مالی است و احتمال آنکه صورت های مالی هیچگونه تحریف با اهمیتی نداشته باشد تعریف شده است(پال مردوس،1988).
کیفیت حسابرسی غیر قابل مشاهده است و نمی توان آن را به صورت مستقیم اندازه گیری کرد. در نتیجه پژوهشگران مختلف از شاخص های مختلفی جهت سنجش کیفیت حسابرسی استفاده کرده اند که به صورت کلی شامل موارد زیر می باشند:
2-5- معیارهای سنجش کیفیت حسابرسی
2-5-1- اقلام تعهدی اختیاری
این اقلام ابزاری جهت مدیریت سود هستند. اقلام تعهدی اختیاری اقلامی هستند که مدیریت می تواند جهت دستکاری سود آن ها را دستکاری کند و در جهت کسب منافع بیشتر عمل کند. اقلام تعهدی باعث ایجاد تفاوت بین سود و جریان وجوه نقد می شود و در نتیجه با فرض اینکه جریان های نقدی دستکاری می شوند تنها راه دستکاری سود و افزایش و کاهش در اقلام تعهدی اختیاری است. یکی از راهکارهای جلوگیری از بوجود آمدن مدیریت سود انجام حسابرسی است. حسابرس ها می توانند با انجام کنترل های لازم هشدارهای لازم را به استفاده کنندگان از صورت های مالی در خصوص وجود مدیریت سود بدهند. بسیاری از پژوهش گران از جمله بکر و همکاران(1998) عقیده دارند که این شاخص شاخصی مناسب در جهت اندازه گیری کیفیت حسابرسی است زیرا هر اندازه سطح اقلام تعهدی اختیاری یک شرکت بیشتر باشد امکان وجود مدیریت سود توسط مدیریت آن واحد بیشتر و حسابرس نتوانسته است به نحو مناسب از بروز آن جلو گیری کند و در نتیجه کیفیت حسابرسی در سطح پایینی بوده است.
مخالفان این روش دلایل گوناگونی را در خصوص ناکارامدی این شاخص در سنجش کیفیت حسابرسی بیان می کنند. لارنس و همکاران(2011) بر اساس پژوهش خود بر این عقیده اند که سطح اقلام اختیاری بیشتر تحت تاثیر ویژگی های صاحبکاران موسسه های حسابرسی است و نه خود آن و در نتیجه نمی تواند به عنوان شاخص در جهت سنجش کیفیت حسابرسی قرار گیرد. آن ها بر این باوراند که موسسه های حسابرسی بزرگتر صاحبکاران بزرگتری نیز دارند که این صاحبکاران به دلیل نوع عملیاتشان سطح اقلام تعهدی اختیاری پایین تری دارند که به اشتباه شاخصی برای بالا بودن کیفیت حسابرسی موسسه های حسابرسی بزرگتر شناخته شده است.
2-5-2-ضریب واکنش سود
این ضریب به سنجش واکنش بازار نسبت به سودهای پیش بینی نشده می پردازد و همانند اقلام تعهدی اختیاری یکی از معیارهای سنجش کیفیت سود است. بالسام و همکاران(2003) معتقدند که هر اندازه ضریب واکنش سود بالاتر باشد سود از کیفیت بالاتری برخوردار است. در نتیجه حسابرس موفق به جلوگیری و یا کشف مدیریت سود شده و کیفیت حسابرسی در سطح بالایی بوده است.
برخلاف نظر بالسام و همکاران(2003)، گیگر و راقوناندان(2002) معتقدند که این معیار نیز مانند اقلام تعهدی اختیاری سنجش مستقیمی جهت کیفیت حسابرسی به عمل نیاورده و تحت تاثیر عوامل بسیاری غیر از کیفیت کار انجام شده توسط حسابرس مستقل است.
2-5-3- تجدید ارائه(تعدیلات)صورت های مالی