مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 343

تخم دو زرده کردن-کاری بزرگ انجام دادن

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

خیس کردن-ادرار کردن به خود

اروای ننه‌ات-ارواح بابات
پر و بال-امکان-فرصت

 

 

دلداری دادن-تسلی دادن

پادرازی-نوعی شیرینی به اندازه ی کف پا

 

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

آیه آمدن-سوگند یاد کردن-به قرآن سوگند خوردن

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

راه خود را کشیدن و رفتن-بی هیچ مقاومت و اعتراضی جایی را ترک کردن

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

 

تازه کردن گلو-چیزی نوشیدن و سرحال آمدن

اشک کسی دم مشکش بودن(سخت زود رنج بودن، زود به گریه افتادن)

بارانی-اصطلاح دختران دانش آموز : دوست صمیمی و محبوب

خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است

از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)

پخش-پراکنده

آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو

داراشکنه-سمی قوی از گروه کلرور جیوه

تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن

 

 

 

تِرمال کردن-خراب کاری کردن-کثافت کاری کردن-گُه مال کردن

از خیر چیزی گذشتن(از چیزی صرفنظر کردن)

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

داداشی-برادر در زبان کودکان

حَرَج-مسئولیت-تکلیف

ترشرویی-بد خویی-اخمو بودن

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

چله گرفتن-نگا. چله داری کردن

تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق

دل را آب کردن-سخت آرزومند کردن-مشتاق کردن

 
زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن
آب(عزت و رونق، طراوت و تازگی، روح، شراب خالص)

آب برداشتن-هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن

اخ و تف کردن(آب دهان بیرون افکندن)

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

آواز دادن(خواستن)

رای اعتماد-رایی که نمایندگان مجلس در تایید به دولتی بدهند

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

دست اندر کار-دارای سهمی در انجام کاری-مشغول به کار
آشغالی-سپور
 

خرج برداشتن-پول لازم داشتن

حکایت-بسیار مهم-چیز عجیب

بند آوردن-متوقف کردن

پاشنه بخواب-کفش راحتی

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

حرم خانه-درون خانه که زنان زندگی می کنند

حرف شنوی-سر به راهی-تبعیت-نصیحت پذیری

دور اندیش-پایان نگر-پیش بین-عاقبت اندیش

چش-چشم
از زبان کسی مو در آمدن(کنایه از فرط تکرار و بی‌نتیجه بودن سخنی است)
دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

اهل بخیه-وارد در کار-اهل فن

زُل-خیره

الحق و الانصاف(انصافن، حقن)

حسابی-معقول-مورد اعتنا-کاملن

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

چراغ باران-چراغانی
زبان نفهم-کودن-بی شعور

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

روی دست کسی گذاشتن-به کسی تحمیل کردن

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

چراغان شدن-جشن گرفتن

تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

افقی برگشتن-شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن

 

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

زار-کوتاه شده ی هزار برای ریال
اُق زدن(بالا آوردن)

آدم چوبی(بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی)

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن
از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

زیادی-اضافی-بی مصرف-خارج از حد

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

دم به تله ندادن-با احتیاط رفتار کردن-خطر نکردن

دورخیز کردن-دویدن از دور برای پریدن از روی چیزی
دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

 
خیز گرفتن-آماده ی حمله شدن-در نظر گرفتن مسافتی برای اطمینان از رسیدن به مقصد

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

زهرحند-خنده ی تلخ و از روی خشم

حق کسی را کف دست کسی گذاشتن-کسی را به سزای کار خود رساندن

پشتک زدن-معلق زدن-رنگ عوض کردن-تغییر عقیده دادن
چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند
التفاتی-داده شده-مرحمتی-اعطا شده
پا به رکاب-آماده ی رفتن

خبرنگار-آن که برای روزنامه-مجله-یا رادیو و تلویزیون کسب خبر می کند

آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)

دفتر کل-دفتری که در آن انواع کلیه معاملات و خلاصه ی هر کدام را در آن وارد می کنند
چوب به سوراخ زنبور کردن-شوراندن و تحریک کردن عده ای

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن

اوستاکار-استادکار-ماهر و مسلط

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

پی نخود سیاه فرستادن کسی-کسی را از سر خود باز کردن

 

باد توی سرنا کردن-اسرار کسی را فاش کردن
پَر جبرئیل-چیز کمیاب و نادر-پول
آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق
 

با اشتها-متمایل به غذا

(به زبان کودکان) زخم شدن

آب شدن و به زمین فرو رفتن-دود شدن و به آسمان رفتن

دو دانگ-یک سوم-مقدار اندک-کم

پُک-هر بار کشیدن سیگار و چپق و از این نوع

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

زمخت-درشت-ناهنجار

ریقش را در آوردن-بیرون آوردن مواد درون امعا و احشا

اجاق کسی کور بودن-نازا بودن-بی فرزند بودن
از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

از سر نو(دوباره)

چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن
دل فرو ریختن-سخت وحشت کردن-بسیار ترسیدن

چرک-کثیف

زبر و زرنگ-چابک و فرز
داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور

خرج رو دست کسی گذاشتن-کسی را در خرج انداختن

 

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

درد دل-غم و اندوه درونی

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده
حُباب-سرپوشی که بر چیزی بگذارند

تسمه از گرده ی کسی کشیدن-کسی را به سود خود بی رحمانه به کار واداشتن

آستین بر چشم گذاشتن-پنهان گریستن

دم به ساعت-هر ساعت-هر لحظه

خانه نشین شدن-از کار بی کار شدن-معزول شدن
باد توی سرنا کردن-اسرار کسی را فاش کردن
تاکسی تلفنی-نوعی تاکسی که تلفنی درخواست می شود

 

جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

تو ذوق کسی خوردن-از سخن یا رفتاری دمغ شدن

خداپسندانه-مورد پسند خدا

راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

خاصه-خان لقب آرایشگر شاهان قاجار

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

حشری-شهوت ران-پر شهوت

 

پلاسیده-پژمرده-چروکیده

تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی

بازده-محصولی که انسان یا ماشین در مدتی معین تولید می کند

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

زحمت دادن-اسباب زحمت شدن-کنایه از شوهر زنی بودن

 
چرک-کثیف
پابوسی-زیارت
 

 

از قرار-ظاهرن-آن‌طور که پیدا است
ابرو آمدن(عشوه ریختن، غمزه کردن)

از پشه گوشت کبابی خواستن(خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن)

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن

 

خانه خرابی-بدبختی-زیان بسیار

الف-قاچ خربزه و از این قبیل-بچه‌ی کوچک-سیخ-راست
دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن

حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن

خرت به چند-کی از تو پرسید؟ به حساب آوردن-اعتنا کردن

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

دسته بازی-حزب و گروه راه انداختن
خط یازده سوار شدن-پیاده رفتن
درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

 

پشتک چار کش-نوعی بازی که کسی خم شده و کسی از پشت بر کمر او می جهد-جفتک چارکش

ریش کسی سر بالا رفتن-به مرگ نزدیک بودن کسی

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

چلو صاف کن-آبکش

آب مریم-شیره‌ی انگور-عصمت و طهارت

باد هوا خوردن-درماندگی و فقر کامل داشتن

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

باد زدن-با ایجاد جریان هوا خنکی یا اشتعال پدید آوردن

دست و پای خود را گم کردن-دست پاچه شدن

زیر غربالی-دانه هایی که به مرغ و پرنده می دهند

دست خدا به همراه-در پناه خدا

 
خون کسی در نیامدن-بی نهایت خشمگین بودن

 

اسپند روی آتش بودن(سخت نگران و دلواپس بودن، آرام و قرار نداشتن)

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر

 

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

خوش خرید-کسی که چانه نمی زند و نقد معامله می کند

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

باد زدن-با ایجاد جریان هوا خنکی یا اشتعال پدید آوردن

تسمه ای-آدم لاغر و باریک ولی نیرومند

در زدن-کوبیدن در خانه

از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)

بساز و بفروش-ساختن خانه ی بدون استحکام به قصد فروش

چنگک-قلاب آهنی نوک تیز
دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند
آفتاب برِ دیوار آمدن(به پایان آمدن عمر)

زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد
بی همه چیز-آدم بد جنس-نادرست-کسی که صفت خوبی ندارد

 

پیر کسی در آمدن-سخت اذیت شدن- پدر کسی در آمدن

دَلِگی-هیزی-چشم چرانی
انگشت در سوراخ مار کردن-دانسته خود را هلاک کردن

 
بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا
از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری
اگر و مگر کردن-شرط و بهانه آوردن

اَخ (به زبان کودکان)(بد، بدطعم)

پیشت-آوازی برای راندن گربه

اَجق وَجق(چیزی با رنگ‌های تند و زننده، دارای ترکیب ناهماهنگ)

 

رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن

جا خوش کردن-در جایی که معمولن نباید ماندن اقامت کردن

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

آه نداشتن که با ناله سودا کردن(آه در بساط نداشتن)

پشت پا به بخت خود زدن- به بخت خود پشت پا زدن
آمدن-آغاز به کاری کردن
دُم توی پا گرفتن-شکست خورده رفتن-نامید و ساکت شدن
انداختن-فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران-درست کردن
پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن

حرف های گنده تر از دهان-ادعاهای زیادی-سخنان خارج از توانایی

 
دور از شما ب-لانسبت

ته کیسه-آن چه که پس از دادن خرج ها در ته جیب و کیسه به جا می ماند

 

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن
باریک شدن-دقت کردن-در بحر چیزی رفتن

بردن سر کسی-با سر و صدا کسی را گیج و خسته کردن

دست و پا شکسته-ناقص-ناتمام
چیز به هم بافتن-راست و دروغ سر هم کردن

حساب داشتن-حساب بانکی داشتن

خوار و خفیف-ذلیل-بدبخت

حرف شنوی-سر به راهی-تبعیت-نصیحت پذیری

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

خودم جا، خرم جا-تکیه کلام کسانی که همه چیز را از دریچه ی منافع شخصی می بینند. من که دارم گور پدر بقیه

اطفال باغ-گل‌های تازه

دالنگ و دلونگ-صدای زنگ چارپایان

 

ریش خود را در آسیا سفید نکردن-تجربه داشتن

چغل خوری-سخن چینی

جرات داشتن-دلیر بودن-جسارت داشتن

دست خوش !-آفرین
جوجه خوردن-مرفه بودن-در ناز و نعمت زیستن

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

 
از چاله در آمدن و به چاه افتادن-از باران به ناودان پناه بردن

از زبان افتادن-لال شدن
اهل حال-دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی

 

 
خرج برداشتن-پول لازم داشتن

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

آب از لب و لوچه‌ی کسی سرازیر شدن-تمایل شدید داشتن-به طمع افتادن

د ِ-حرفی برای بیان مداومت

چشم، کرایه خواستن-کار کودکی که هر چه ببیند بخواهد

آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

تو زرد از آب درآمدن-بی ارزشی یا فساد چیزی آشکار شدن

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

بند انداختن-برچیدن موی چهره ی زنان با نخ تابیده
حرف های گنده تر از دهان-ادعاهای زیادی-سخنان خارج از توانایی

آبدار-سخت-شدید-سنگین

چرت و پرت-حرف مفت-حرف بی خود
باغ وحش-جایی برای نگهداری انواع حیوانات غیر اهلی

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

پته ی کسی روی آب افتادن-راز کسی فاش شدن-رسوا شدن

بی سر و ته-بی معنی-بی هوده-بی نظم

پُخت-هر نوبت از پختن

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود

رودربایستی داشتن-ملاحظه کردن-پروا داشتن

 

تعارفی-کسی که بیش از اندازه اهل تعارف است-قابل پیشکش

استغفرالله(خدا نکند، خدای نکرده، هرگز)

اداره بازی-پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری

 

حکیم باشی-پژشک تجربی و مدرسه نرفته

چاک خوردن-شکافته شدن-پاره شدن

زکی-لفظی که به هنگام باور نکردن و رد کردن حرف طرف گفته می شود

دل قرصی دادن-اطمینان خاطر دادن

آفتاب‌رو(جایی که آفتاب بر آن بتابد)
حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند

آمیزقلمدون-میرزا‌بنویس-کاتب

پشت اندر پشت-نسل اندر نسل

ددر برو-نانجیب-زن بدکاره

دستمالی-دست مالیدن

اله و بله-چنین و چنان

برفک-دانه های سفیدی که در دهان نوزادان پدید می آید-بخار یخ بسته-نقطه های سفید روی تصویر

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

چیل-آدم بد بیار

آلبالو گیلاس چیدن(نگاه کردن و ندیدن)

از اوناش نبودن ( فقط به‌صورت منفی)(از جمله‌ی کسانی نبودن که مخاطب گوینده‌ی جمله را از آنان پنداشته است)

حساب حاج هادی زغالی-حساب ساختگی

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

روبوسی-به مناسبتی روی یکدیگر را بوسیدن
آب بستن در چیزی-آبکی و رقیق کردن

خاک به سری-همبستری زن با شوهر

تریاک مال-کسی که تریاک را برای فروش لوله می کند

خرابکاری-به هم زدن نظم-ایجاد اختلال-آلودن بستر و لباس-تروریسم

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

دماغ سوختگی-خجالت زدگی-ناکامی
ریز ریز کردن-کاملن خرد و کوچک کردن

اداره بازی-پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری

آهن کهنه به حلوا دادن-معامله‌ی پرسود کردن

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

از اوناش نبودن ( فقط به‌صورت منفی)(از جمله‌ی کسانی نبودن که مخاطب گوینده‌ی جمله را از آنان پنداشته است)

 

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

ریش و پشم-موهای صورت-ریش و سبیل
چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن

چله اش افتادن-آبستن نشدن زن

تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

 
بد سیرت کردن-به دختری تجاوز کردن-بی عصمت کردن

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

آب مریم-شیره‌ی انگور-عصمت و طهارت

چال افتادن-گود شدن

پَرِ گوش و-پره لاله ی گوش

پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن

چپ بودن خواب زن-خلاف شدن آن چه زن در خواب بیند
بیرون روش-اسهال-شکم روش

پَر جبرئیل-چیز کمیاب و نادر-پول

پشت بند-به دنبال-در ادامه-چیزی که پس از چیز دیگری بنوشند یا بخورند

 
انگشت به دهان نهادن-متحیر ماندن

تن زدن-سرپیچیدن-نپذیرفتن

 

ابوقراضه-ابوطیاره

چسش دادن کاری را-لفت و لعاب دادن-بیش از اندازه مهم وانمود کردن

حق و حساب دان-لوطی منش-پای بند به آداب و رسوم اجتماعی

چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

خالو-دایی-کلمه برای خطاب در جنوب ایران
به رخ کشیدن-به چشم آوردن-یادآوری کردن

بَر و رو-قد و قامت-چهره

خاکستر نشین-بدبخت-سیه روز-ذلیل
دک و دنده-بالا تنه

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

توان انجام کاری را داشتن

زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن
ژل-مایعی برای شکل دادن موی سر
دَنگال-جادار-بسیار فراخ

اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

بر وفق-مطابق-موافق

از سر کسی زیاد بودن-بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن

تلو تلو-حرکت به چپ و راست در حین راه رفتن بر اثر سستی

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

پا سبک-مبارک قدم-جلف و سبک

چشم و چراغ-شخص مورد علاقه-محبوب

بخت برگشته-تیره روز-سیاه بخت-بیچاره

خنگ-نادان-ابله-کودن

 

پر بدک-خیلی بد

آب لمبو(چلانده‌شده، فشرده)

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

تو نخ کسی یا چیزی بودن یا رفتن-کسی یا چیزی را پاییدن و زیر نظر داشتن

پر زدن-به چیزی یا کسی اشتیاق فراوان داشتن

دزد و دغل-نادرست و مکار

زهره ترک کردن-سخت ترساندن-از وحشت به حال مرگ انداختن

بالای چشمت ابروست- به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست

دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن

زمخت گفتن-دشنام دادن-سخنان درشت گفتن

چیلک دان-چینه دان

 

از قرار(ظاهرن، آن‌طور که پیدا است)

پوست کلفت-سخت جان-مقاوم

ریش بز-گیاهی همیشه سبز و پرشاخه