نگارنده در این پایان نامه درصدد است تا با مطالعه پایاننامههای انجام شده درحوزه مطالعات فرهنگی در ایران در مرحله نخست میدانهای تحقیق مطالعات فرهنگی در ایران را استخراج کند. با این توضیح مهمترین هدف تحقیق حاضر، کشف، استخراج و ارائه دستهبندی از مولفههای اصلی مورد توجه در تحقیقات انجام شده از سوی دانشجویان رشته مطالعات فرهنگی در دانشگاههایی است که مجری این رشته بوده و هستند. براین اساس پایاننامههای دفاع شده از ابتدای پذیرش دانشجو در رشته مطالعات فرهنگی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی از سال 1380، دانشگاه علم و فرهنگ و دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از سال 1384 مبنای پژوهش قرار گرفتهاند. لازم به ذکر است که گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی سال گذشته منحل گردید از سویی در سال 1388 نیز شاهد شکلگیری و آغاز به کار گروه مطالعات فرهنگی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه کاشان بودیم که طبیعتا امکان لحاظ کردن پایاننامههای اولین دانشجویان فارغالتحصیل در این دانشگاه در مجموعه حاضر فراهم نمیباشد.
یکی دیگر از اهدافی که نگارش این پایاننامه را موجب شد، معرفی جریان متاخر مطالعات فرهنگی در جهان است. جریانی که مداخله در امر سیاستگذاری فرهنگی را وظیفه اصلی خود میداند و با این تمهید برآن است تا از حالت روشنفکری و فانتزیک و نقد صرف قدرت به درآمده و مفیدبودگی خود با قرار گرفتن در کنار نیروی مدیریتی و اجرایی نشان دهد.
بر این اساس امید آن می رود که از خلال نقد شرایط موجود و معرفی نسخه اخیر مطالعات فرهنگی در جهان با تکیه برآثار تونی بنت (متفکر استرالیایی و استاد دانشگاه وسترن سیدنی که پیشرو و پرچمدار ورود به حوزه جدید مطالعاتی در مطالعات فرهنگی می باشد) چشم انداز و دورنمایی مناسب و مفید برای پیوند میان دانش مطالعات فرهنگی و سیاستگذاری در ایران ترسیم گردد. امید است دانش تولید شده در طول نگارش این اثر به عنوان یک پرژه بنیادی شرایط لازم را برای نگارش و تدوین سیاست های مناسب فرهنگی و رسانه ای در گذر زمان در ایران فراهم شود.
بنابراین اهداف اصلی که در این پایاننامه دنبال میشود به شرح زیر عبارتند از:
ارزیابی وضعیت مطالعات فرهنگی در ایران با معیار سودمندی و مفیدبودگی عملی (دستاوردها و ناکامی های مطالعات فرهنگی ایرانی).
ارائه مدلی مطلوب و کارآمد در تغییر وضعیت موجود برای مطالعات فرهنگی ایرانی.
اهداف فرعی نیز شامل موارد زیر می باشد:
کشف و استخراج مولفههای اصلی مورد توجه در پایاننامههای نوشته شده از سوی دانشجویان رشته مطالعات فرهنگی و ارائه دستهبندی از آنها
معرفی نسخه اخیر مطالعات فرهنگی در جهان با تکیه برآثار تونی بنت و معرفی آن به عنوان مدلی برای مطالعات فرهنگی در کنار مدلهای پیشین
فراهم کردن بخشی از شرایط لازم برای نگارش و تدوین سیاستهای مناسب فرهنگی و رسانهای در برقراری پیوند میان دانش مطالعات فرهنگی و حوزه سیاستگذاری فرهنگی
سوالات تحقیق
آنچه در ابتدا ذهن نگارنده را درگیر نموده و به انتخاب موضوع این پایاننامه انجامید چشمانداز تازهای است که گروهی از منتقدان و حتی طرفدران مطالعات فرهنگی از حدود دو دهه پیش در نقد آن مطرح کردند. واکنش نسبت به متنگرایی و پوپولیسم غالب بر رویکردهای پژوهشی مطالعات فرهنگی مسائل جدیدی را پیش روی ما قرار دادهاند که بر ضرورت بازاندیشی در رویکردهای پیشین تاکید روزافزون داشته است. از سوی دیگر وضعیت مطالعات فرهنگی در ایران و واکنشهای متعددی که از داخل و خارج نظام دانشگاهی نسبت بدان شکل گرفته است سوالات متعددی را درمورد چیستی، کیفیت و دستاوردهای مطالعات انجام شده در این حوزه مطالعاتی طرح نمودهاند.
همانطور که استوارت کانینگهام( 2002: 13) در مقالهای با عنوان «مطالعات فرهنگی از منظر سیاست فرهنگی» اشاره میکند، به گونه دیگری به توضیح این تغییر پرداخته و به سوالات فراوانی که سیاست فرهنگی به مثابه یک زمینه مطالعاتی جدید پیش روی مطالعات فرهنگی قرار داده است. اشاره میکند. سوالاتی همچون؛
مفصل بندی سیاست و فرهنگ در جوامع مدرن غربی چگونه صورت می گیرد؟
آیا اساساً رابطه ای میان مطالعات فرهنگی و سیاست فرهنگی وجود دارد ؟ درصورتی که پاسخ این سوال مثبت باشد پرسش های مهمی مطرح می شود؛
رابطه پیش گفته میان مطالعات فرهنگی و سیاست فرهنگی چگونه است؟
با توجه به هدفی که در این پژوهش دنبال میشود سوالات اصلی این پژوهش به شرح زیر عبارتاند از:
رویکردهای موجود و غالب در مطالعات فرهنگی ایرانی کداماند؟ چه نقدهایی میتوان به آنها مطرح کرد؟
مولفههای اصلی رویکرد سیاستگذاری در مطالعات فرهنگی که بنت استرالیایی بنیانگذار آن میباشد چیست؟