تعریف سرقت رایانهای
در قانون جرایم رایانهای برخلاف سرقت سنتی هیچ تعریفی از سرقت رایانهای ارائه نشده است. اما با توجه به سرقت سنتی میتوان سرقت رایانهای را اینگونه تعریف کرد:« سرقت رایانهای عبارت از اینکه کاربر با استفاده از تکنولوژی رایانهای یا مخابراتی، به طور غیر مجاز، دادههای متعلق به دیگری را برباید.»
2-2- طبقه‌بندی جرایم رایانهای
سازمان ملل متحد اولین سازمانی است که اقدامی هر چند کوچک در جهت طبقه بندی جرایم رایانهای به عمل آورده است. این سازمان در نشریه بین المللی سیاست جنایی خود (شمارههای 43و44 ) جرایم رایانهای را به دو دسته به شرح زیر تقسیم کرده است:
«جرایم رایانهای میتواند شامل فعالیتهای مجرمانه‌ای باشد که ماهیتی سنتی دارند از جمله سرقت، کلاهبرداری، جعل و سوءاستفاده که همگی معمولا در همه جا مشمول ضمانت اجراهای کیفری میشوند. رایانه نیز راههای تازهای را برای سوء استفاده پدیدآوردهاست که میتوانند و یا باید مجرمانه محسوب شوند.»[1]
همانطور که در نشریه بین المللی سیاست جنایی سازمان ملل اشاره شده است، رایانه علاوه بر آنکه راههای تازهای برای سوء استفاده به وجود آورده که باید جرمانگاری شوند، وسیله و ابزاریی برای ارتکاب جرایمی که ماهیت سنتی دارند نیز میباشد. با این توضیح میتوان از نظر نظری جرایم رایانهای را به دودسته تقسیم کرد:
2-2-1- جرایم رایانهای سنتی
جرایم رایانهای سنتی جرایمی هستند که با همان شرایط قانونی که از طرق مرسوم ارتکاب می‌یابند، بوسیله رایانه نیز ارتکاب می‌یابند و قانونگذار ارتکاب بوسیله رایانه را به عنوان جزئی از اجزاء عنصر مادی آنها یا عامل تشدید و یا تخفیف مجازات آنها ذکر نکرده باشد. مثلا جرم جاسوسی رایانهای، در زمره جرایم علیه امنیت قرار می‌گیرد و جرم سرقت و کلاهبرداری رایانهای در جرایم علیه اشخاص دسته‌بندی می‌کنند.
2-2-2- جرایم رایانهای مدرن
جرایم رایانهای مدرن جرایمی هستند که غالباً پس از پیدایش رایانه بوجود آمده‌اند و با پیشرفت رایانه تحول پیدا کرده‌اند و به موجب قانون، رایانه به عنوان موضوع و یا ابزار جرم و جزئی از اجزاء تشکیل دهنده عنصر مادی آنها را تشکیل میدهد.[2] که ذیل به آن طبقه بندی اشاره شده است:
- جرایم رایانهای محض: مانند دسترسی غیر مجاز، جاسوسی رایانهای، تخریب داده‌ها;
- جرایم مرتبط با رایانه: مانند کلاهبرداری، سرقت و جعل رایانهای;
- جرایم محتوایی یا جرایم علیه محتوا: مانند خشونت در فضای مجازی، جرایم علیه اخلاق، عفت و نظم عمومی;
در قانون جرایم رایانهای به این تقسیم‌بندی توجه نشده و قانونگذار این قانون را در سه بخش کلی شامل جرایم و مجازاتها، آیین دادرسی و سایر مقررات تنظیم نموده است.[3]
.[1] نشریه بین المللی سیاست جنایی سازمان ملل متحد، ترجمهی: محمد دزیانی، شماره 43و44.
[2] . راجی م، 1385، نگاهی به قانون تجارت الکترونیکی، نشریه حقوقی گواه شماره 6 و7، بهار و تابستان، صص 69-65.
[3] . خداقلی، ز، 1383، جرایم رایانهای، انتشارات آریان، چاپ اول، ص 34.
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
تحلیل جرم شناختی سرقت در فضای سایبری