«میسیون هیئت مرکبی است از چند تن که به منظور خاصی (تبلیغات مذهبی، امور سیاسی، فرهنگی و غیره) به جایی اعزام شوند. میسیون دینی، میسیون نظامی. میسیونر: عضو هیات مذهبی، مبلّغ دینی.»
از واژه میسیون چند اسم فاعل مشتق میشوند که عبارتند از:
Missionaries Missionary Missioneer Missioner Missionist missionizer
برای این اسمهای فاعل دو معنی میتوان در نظر گرفت:
1ـ فردی که برای یک مأموریت مذهبی اعزام میشود.
2ـ نماینده یا مأمور مخفی، خاصه فردی که برای مأموریت سیاسی اعزام میشود.
در خصوص فعالیّت مبلّغان مسیحی در ایران هر دو معنی صادق بوده و به کار رفته است.
احتمالاً کلمه میسیون و میسیونر از حدود قرن 13هـ.ق/19م در زبان فارسی مورد استفاده قرار گرفته است. اما تا به حال معادل این کلمات در زبان فارسی مشخص نشده است و برای آنها معانی مختلفی وجود دارد. به طور مثال میسیون در زبان فارسی به معنی «تبلیغ و تبشیر» گروه، هیئت یا محل فعالیت نمایندگان مذهبی، مسیحی، سیاسی یا اقتصادی میباشد. همچنین برای واژه میسیونر معادلهای متعددی متداول است که عبارتند از:
1ـ پادری: مشتق از Father به معنی پدر یا پدر روحانی.
2ـ مُبَشِّر: صفت عربی مشتق از فعل بَشَرَ به معنی بشارت و مژدهدهنده یا نویدبخش.
3ـ مُبَلِّغ: صفت عربی مشتق از فعل بَلَغَ به معنی رساننده و کسی که امر، حکم، دین یا مذهبی را به دیگران رسانیده و ابلاغ میکند.
4ـ مُرْسَل: اسم مفعول مشتق از فعل عربی رَسَلَ به معنی فرستاده شده و پیامآور.
آنچه معروف و مشهور است این که متداولترین معادل برای Missioner در زبان فارسی واژهی «مُبَلّغ» است و واژه معادل برای Mission نیز «هیئت» و «انجمن» میباشد.
1ـ2. مؤلّفههای تبلیغ
تبلیغ ازمؤلّفههایی تشکیل میشود که مفهوم آن را عینیت میبخشد. این مؤلّفهها عبارتند از «پیام دهنده، پیام گیرنده و پیام» که بدون اینها پیامرسانی تحقق نمیپذیرد. بحث در این است که آیا مؤلّفههای دیگری هستند که به عنوان مؤلّفه اساسی در تحقق خارجی تبلیغ دخیل باشند؟ میتوان «ابزار تبلیغ» را نیز بر آنها افزود، بدان جهت که بدون آن رابطه بین پیام دهنده و پیام گیرنده تحقق نمیپذیرد. همچنین میتوان «تاثیر پیام» را نیز اضافه کرد؛ چرا که تحقق تبلیغ به تاثیر آنست. شهید مرتضی مطهری «روش و شیوه» را یکی از مهمترین ارکان تبلیغ شمردهاند. ایشان دراینباره معتقد است: «مسأله تبلیغ، به همان معناى صحیح و واقعى، رساندن و شناساندن یک پیام به مردم است، آگاه ساختن مردم به یک پیام و معتقدکردن و متمایلنمودن و جلبکردن نظرهاى مردم به یک پیام است. رساندن یک پیام، اسلوب و روش صحیح مىخواهد و تنها با روش صحیح است که تبلیغ موفقیتآمیز خواهد بود. اگر عکس این روش را انتخاب کنید، نه تنها نتیجه مثبت نخواهد داشت بلکه نتیجه معکوس خواهد داد.»
در جامعه شناسی رسانههای همگانی به پنج جزء ارتباط توجه شده است: «دیدگاههایی که طی مدت طولانی از نخستین بار تا سالهای 1940 بر جامعهشناسی ارتباطی حکومت میکرد در پنج پرسش «هارولدلاسول» خلاصه شده است: کی، چه میگوید، از چه مجرائی، به کی و با چه تاثیری؟»
و اینک توضیح کوتاهی درباره هریک از این عناصر:
1ـ2ـ1. پیام دهنده یا مبلّغ:
فرد یا گروه یا نهادی است که سعی دارد فکر عقیده یا رفتاری را با ابزار خاص به دیگران منتقل نموده و بدینوسیله در مخاطب یا مخاطبین دگرگونی ایجاد کند.