از قوت ها و ضعف های داخلی مشخص شود. ابزار ارزیابی عوامل داخلی، ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
است که شباهت زیادی به ماتریس ارزیابی عوامل خارجی دارد. با استفاده از این ماتریس هریک از عوامل استراتژیک داخلی که در ماتریس اولویت عوامل داخلی شناسایی شده اند، مورد ارزیابی قرار می گیرند و از بررسی این عوامل، قوت ها و ضعف ها فهرست می شوند. این قوت ها و ضعف های شناسایی شده در یک ستون ماتریس قرار گرفته و با استفاده از ضرایب و رتبه های خاصی امتیازبندی می شوند تا در نهایت مشخص شود که سازمان دارای قوت است یا از ضعف رنج می برد(رضایی، 1385؛ ریتسون، 2011).
جدول2-3، ماتریس ارزیابی عوامل داخلی را نشان می دهد.گام های تهیه این ماتریس را به صورت زیر می توان در نظر داشت:
در این ماتریس عوامل استراتژیک یا اولویت دار داخلی در ستون اول و در قالب فرصت ها و تهدیدها لیست می شوند. سپس در ستون دوم با توجه به میزان اهمیت و حساسیت هر عامل، با مقایسه این عوامل با همدیگر ضریب اهمیتی بین صفر الی یک (1-0) به آن عامل تعلق می گیرد. تخصیص این ضرایب
باید به گونه ای باشد که جمع ضرایب تمام عوامل بیش از (1) نباشد.
در ستون سوم، با توجه به کلیدی یا عادی بودن قوت ها و ضعف ها به ترتیب رتبه 4 یا 3 (به قوت ها) و رتبه 2 یا 1 (به ضعف ها) اختصاص پیدا می کند. تخصیص رتبه بدین صورت است که اگر قوت های پیش روی شرکت/ سازمان، یک قوت عالی باشد، رتبه 4 و چنانچه یک قوت معمولی باشد، رتبه 3 به عامل موردنظر داده می شود و اگر ضعف رو در روی شرکت/ سازمان، یک ضعف معمولی باشد، رتبه 2 و چنانچه یک ضعف بحرانی باشد رتبه 1 به عامل موردنظر داده می شود. همانگونه که ملاحظه می شود، روند
رتبه دهی به طوری است که هر قدر از فرصت استثنایی به سمت ضعف بحرانی حرکت می کنیم، میزان رتبه کم تر شده و از 4 به 1 می رسد. در ستون چهارم، ضرایب ستون دوم و رتبه های ستون سوم برای هر عامل درهم ضرب می شوند تا امتیاز آن عامل (قوت یا ضعف) برای شرکت یا سازمان مشخص شود. در انتهای این ستون از جمع امتیازات به دست آمده امتیاز نهایی سازمان از نظر برخورداری از قوت یا ضعف تعیین می شود. چنانچه جمع کل امتیاز نهایی سازمان در این ماتریس بیش از 2.5 باشد. بدین معنی است که طبق پیش بینی های به عمل آمده، قوت های پیش روی سازمان بر ضعف های آن غلبه خواهد داشت و اگر این امتیاز کمتر از 5/2 باشد نشان دهنده غلبه ضعف ها بر قوت ها خواهد بود(رضایی، 1385؛ مردیت و همکاران، 2009؛ سقایی و همکاران، 2012).
جدول(2-3) ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
عوامل داخلی اولویت دار
ضریت اهمیت نسبی
رتبه
نمره = ضریب اهمیت × رتبه
قوت ها
ضعف ها
جمع نمره
1
4 ›x › 0
2-11-3 بررسی و انتخاب استراتژی
انتخاب استراتژیک عبارت است از ارزیابی استراتژیهای مختلف و انتخاب بهترین آنها(اعرابی و همکاران، 1386).
استراتژیست ها هیچ گاه همه گزینه ها و راه های امکان پذیر را که به نفع سازمان هستند، مورد توجه قرار نخواهند داد، زیرا بی نهایت راه عملی وجود دارد و برای اجرای هریک از آنها می توان از راه های بسیار زیادی استفاده کرد. بنابراین، مجموعه ای از استراتژی های جذاب و قابل اجرا مورد توجه قرار می گیرند (دیوید، 1999).
بعد از این که طرفداران و مخالفان هریک از چند استراتژی پیشنهادی نظرات خود را ابراز کردند و پس از ارزیابی آن استراتژی ها، باید یکی را جهت اجرا برگزید. تا این جا، احتمالاً چند استراتژی عملی معرفی شده است. اما بهترین استراتژی چگونه تعیین می شود؟