سوم. آزادى تعلیم و تعلم
چهارم. حقوق اقلیت ها
باب دوم: وظایف مردم در نظام اسلامى
یکم. امر به معروف و نهى از منکر
دوم. پرداخت مالیات
سوم. رعایت مقرّرات دولتى
باب سوم: مالکیت دولت
یکم. استفاده از اموال دولتى و بیت المال
باب چهارم: رعایت مقرّرات بین الملل
یکم. زندگى مسلمانان در کشورهاى غیر اسلامى
مقدمه
مجموعه دوم استفتائات قضایى که پیش روى دارید به احکام مدنى اختصاص یافته است. در این مجموعه نیز که همانند بخش نخست در مسائل و مناسبات اجتماعى و حقوقى از اهمیت خاصى برخوردار است، طى سى و یک کتاب با فتاوا و دیدگاه هاى فقهى حقوقى فقیه والا مقام حضرت آیه الله العظمى حاج شیخ یوسف صانعى (دام ظله) آشنا مى شویم. «مالکیت و احکام و آثار آن»، مسائل حقوقى «<a href="http://akschin.ir/8630-2/" title="غصب“>غصب»، «وقف»، «وصیت»، «ارث» و «حجر» از جمله این کتاب هاست. مباحث مبسوط که به مسائل حقوقى و گسترده خرید و فروش مى پردازد و همچنین احکام و حقوق خانواده، شامل نکاح و فسخ و طلاق، با توجه به گستره نیاز جامعه و مجامع حقوقى و قانونگذارى به آن، در این جلد داراى جایگاه ویژه اى مى باشد. این نکته آن گاه اهمیت مى یابد که ملاحظه کنیم در این مجموعه، هم طیف وسیعى از پرسش هاى شرعى و پاسخ هاى فقهى روز که شرایط اجتماعى جدید و مناسبات حقوقى کنونى پیش آورده منعکس شده، و هم نگاه اجتهادى جامع و روش بین حضرت آیه الله صانعى با بهره جستن از راهگشایى ها و ظرفیت هاى تفقه شیعى و اجتهاد صاحب جواهرى و با الهام از روش فقهى و شیوه اجتهادى فقهاى بزرگى چون محقق اردبیلى و امام خمینى (سلام الله علیهما) بر ارزش فقهى و راهگشایى و واقع بینى و عمق آن افزوده است; بویژه که معظم له به روش مألوف بزرگانى چون فقیه فرزانه میرزاى قمى(قدس سره)، به اقتضاى مسائل مطرح شده و فضاى محدود بحث، حتى الامکان به ارائه اجمالى مبانى و ادله فتاوا نیز پرداخته اند.
یکى از بخش هایى که به خوبى مى تواند گویاى نگاه کلى ایشان در مسائل عمومى و اجتماعى باشد، بخش پایانى کتاب است که از جمله به حقوق و آزادى عمومى و وظایف مردم در نظام اسلامى و مسئله مقررات بین الملل پرداخته است. این علاوه بر ده ها مسئله اى است که در سراسر کتاب، براى علاقه مندان به دقت هاى فقهى و نوآورى هاى مبتنى بر موازین اجتهادى، چشم نوازى مى کند.
تنها مرورى بر فهرست مسائل مطرح شده در دو جلد استفتائات حقوق کیفرى و مدنى که طى سال ها فراهم آمده با دو ویژگى یادشده، یعنى توجه به نیازهاى روز و جامعیت و روش بینى، نشان مى دهد، مجموعه اى از این دست که براى نخستین بار توسط مؤسسه فرهنگى فقه الثقلین با تلاش چند نفر از فاضلان حوزه درس حضرت آیه الله صانعى و با اشراف معظم له تقدیم مقلدان و علاقه مندان به مسائل شرعى از یک سو، و فرهیختگان و صاحب نظران حوزوى و دانشگاهى و آشنایان به مسائل و مبانى حقوق از سوى دیگر، مى شود، چقدر مى تواند مفید و در موارد متعددى راهگشا باشد.
در اینجا ضمن آرزوى سلامتى و طول عمر براى مرجع عالى مقام آیه الله العظمى آقاى صانعى، و با سپاسگزارى از کلیه فاضلان و برادرانى که در کار دشوار آماده سازى مجموعه دو جلدى استفتائات قضایى شرکت جستند، از خداى تبارک و تعالى درخواست مى کنیم به ما توفیق دهد دیگر آثار گسترده فقهى اصول معظم له را تقدیم فرزانگان حوزوى و دانشگاهى و دیگر علاقه مندان به علوم اسلامى کنیم.
مؤسسه فرهنگى فقه الثقلین
مرداد 1384 ـ رجب المرجب 1426
کتاب اول: اموال و مالکیت
باب اول: احکام و آثار مالکیت
یکم. حرمت تصرف و استفاده از مال غیر، بدون رضایت او