شاخص های بهره وری اختصاصی کسرهایی هستند که صورت آنها ستاده ها و مخرج آنها داده های مربوط به یک سازمان یا یک فرایند سازمان هستند. شاخص های اختصاصی در ارتباط مستقیم با ماموریت های خاص هر سازمان تعریف می شوند که حالت عمومی و عام نداشته و ویژه آن سازمان می باشند. از شاخص های بهره وری اختصاصی می توان برای مقایسه عملکرد سازمان در یک زمینه کاری خاص طی سال های مختلف و یا بین واحدهای مختلف استفاده نمود(مرکز برنامه ریزی و فناوری اطلاعات،1391).
2-31- پیشینه پژوهش
در ادامه خلاصه تعدادی از تحقیقات انجام شده در ارتباط با موضوع در ایران و جهان ارائه می شود.
2-31-1- پژوهش های داخلی
اعتمادی و شهریاری(1375)”تاثیر اطلاعات حسابداری منابع انسانی بر رفتار استفاده کنندگان در ایران”را به صورت توصیفی-تحلیلی بررسی نمودند.آنها به این نتیجه رسیدندکه ارائه اطلاعات حسابداری منابع انسانی در یادداشت های پیوست صورت های مالی و گزارش های حسابداری بیشترین تاثیر را بر رفتار مدیران،سرمایه گذاران،تحلیلگران و اعتبار دهندگان دارد.
حسن قربان(1379)،تحقیقی پیرامون”ارزیابی تاثیر اجرای سیستم اطلاعات حسابداری منابع انسانی بر تصمیم گیری های مدیران و سرمایه گذاران”را دنبال نمود.وی به این نتیجه رسید که ارائه اطلاعات مذکور در گزارش های حسابداری بیشترین تاثیر را بر رفتار مدیران و سرمایه گذاران دارد.
نتایج پژوهش مدهوشی و اصغرنژاد امیری(1388)برای سال های 1380 تا 1385 حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار بین سرمایه فکری و بازده مالی،سرمایه فکری و بازده مالی آتی،نرخ رشد سرمایه فکری و نرخ رشد بازده مالی آتی شرکت های سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران بود.آنان در پژوهش خود بازده حقوق صاحبان سهام،سود هر سهم و بازده سالانه سهام عادی را به عنوان شاخص های عملکرد مالی در نظر گرفتند.
شجاعی و باغبانیان (1388) ارتباط بین عناصر سرمایه فکری (سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری) و عملکرد سازمانی را در صنعت بانکداری استان کردستان مورد بررسی قرار دادند. نتایج پژوهش آن ها نشان داد که هر یک از اجزای سرمایه فکری اثر مثبت بر عملکرد سازمانی صنعت بانکداری دارد و به ترتیب بالاترین میزان اثزگذاری مثبت مربوط به سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری است. افزون بر این، نتایج پژوهش آنها نشان داد که سرمایه فکری پدیده ای از تعاملات و اثرات متقابل اجزای آن است و هر چه این اثرات متقابل بیشتر باشد، ارزش ایجاد شده نیز بیشتر خواهد بود.
مهرابی و همکاران(1389)نیز به بررسی ارتباط بین سرمایه فکری-محاسبه شده بر حسب ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری تدوین شده توسط پالیک و شاخص های بازده مالی(نظیر سرمایه،سود هر سهم و بازده سالانه سهام)شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1383 تا 1387 پرداختند.نتایج پژوهش آن ها نشان داد که بین سرمایه فکری و عملکرد مالی و عملکرد آتی شرکت همبستگی مثبت وجود دارد.
نتایج پژوهش عباسی و گلدی صدقی(1389)نشان داد که تاثیر ضریب کارایی سرمایه فیزیکی و ساختاری بر نرخ بازده سالانه مثبت اما تاثیر ضریب کارایی سرمایه انسانی بر آن منفی و معنادار است.همچنین،یافته های پژوهش های آن ها نشان داد که عملکرد مالی شرکت ها با سرمایه فکری بالاتر،بهتر است.
نتایج پژوهش مجتهد زاده و همکاران(1389) نشان داد که رابطه معناداری بین هر یک از عناصر سرمایه فکری به طور مستقل و جداگانه و عملکرد صنعت بیمه از دیدگاه مدیران برقرار است. در حالیکه، در بررسی همزمان این عناصر صرفا رابطه سرمایه ساختاری و انسانی با عملکرد معنادار است.
سپهر دوست (1389) در پژوهشی به بررسی ارتباط میان سرمایه فکری با سود قبل از کسر مالیات، جریان های نقدی عملیاتی و ارزش افزوده به عنوان شاخص های ارزیابی عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سال های 1383 تا 1385 پرداخت. نتایج پژوهش وی نشان داد که دوره مورد مطالعه بین جریان های نقدی عملیاتی، سرمایه فکری و ارزش افزوده رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
2-31-2- پژوهش های خارجی
سنگلادجی (1975)،در پژوهشی با عنوان بررسی تئوریکی و تجربی حسابداری منابع انسانی به مطالعه و تحلیل مدل های اندازه گیری و ارزش گذاری حسابداری منابع انسانی فلامهولتز (1971)،مورس (1972)،لو و شوارتز (1971)و بهای تمام شده تحصیل جهت توسعه مدلی دیگر با کمبودها و نقص های کمتر پرداخت.نتایج پژوهش وی نشان داد که اطلاعات منابع انسانی در قالب پولی به وسیله هر یک از مدل های پیشنهادی،به میزان اندکی در تصمیمات سرمایه گذاری مفید بوده است و پاسخ دهندگان برای گزارشکری منابع انسانی به ترتیب ارائه اطلاعات در یک صورت مکمل،در یادداشت های پیوست و در متن صورت های مالی را ترجیح دادند.
فلامهوتز (1976)،مطالعه ای در خصوص”تاثیر اطلاعات حسابداری منابع انسانی در ارزیابی تصمیم گیری مدیریت”را دنبال نموده،اقدام به انجام یک آزمایش تجربی،در کاربرد سیستم برنامه های کامپیوتری مرتبط با منابع انسانی،نمود.برای این کار از کارکنان فناوری اطلاعات خواست تا کاربرد اطلاعات پولی و غیر پولی(مهارت ها،روش ارزشیابی عملکرد وارزیابی توان بالقوه کارکنان)را برای یک کار مشخص تعیین نمایند.لذا هر یک از کارکنان را به اطلاعات پولی و غیر پولی حسابداری منابع انسانی مجهز نمود.بر خلاف انتظار وی،اطلاعات غیر پولی نشان دادند که بر روی تصمیمات متخذه تاثیر زیادی داشته اند و اطلاعات پولی تاثیر با اهمی
تی نداشته اند.
استووال (2001)،در پژوهشی با عنوان”مفاهیمی برای تئوری و عمل در حسابداری منابع انسانی”معایب سیستم های سنتی حسابداری و اهمیت گزارشگری اطلاعات حسابداری منابع انسانی شرکت ها را ذکر نمود.نتایج پژوهش وی نشان داد که درک دانش گروه های متقاضی اطلاعات حسابداری منابع انسانی در معرفی مدل های ارزش گذاری منابع انسانی،تا کنون رشد مناسبی نداشته است و خواستار تحول در زمینه فرصت های آموزشی در حوزه منابع انسانی شد.
چن چن و همکاران(2005) در پژوهشی به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ارزش بازار سهام و عملکرد مالی شرکت های فعال در بورس تایوان پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد که هر چه سرمایه فکری بالاتر باشد این امر منجر به بهبود عملکرد مالی و افزایش ارزش بازار سهام شرکت ها می شود.
لاجیلی (2006)با انجام تحقیقی با استفاده از داده های به دست آمده از 1165 شرکت به این نتیجه رسید که سطح بالایی از سرمایه انسانی و بهره وری نیروی کار،با بازده های غیر عادی سهام شرکت ها ارتباط دارد.در تحقیق مذکور سرمایه انسانی در غالب هزینه های صورت گرفته و افشا شده برای نیروی انسانی و بهره وری نیروی انسانی در غالب فروش خالص به ازای هر نفر محاسبه شد.به منظور آزمون فرضیه ابتدا کل شرکت های نمونه بر اساس سرمایه انسانی و بهره وری نیروی انسانی به دو دسته تقسیم شده و تفاوت بازدهی آن ها سنجیده شد و این نتیجه به دست آمد که شرکت هایی که این هزینه ها را بیشتر افشا کرده اند،دارای بازدهی غیر عادی بیشتری هستند.
تان و همکاران(2007)به بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و بازده مالی پرداختند.نتایج پژوهش آنان نشان داد که بین سرمایه فکری و بازده مالی فعلی و آتی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و در صنایع مختلف این تاثیر متفاوت است.
ورما و دو (2008)در پژوهشی با عنوان«ارزش گذاری منابع انسانی با تمرکز بر روی اهمیت ارزش گذاری منابع انسانی»،رویکردهای جاری اندازه گیری و پیشرفت های مورد انتظار در این زمینه را مورد بررسی قرار دادند.نتایج پژوهش آنان نشان داد که عمده شرکت ها این مدل را درک کرده و لحاظ کردن ارزش منابع انسانی در تصمیم ها را حیاتی دانسته اند،اما پیشرفت عمده ای در این زمینه از دانش مورد انتظار نیست.
وانگ و همکاران (2011) به بررسی تجربی روابط بین دیدگاه های کارکنان از منظر تجربه منابع انسانی،سرمایه انسانی و عملکرد دوایر در صنعت مخابرات تایوان پرداختند.نتایج پژوهش آنان نشان داد که تجربه منابع انسانی با سرمایه انسانی رابطه مثبت دارد.همچنین سرمایه انسانی با عملکرد دوایر رابطه مثبت معناداری دارد.تجربه منابع انسانی با عملکرد دوایر نیز رابطه مثبت معناداری دارد.
2-32- خلاصه فصل