شکل شماره 24- مدل مفهومی پژوهش
فصل سوم: روششناسی پژوهش
مقدمه
انسان همواره در پی کشف حقایق و روابط بین پدیدههای هستی بوده و میباشد. این جستجو و کنکاش بشر که قدمتی به طول تاریخ دارد به مرور زمان انباشته شده و علم و دانش را ایجاد نموده است. دستیابی به حقیقت و فهم روابط از طریق پژوهش معنا مییابد. بعبارت دیگر پژوهشها را میتوان مجموعه کوششها و تلاشهایی تلقی نمود که محقق را در روشن ساختن و درک حقیقتیک موضوع یاری میکند.از جمله ویژگی های مطالعه علمی که هدفش حقیقتیابی است استفاده از یک روش تحقیق مناسب میباشد و انتخاب روش تحقیق مناسب به هدف ها، ماهیت و موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرایی بستگی دارد و هدف از تحقیق دسترسی دقیق و آسان به پاسخ پرسشهای تحقیق است (خاکی ،1379).
در این فصل در مورد روش تحقیق، منابع جمع آوری اطلاعات و چگونگی و نحوه گردآوری اطلاعات بحث می شود. بنابراین ابتدا قلمرو مکانی و زمانی پژوهش ذکر میشود، سپس فرآیند تحقیق مورد بررسی و موشکافی قرار میگیرد. پس از آن جامعه آماری تحقیق معرفی میگردد. در پایان به مرور مختصری از مبانی روش مدلسازی معادله ساختاری مورد استفاده در این پژوهش پرداخته میشود.
روش تحقیق
پس از آنکه هدفهای پژوهش، فرضیهها و متغیرها تعریف شدند، پژوهشگر باید راه یا روش پژوهشی که برای رسیدن به این اهداف، خواهد پیمود را مشخص کند. روش از نظر واژهای، راه رسیدن به هدف است. از این رو پژوهشگر با توجه به چارچوب نظری پژوهش و مدل تعریف شده (آنچه در فصل دوم بیان گردیده است) باید روش علمی گردآوری دادهها، تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات را مشخص نماید تا رسیدن به هدفها، امکانپذیر گردد.
پژوهش از دیرباز با انسان همراه بوده است و انسان در طول تاریخ به شیوهها و روشهای مختلفی آن را انجام داده است. بدیهی است روشهای مختلف پژوهش و دستهبندیهای متعددی برای آن وجود دارد که در ادامه هر کدام از آنها مورد بررسی قرار خواهند گرفت و نوع پژوهش حاضر در آن دستهبندی نیز مشخص خواهد شد.
روش تحقیق بر حسب هدف
پژوهش میتواند چهار هدف متفاوت را دنبال کند. وقتی پژوهشی به قصد کاربرد نتایج یافتههایش برای حل مسئله خاصی انجام میشود، چنین پژوهشی، پژوهش کاربردی نامیده میشود. اما زمانی که پژوهش برای افزایش دانش و درک ما از مسائل خاصی که عموماً در محیطهای سازمانی اتفاق میافتد و چگونگی حل آنها انجام میشود، پژوهش بنیادی یا پایهای نامیده میشود. یافتههای حاصل از این نوع پژوهش در ایجاد دانش در حوزههای مختلف مدیریت کمک میکند. وقتی پژوهش برای بررسی ارزیابی اثرات توصیههای پژوهشهای کاربردی انجام میشود، آن را پژوهش ارزشیابی مینامند و در نهایت زمانی که دانشی از حوزه بنیادی یا کاربردی توسعه داده میشود آن را پژوهش توسعهای مینامند (دانایی فرد, الوانی, & آذر, 1390).
بنابراین با تکیه بر مطالب فوق میتوان ادعا نمود در این پژوهش جهت گیری از نوع کاربردی است زیرا مدیران سازمان مورد مطالعه (سازمان امور مالیاتی استان یزد) میتوانند از نتایج این پژوهش جهت افزایش سطح کارآفرینی سازمانی استفاده کنند و از این طریق عملکرد سازمان را بهبود بخشند.
همچنین در یک دستهبندی دیگر پژوهشها را به انواع کمی، کیفی یا ترکیبی تقسیمبندی کردهاند. از آنجایی که در این پژوهش بر پایه مرور ادبیات نظری موضوع مدل مفهومی و فرضیههای پژوهش تدوین شده است و با استفاده از تحلیل دادههای کمی جمعآوری شده از طریق پرسشنامه به رد یا تایید مدل خواهیم پرداخت، این پژوهش از رویکرد کمی استفاده خواهد کرد.
نوع پژوهش
استراتژی پژوهش طرح کلی از این است که پژوهشگر به چه صورت به دنبال یافتن پاسخی برایپرسشهایش میباشد. با توجه به ماهیت پژوهش و برخی از عوامل اثرگذار، استراتژی پژوهش تعیین میشود. استراتژیهای پژوهش میتوانند از نوع تجربی، همبستگی، پیمایش، ساخت اجتماعی واقعیت، تئوری داده بنیاد، تاریخی، ترکیبی، اقدامپژوهی یا مطالعه موردی انتخاب شوند (دانایی فرد, الوانی, & آذر, 1390). این پژوهش استراتژی پیمایش و همبستگی را به صورت همزمان بکار میگیرد. تحقیقات همبستگی برای کسب اطلاع از وجود رابطه میان متغیرها انجام میپذیرد ولی در آنها الزاماً کشف رابطه علت و معلولی مورد نظر نیست. در تحقیق همبستگی بر کشف وجود رابطه بین دو گروه از اطلاعات تأکید میشود، اینها اطلاعاتی است که در مورد یک متغیر در دو جامعه یا دو موقعیت گردآوری شده یا اطلاعاتی است که در خصوص دو یا چند متغیر در یک جامعه تهیه شده است. در این پژوهشها پژوهشگر میخواهد بداند که بین دو چیز یا دو گروه از اطلاعات رابطه و همبستگی وجود دارد یا خیر، یعنی اینکه آیا تغییر در یکی با تغییر در دیگری همراه است یا خیر (حافظنیا, 1388).
قلمرو پژوهش
در یک طبقهبندی دیگر، پژوهشها را به لحاظ مکان انجام آن تقسیمبندی میکنند. در این تقسیمبندی پژوهشها به پژوهشهای میدانی، کتابخانهای و آزمایشگاهی تقسیم میشوند. این پژوهش از لحاظ جمعآوری پیشینه پژوهش و مبانی نظری پژوهش، پژوهش از نوع کتابخانهای و از لحاظ روش انجام پژوهش و گردآوری اطلاعات، پژوهش از نوع میدانی میباشد.
جامعه و نمونه آماری پژوهش
جامعه پژوهش یا جایی که نتایج پژوهش قرار است به آنجا تعمیم یابد یا در آنجا اجرا شود، به مجموعهای از اشخاص، اش
یاء، مکانها، رویدادها به طور کلی اموری اطلاق میشود که در یک یا چند صفت یا ویژگی مشترک باشند. علاوه بر ویژگیهای مشترک، اعضای هر جامعه صفتها یا ویژگیهای غیر مشترکی هم دارند که پژوهشگر مایل به مطالعهی آنها است. مطالعه میتواند به صورت کل شماری یعنی مطالعه کل جامعه پژوهش انجام شود مانند سرشماری و گاه با انتخاب درصدی از جامعه پژوهش به عنوان نمونه پژوهش انجام میشود (میرزایی, 1388).
جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه کارکنان سازمان امور مالیاتی استان یزد و شعبههای مروبطه است که میتوان آن را یک جامعه آماری با حجم محدود در نظر گرفت. همچنین با توجه به اطلاعات ثبت شده در سازمان تعداد کل کارمندان شاغل در اداره کل و همچنین شعب سازمان امور مالیاتی استان یزد حدود 400 نفر است.
انتخاب نمونه
از آنجایی که حجم جامعه مورد نظر محدود است از فرمول زیر برای برآورد حجم نمونه استفاده شده است.
در فرمول بالا